Την ώρα που τα φωτοβολταϊκά μπαλκονιού κερδίζουν συνεχώς έδαφος στην Ευρώπη, προσφέροντας ανάσα σε εκατομμύρια νοικοκυριά, η Ελλάδα παραμένει πίσω, καθώς η απουσία σχετικού νομικού πλαισίου λειτουργεί ως τροχοπέδη για την εγκατάστασή τους.
Ωστόσο, αυτή την περίοδο αναμένεται η έκδοση Υπουργικής Απόφασης που θα ξεκαθαρίσει το τοπίο, ενώ ο Σύνδεσμος Εταιρειών Φωτοβολταϊκών (ΣΕΦ) έχει καταθέσει από το καλοκαίρι τις σχετικές προτάσεις στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Πώς λειτουργούν τα φωτοβολταϊκά μπαλκονιού
Τα συστήματα αυτά αποτελούνται συνήθως από δύο πάνελ, έναν μικρομετατροπέα και μία βάση στήριξης.
Πρόκειται για μικρά, αυτόνομα φωτοβολταϊκά έως 0,8 kW, που τοποθετούνται στο μπαλκόνι, τη βεράντα, το κάγκελο ή ένα στέγαστρο. Είναι έτοιμες συσκευές plug-and-play, οι οποίες παράγουν ηλεκτρική ενέργεια από τον ήλιο και τη διοχετεύουν άμεσα στο σπίτι, απλώς συνδέοντάς τις σε μια πρίζα, χωρίς περίπλοκες διαδικασίες.
Είναι ιδανικά για διαμερίσματα ή μονοκατοικίες χωρίς πρόσβαση σε ταράτσα και μπορούν να καλύψουν βασικές ανάγκες, όπως τη λειτουργία ψυγείου ή φωτισμού. Η εξοικονόμηση κυμαίνεται γύρω στο 20-25% της κατανάλωσης, ενώ σε συνδυασμό με ηλιακό θερμοσίφωνα μπορεί να φτάσει ακόμη και στο 50%.
Τι ισχύει σήμερα στην χώρα μας
Στη χώρα μας τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά γιατί -προς το παρόν τουλάχιστον- δεν υπάρχει σαφές νομικό πλαίσιο που να ρυθμίζει τα φωτοβολταϊκά μπαλκονιού.
Μάλιστα, τα συστήματα αυτά θεωρούνται εν δυνάμει παράνομα, καθώς δεν διαθέτουν υποχρεωτικά μεταγωγικό απομόνωσης ή αλγόριθμους νησιδοποίησης, μπορεί να εγχέουν ρεύμα στο δίκτυο χωρίς να έχει ενημερωθεί ο ΔΕΔΔΗΕ και όσον αφορά τις πολυκατοικίες αλλάζουν την όψη του κτιρίου, κάτι που συχνά απαγορεύεται από τα καταστατικά.
Παρά την πρόβλεψη της ευρωπαϊκής νομοθεσίας (Κανονισμός ΕΕ 2016/631) ότι οι μονάδες έως 0,8 kW χαρακτηρίζονται «μη σημαντικές» και επιτρέπεται η απλοποιημένη σύνδεσή τους, η Ελλάδα δεν έχει ακόμη θεσπίσει κανόνες, σε αντίθεση με χώρες όπως η Γερμανία, η Ολλανδία και η Κροατία.
Εν αναμονή της Υπουργικής Απόφασης
Η αγορά περιμένει την Υπουργική Απόφαση που θα ανοίξει τον δρόμο για τη νομιμοποίηση των συστημάτων. Σύμφωνα με πληροφορίες, το πιο πιθανό είναι το ΥΠΕΝ να εντάξει το μέτρο μαζί με την τροποποίηση της Απόφασης για το net billing.
Ο Στέλιος Ψωμάς, σύμβουλος του ΣΕΦ, σημειώνει στο BD: «Ζητάμε να ενσωματωθεί το άρθρο 2 της Οδηγίας 2024/1711, ώστε να επιτρέπεται ρητά η εγκατάσταση τέτοιων συστημάτων με ή χωρίς αποθήκευση για ιδιοκατανάλωση, με μέγιστη ισχύ έγχυσης τα 800 Watt. Οι προτάσεις μας βασίζονται στο παράδειγμα της Γερμανίας».
«Η πρότασή μας είναι πλήρως συμβατή με την Κοινοτική Οδηγία. Δεν θέλαμε να ξεφύγουμε, ώστε να μην υπάρχει δικαιολογία καθυστέρησης», υπογραμμίζει ο κ. Ψωμάς.
«Δυστυχώς, έχουν αργήσει. Τους πιέζουμε, γιατί από αυτό εξαρτάται η αυτοκατανάλωση. Δεν γίνεται να έχουν εγκατασταθεί 1 εκατ. συστήματα στη Γερμανία χωρίς πρόβλημα και να έχουμε εμείς. Αν δεν μπουν κανόνες άμεσα, θα συνεχιστούν οι παρανομίες, αφού ήδη κάποιοι τοποθετούν τα συστήματα χωρίς να γνωρίζουν ότι δεν επιτρέπονται», συνεχίζει.
Το παράδειγμα της Γερμανίας
Την ώρα που στην χώρα μας η εγκατάσταση αυτών των συστημάτων «σκοντάφτει» πάνω στην απουσία νομοθετικής ρύθμισης, στη Γερμανία, η διάδοση των συγκεκριμένων συστημάτων υπήρξε εντυπωσιακή, αφού περισσότερα από 1 εκατ. νοικοκυριά έχουν ήδη ενσωματώσει φωτοβολταϊκά στο μπαλκόνι τους, μετά την ψήφιση του «Solarpaket-1», ενός νομοθετικού πακέτου που διευκολύνει την υιοθέτηση τέτοιων λύσεων.
Σύμφωνα με το νέο γερμανικό νόμο, τα φωτοβολταϊκά συστήματα θεωρούνται ως plug-and-play φωτοβολταϊκά μπαλκονιού εάν έχουν εγκατεστημένη ισχύ έως 2 κιλοβάτ και ισχύ μετατροπέα έως 800 Volt-amperes. Ο νέος νόμος δεν απαιτεί πλέον την γνωστοποίηση στον πάροχο, αλλά μια απλή on-line γνωστοποίηση σ’ έναν ιστότοπο, εντός ενός μήνα από την εγκατάσταση του συστήματος.
Τον Οκτώβριο του 2023, το Γερμανικό Ινστιτούτο Τεχνολογίας Κατασκευών (DIBT) ανακοίνωσε ότι τα plug-and-play φωτοβολταϊκά μπαλκονιού δεν θεωρούνται δομικά προϊόντα. Επομένως δεν υπάρχουν ειδικές τεχνικές απαιτήσεις για την τοποθέτησή τους.
Παράλληλα, από τον Ιανουάριο του 2023, τα φωτοβολταϊκά μπαλκονιού στη Γερμανία έχουν εξαιρεθεί από τον φόρο προστιθέμενης αξίας και ορισμένοι δήμοι έχουν εισαγάγει γενναιόδωρα προγράμματα επιδοτήσεων για την υιοθέτησή τους, με το Βερολίνο, για παράδειγμα, να προσφέρει σε νοικοκυριά επιδότηση 500 ευρώ.
Πολλαπλά τα οφέλη για τα νοικοκυριά
Τα φωτοβολταϊκά μπαλκονιού αποτελούν χαμηλού κόστους λύση – συχνά ίση ή και φθηνότερη από έναν ηλιακό θερμοσίφωνα. Είναι εύκολα στην εγκατάσταση (Do-It-Yourself), ιδανικά για ενοικιαστές και κυρίως για νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος.
«Ένα φωτοβολταϊκό στο μπαλκόνι καλύπτει το 20-25% της κατανάλωσης ρεύματος. Σε σπίτια με ηλιακό θερμοσίφωνα, η εξοικονόμηση φτάνει στο 50%. Απευθύνεται κυρίως σε φτωχά νοικοκυριά», όπως εξηγεί ο κ. Ψωμάς.
Πάντως, μία τέτοια εξοικονόμηση δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητη, τη στιγμή που οι λογαριασμοί ρεύματος έχουν φτάσει στα ύψη και πολλοί συμπολίτες μας αδυνατούν να ανταπεξέλθουν.
Επιπρόσθετα, δεν απαιτούν μεγάλο χώρο, καθώς μπορούν να τοποθετηθούν σε ένα απλό μπαλκόνι, σε κάγκελο ή στέγαστρο, κάτι που τα καθιστά προσιτά ακόμα και σε διαμερίσματα χωρίς πρόσβαση σε ταράτσα.
«Δεν χρειάζεται να έχεις μεγάλο χώρο. Είναι ένα απλό, εύκολο και οικονομικό σύστημα. Δεν πληρώνεις εγκαταστάτη και δεν μπαίνεις σε περίπλοκες διαδικασίες», καταλήγει ο Στέλιος Ψωμάς.