Η γεωπολιτική σκακιέρα του 21ου αιώνα δεν θα κριθεί μόνο από υπερσύγχρονα μαχητικά αεροσκάφη, φρεγάτες ή πυραυλικά συστήματα. Θα κριθεί και από τα κρίσιμα και σπάνια ορυκτά που αποτελούν στρατηγικής σημασίας.
Όπως επισημαίνει ο πρόεδρος του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων Κωνσταντίνος Γιαζιτζόγλου, το γάλλιο, το αντιμόνιο, το βολφράμιο, το γερμάνιο και ο χαλκός, μετατρέπονται στα «νέα όπλα αποτροπής» σε έναν κόσμο όπου η πρόσβαση στις πρώτες ύλες σημαίνει πρόσβαση στην ίδια την τεχνολογική υπεροχή. Σημειώνει πως η Κίνα, μεθοδικά και αθόρυβα, έχει εξασφαλίσει τον έλεγχο σε πάνω από είκοσι από τις 34 κρίσιμες πρώτες ύλες που έχει αναγνωρίσει η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η Δύση, καθησυχασμένη από την ψευδαίσθηση ενός ελεύθερου και αέναου εμπορίου υπό την αιγίδα του ΠΟΕ, βρέθηκε να εξαρτάται σχεδόν ολοκληρωτικά από τις εισαγωγές. Η πρόσφατη προειδοποίηση του Μάριο Ντράγκι ότι «χωρίς πρώτες ύλες δεν υπάρχει τεχνολογία αιχμής, άρα ούτε γεωπολιτική ισχύς» αποτυπώνει με ακρίβεια το διακύβευμα.
Ο κ. Γιαζιτζόγλου σημειώνει ότι για την Ελλάδα, που διαθέτει αξιόλογα κοιτάσματα και τεχνογνωσία, το στοίχημα είναι αν θα αποφασίσει να μετατρέψει αυτόν τον πλούτο του υπεδάφους σε πλεονέκτημα εθνικής ισχύος.
Αναλυτικά:
Σε μια πρόσφατη ομιλία του για «Το μέλλον της Ευρώπης», ο Μάριο Ντράγκι, για πρώτη φορά έθεσε με σαφήνεια τη σχέση ανάμεσα στους ορυκτούς πόρους και την γεωπολιτική επικράτηση. «
Η οικονομική ισχύς από μόνη της δεν αρκεί για να διασφαλίσει γεωπολιτική ισορροπία» είπε, επισημαίνοντας ότι «(κάποιες χώρες) χρησιμοποιούν τις στρατηγικές πρώτες ύλες και την τεχνολογία για να αποσπάσουν οφέλη σε άλλους τομείς», ενώ αναφερόμενος σε δημόσιες θέσεις της Κίνας , υπογράμμισε πως «(Η Κίνα) έχει καταστήσει σαφές ότι δεν θεωρεί την ΕΕ ισότιμο συνεταίρο και ότι θα χρησιμοποιήσει τον έλεγχο της στις Σπάνιες Γαίες για να καταστήσει την εξάρτηση μας από εκείνη ακόμα μεγαλύτερη.»
Δυστυχώς, έχουν περάσει σχεδόν δύο δεκαετίες από τότε που ο Ευρωπαϊκός εξορυκτικός κλάδος είχε επισημάνει την μακροπρόθεσμη στρατηγική ορισμένων χωρών στο συγκεκριμένο θέμα. Η – τότε ενωμένη – Δύση θεωρούσε ότι το παγκοσμιοποιημένο εμπόριο θα γίνεται πάντα υπό τις ευλογίες και με τους κανόνες του ΠΟΕ και ουδείς θα είχε την τόλμη ή την ισχύ να υψώσει «εμπόδια» (όπως για παράδειγμα να επιβάλλει δασμούς). Στην πάροδο αυτών των ετών, οι «φθηνοί και πρόθυμοι υπεργολάβοι μας» φρόντισαν να αποκτήσουν σχεδόν μονοπωλιακή πρόσβαση σε εκείνες τις πρώτες ύλες που θα αποκτούσαν στρατηγικό ρόλο, όχι μόνον λόγω του οικονομικού τους μεγέθους, αλλά -κυρίως – λόγω της τεχνολογικής τους σημασίας.
Από τις 34 κρίσιμες και στρατηγικές πρώτες ύλες (όπως της καθόρισε η ίδια η ΕΕ) πάνω από 20 ελέγχονται πρακτικά πλήρως από την ομάδα των BRICS, η οποία αποδεικνύει με την στάση της στον πόλεμο της Ουκρανίας, ότι δεν είναι πλέον «μια χαλαρή ένωση κρατών». Στον αντίποδα, η ΕΕ δεν έχει καν αυτονομία σε κάποια από αυτές, εξαρτώμενη και για τις 34 από τις εισαγωγές. Χρειάσθηκε να ανακοινώσει η Κίνα την «επιβολή ελέγχων στις εξαγωγές Γαλλίου» για να σπεύσει η πρόεδρος της ΕΕ να αναζητήσει επειγόντως λύση, για τους 50 τόνους που χρειαζόμαστε σε ετήσια βάση.
Σήμερα, η Κίνα δηλώνει επισήμως ότι «δεν βλέπει τον λόγο να εξάγει πρώτες ύλες για μπαταρίες, όταν μπορεί να εξάγει το προιόν (μπαταρίες)» και είναι σχεδόν βέβαιο ότι σύντομα θα επιδιώξει να εξάγει τελικό προϊόν (αυτοκίνητα).
Στην Ευρώπη η απάντηση δόθηκε μέσα από έναν Κανονισμό (θυμηθείτε τη φράση «the U.S. innovates, China imitates and Europe regulates”) για τις κρίσιμες πρώτες ύλες, ο οποίος όμως δεν είναι τίποτα περισσότερο από «ένα μικρό, πρώτο βήμα» . Δύο χρόνια μετά, ανακοινώθηκαν τα πρώτα 47 κρίσιμα και στρατηγικά έργα που, εφ όσον υλοποιηθούν, θα αντιμετωπίσουν (μερικώς) το πρόβλημα μόνο για 10 από τις 34 κρίσιμες πρώτες ύλες. Αξίζει δεν να σημειώσουμε, ότι ο ορίζοντας υλοποίησης ξεπερνάει τα πέντε χρόνια, εφ όσον βρεθεί η απαιτούμενη χρηματοδότηση.
«Για χρόνια η ΕΕ πίστευε ότι το οικονομικό της μέγεθος, με τα 450 εκατομμύρια καταναλωτές, θα μπορούσε αφ’ εαυτού να της διασφαλίσει την γεωπολιτική ισχύ. Φέτος, αυτή η ψευδαίσθηση διαλύθηκε» . Με αυτή τη φράση, ο Πρόεδρος Ντράγκι περιέγραψε πλήρως την εικόνα. Χωρίς καινοτομία δεν έχεις τεχνολογία αιχμής. Χωρίς πρώτες ύλες, δεν μπορείς να παράξεις την τεχνολογία αιχμής. Η ανάκτηση, έστω και μέρους της αυτονομίας μας σε κρίσιμες και στρατηγικές πρώτες ύλες δεν είναι θέμα πλούτου. Είναι θέμα επιβίωσης, σε έναν κόσμο που οι κανόνες του χθες δεν θα ισχύουν αύριο.
Η χώρα μας έχει την δυνατότητα να παίξει σημαντικό ρόλο στη παραγωγή πρώτων υλών. Υπάρχουν ορισμένα αξιόλογα κοιτάσματα, υπάρχει τεχνογνωσία, υπάρχει επιστημονικό δυναμικό.
Χρειάζεται η βούληση, τόσο από πλευράς πολιτείας όσο και από πλευράς κοινωνικών εταίρων, ώστε να αντιμετωπισθούν τα όποια εμπόδια. Πρέπει η πολιτική ηγεσία πιστέψει στο σημαντικό αυτό στρατηγικό πλεονέκτημα και να προχωρήσει στις απαραίτητες τομές.
Τα όπλα της αποτροπής στο μέλλον δεν θα λέγονται μόνο belharra, rafale ή patriot. Θα λέγονται και Γάλλιο, Αντιμόνιο, Βολφράμιο, Γερμάνιο και Χαλκός. Τέτοια όπλα υπάρχουν στο Ελληνικό υπέδαφος. Είναι στο χέρι μας να τα αξιοποιήσουμε.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
