Καθώς εντείνονται οι οικονομικές κυρώσεις της Δύσης εις βάρος της Ρωσίας, με το πρώτο πακέτο μέτρων να ανακοινώνεται την Τρίτη 22.02 και το δεύτερο το Σάββατο 26.02, εγείρονται σοβαρά ερωτήματα για το πόσο βαρύ θα είναι, εν τέλει, το τίμημα για τη ρωσική οικονομία.
Ο αποκλεισμός των ρωσικών τραπεζών από το παγκόσμιο σύστημα συναλλαγών SWIFT θωρούνταν στο ξέσπασμα της ρωσο-ουκρανικής κρίσης πριν λίγες ημέρες «αδυσώπητο μέτρο» και «έσχατη λύση» των Δυτικών συμμάχων ενάντια στην επεκτατική πολιτική Πούτιν. Δύο ημέρες μετά την ανακοίνωση της σχετικής απόφασης από την επικεφαλής της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν εξακολουθούν να παραμένουν αδιευκρίνιστα τα πιστωτικά ιδρύματα που θα αποκλειστούν.
Το ερώτημα που τίθεται ευρέως, πλέον, είναι εάν θα εξαιρεθούν από τις κυρώσεις οι τράπεζες που διακινούν τις πληρωμές για το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο που προμηθεύει η Ρωσία την Ευρώπη. Η ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης κάθε άλλο μπορεί να παραβλεφθεί, έστω και εάν οι Ευρωπαίοι παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας καλύπτονται για κάποιο διάστημα από τα συμβόλαια προμήθειας που έχουν προπληρώσει. Η εξάρτηση αυτή είναι που καθυστερεί την εφαρμογή των αποφάσεων -την ώρα, μάλιστα, που τα ρωσικά στρατεύματα συνεχίζουν να καταλαμβάνουν ουκρανικά εδάφη.
Πηγές του Ευρωσυστήματος αναφέρουν στο Business Daily ότι υπάρχουν πολλοί τεχνικοί τρόποι να εξαιρεθούν οι πληρωμές ενέργειας, ακόμη και αν οι κυρώσεις επιβληθούν στο σύνολο των ρωσικών τραπεζών. Όπως συνέβη και με τα capital controls, μπορούν να προβλεφθούν εξαιρέσεις για κωδικούς συναλλαγών (π.χ. για προμήθεια ενέργειας) για τις οποίες θα επιτρέπεται η χρήση του SWIFT. Αυτή τη στιγμή, το 99% των συναλλαγών προς χώρες εκτός ΕΕ (Ηνωμένο Βασίλειο, Ρωσία, Κίνα κ.λπ.) διακινούνται μέσα από ανταποκρίτριες τράπεζες με έδρα σε χώρα της ΕΕ και, κατά κύριο λόγο, στη Γερμανία.
Αυτό που επισημαίνουν, πάντως, οι ίδιες πηγές είναι ότι δεν υπάρχει roadmap στην Ευρωζώνη που να σκιαγραφεί με ακρίβεια τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν προκειμένου να κοπεί το «οξυγόνο» στη Ρωσία. «Δεν υπάρχουν μαγικά κουμπιά που θα παγώσουν όλες τις συναλλαγές με τη Ρωσία», αναφέρουν, εξηγώντας ότι το σύγχρονο χρηματοπιστωτικό σύστημα είναι τόσο καλά δομημένο που προσφέρει πλήθος εναλλακτικών. Μια εναλλακτική οδός για τη Ρωσία θα μπορούσε να είναι το δικό της σύστημα πληρωμών (εκτός SWIFT) ή το σύστημα πληρωμών της Κίνας ή ακόμη και τα κρυπτονομίσματα.
Ακόμη πιο επίπονο μέτρο από τον αποκλεισμό από το SWIFT αποτελεί, σύμφωνα με αρκετούς αναλυτές, το «πάγωμα» των δολαριακών αποθεματικών της κεντρικής τράπεζας της Ρωσίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία του 2022, από τα 622 δισ. δολάρια των αποθεματικών, τα 160 δισ. περίπου αντιστοιχούν σε χρυσό, 160 δισ. δολάρια βρίσκονται στη Γερμανία, τη Γαλλία, την Αυστρία και το Ηνωμένο Βασίλειο, περίπου 90 δισ. δολάρια στην Κίνα, άλλα τόσα στην Ιαπωνία κ.λπ.
Όπως επισημαίνει στους Financial Times o Sven Behrendt, γενικός διευθυντής της εταιρείας αξιολόγησης πολιτικού κινδύνου Geoeconomica με έδρα την Ελβετία, πριν από μία δεκαετία τουλάχιστον το 90% των αποθεματικών της Ρωσίας σε συνάλλαγμα και χρυσό ήταν συνδεδεμένο με αντισυμβαλλόμενα ιδρύματα ή εκδότες της Δύσης. Σήμερα, το ποσοστό αυτό έχει περιοριστεί στο 45% -γεγονός που υποδηλώνει ότι η Μόσχα δεν έχει μείνει άπραγη υπό την απειλή των κυρώσεων της Δύσης όλα αυτά τα χρόνια. Αντιθέτως, έχει χτίσει εναλλακτικούς δρόμους που διασφαλίζουν μερικώς την οικονομία της. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι είναι οχυρωμένη απέναντι στις αλυσιδωτές επιπτώσεις μιας τόσο σοβαρής κρίσης, όπως η μαζική φυγή κεφαλαίων, η καταβύθιση του ρουβλίου ή το bank run.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
