Δραστικές αλλαγές στο πλαίσιο της καταπολέμησης του οικονομικού εγκλήματος δρομολογούνται σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με τη νέα υπερεθνική ευρωπαϊκή αρχή, την Anti-Money Laundering Authority (AMLA) να αναλαμβάνει σταδιακά τις αρμοδιότητες των εθνικών αρχών για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.
Η πρόεδρος της AMLA, Bruna Szego, βρίσκεται σήμερα στην Αθήνα και θα έχει συναντήσεις με θεσμικούς παράγοντες, συστημικές τράπεζες και οικονομικούς παράγοντες στο πλαίσιο της προεργασίας για την πλήρη ενεργοποίηση της αρχής.
Η AMLA αλλάζει τα δεδομένα καθώς θα επιβάλει για πρώτη φορά κοινούς και αυστηρούς κανόνες σε ευρωπαϊκό επίπεδο κατά του ξεπλύματος χρήματος, τερματίζοντας τον πολυκερματισμό των εθνικών πλαισίων, που πολλές φορές δυσκολεύει τις προσπάθειες αντιμετώπισης του ξεπλύματος.
Ακόμα περισσότερο η AMLA είναι εξοπλισμένη με ισχυρές εξουσίες και δυνατότητες οι οποίες θα της επιτρέπουν άμεσα και αυτόνομα να επεμβαίνει ώστε να διασφαλίζει την εφαρμογή του νέου ευρωπαϊκού πλαισίου για το ξέπλυμα, υπερβαίνοντας τις εθνικές αρχές.
Όπως σημειώνουν στο Business Daily τραπεζικές πηγές η AMLA είναι κάτι αντίστοιχο του SSM, δηλαδή του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού της Ευρωπαϊκής Κεντρική Τράπεζας που έχει την πλήρη και αποκλειστική ευθύνη της εποπτείας των συστημικών τραπεζών της ευρωζώνης.
Η νέα αρχή θα αναλάβει την άμεση και έμμεση εποπτεία ιδρυμάτων του χρηματοπιστωτικού και του μη χρηματοπιστωτικού τομέα της ΕΕ ως προς την πρόληψη του ξεπλύματος μαύρου χρήματος.
Η AMLA θα αρχίσει να λειτουργεί πιλοτικά από το 2026 εποπτεύοντας αρχικά μια συστημική τράπεζα από κάθε χώρα της ευρωζώνης και σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα θα αναλάβει πλήρη δράση το 2028 αναλαμβάνοντας την άμεση εποπτεία όλων των συστημικών τραπεζών της ΕΕ.
Βραχίονας της AMLA στην Ελλάδα θα είναι η Τράπεζα της Ελλάδος, ακριβώς όπως συμβαίνει και με τον SSM.
Η νέα ευρωπαϊκή αρχή
Μετά από μήνες εντατικών προετοιμασιών και θεσμικής ανάπτυξης, η AMLA άρχισε επίσημα να λειτουργεί, αφού απέκτησε τις απαραίτητες νομικές εξουσίες και αρμοδιότητες ως ρυθμιστική και εποπτική αρχή.
Από την 1η Ιουλίου, τέθηκε σε πλήρη ισχύ ο σχετικός κανονισμός που θέσπισε τη νέα κεντρική υπηρεσία της Ευρώπης, στο πλαίσιο της προσπάθειας για την καταπολέμηση του οικονομικού εγκλήματος, το οποίο ενέχει σημαντικούς κινδύνους για την οικονομία και το χρηματοπιστωτικό σύστημα της ΕΕ, καθώς και για την ασφάλεια των πολιτών της.
Θα αποτελέσει υπερεθνικό αποκεντρωμένο οργανισμό της ΕΕ ο οποίος θα συντονίζει τις εθνικές αρχές με στόχο την αποτελεσματική και συνεπή εφαρμογή των ευρωπαϊκών κανόνων για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας
Κεντρικός στόχος της Αρχής είναι να μετασχηματίσει την εποπτεία της καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας στην ΕΕ και να ενισχύσει τη συνεργασία μεταξύ των μονάδων χρηματοοικονομικών πληροφοριών.
Πέραν των εποπτικών εξουσιών και προκειμένου να διασφαλίζεται η συμμόρφωση, σε περιπτώσεις σοβαρών, συστηματικών ή επαναλαμβανόμενων παραβιάσεων άμεσα εφαρμοστέων απαιτήσεων, η αρχή θα επιβάλλει χρηματικές κυρώσεις όπου κρίνει.
Ο ρόλος της ΤτΕ
Σε αυτό το πλαίσιο, η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) με τη σειρά της έχει θέσει ως κεντρική προτεραιότητα τον έλεγχο της συμμόρφωσης των εποπτευόμενων ιδρυμάτων με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το νέο θεσμικό πλαίσιο, προκειμένου η χώρα μας να μεταβεί σε ένα ισχυρό και ενιαίο ευρωπαϊκό ρυθμιστικό και εποπτικό πλαίσιο.
Η Τράπεζα της Ελλάδος έχει αναλάβει την ευθύνη της μόνιμης κοινής εκπροσώπησης των εποπτικών αρχών της χώρας στο υπό εποπτική σύνθεση Γενικό Συμβούλιο της AMLA.
Οι βασικές άμεσες προτεραιότητες της ΤτΕ σχετικά με την καταπολέμηση του ξεπλύματος χρήματος για το 2025 περιλαμβάνουν:
- την ομαλή μετάβαση στο εποπτικό περιβάλλον της AMLA, συμμετέχοντας ενεργά στις διεργασίες της νέας Αρχής και διασφαλίζοντας τη σταδιακή και έγκαιρη προσαρμογή των εποπτικών της πρακτικών
- την ενίσχυση του εποπτικού διαλόγου, την καθοδήγηση και την προετοιμασία των εποπτευόμενων ιδρυμάτων για την εφαρμογή του νέου ρυθμιστικού πλαισίου που τίθεται σε εφαρμογή από τις 10/7/2027
- την εντατικοποίηση της ασκούμενης εποπτείας και των επιτόπιων ελέγχων όσον αφορά τις διαδικασίες και τα συστήματα διαρκούς παρακολούθησης συναλλαγών πελατών των εποπτευόμενων ιδρυμάτων, έτσι ώστε να είναι δυνατή η αποτελεσματική ανίχνευση και διερεύνηση ύποπτων συναλλαγών και η υποβολή αναφορών στην εθνική Αρχή Καταπολέμησης Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες,
- την αξιολόγηση των μεθοδολογιών που εφαρμόζουν τα εποπτευόμενα ιδρύματα για την εκτίμηση του συνολικού κινδύνου ξεπλύματος χρήματος που απορρέει από τους επιμέρους τομείς της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας (Business-Wide Risk Assessment), με σκοπό την αποτελεσματική παρακολούθηση και διαχείρισή του.