Στην εποχή που χτίζεται η ψηφιοποίηση του χρήματος, η συζήτηση γύρω από το μέλλον του, στρέφεται πλέον στα stablecoins, τα κρυπτονομίσματα που έχουν καταφέρει να γίνουν το βασικό εργαλείο συναλλαγών στην αγορά των ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων.
Η συζήτηση για το μέλλον του χρήματος δεν περιορίζεται πλέον στις κεντρικές τράπεζες και στα σχέδιά τους για τα ψηφιακά νομίσματα (CBDCs). Τα stablecoins, σύμφωνα με την HSBC, βρίσκονται στο επίκεντρο της μετάβασης προς το ψηφιακό χρήμα. Παρά τις ανησυχίες για νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τις προκλήσεις ρύθμισης, η υιοθέτησή τους συνεχίζει να αυξάνεται. Αν ρυθμιστούν σωστά, μπορούν να εξελιχθούν σε θεμέλιο της νέας οικονομίας, ενισχύοντας παράλληλα την παγκόσμια κυριαρχία του δολαρίου.
Σύμφωνα με την έκθεση της HSBC (A Stablecoins Explainer, Αύγουστος 2025), τα stablecoins αποτελούν πλέον τον κυρίαρχο μηχανισμό συναλλαγών στο χώρο των ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων. Με συναλλακτικούς όγκους που έφτασαν τα 28 τρισ. δολάρια το 2024, τα ψηφιακά αυτά νομίσματα προσφέρουν τη «γέφυρα» ανάμεσα στην παραδοσιακή χρηματοοικονομική αγορά και τα κρυπτονομίσματα, επιτρέποντας τη μεταφορά κεφαλαίων χωρίς τη μεγάλη μεταβλητότητα που χαρακτηρίζει τα tokens όπως το bitcoin.
Τι είναι τα stablecoins και πώς διακρίνονται
Η HSBC αναλύει τρεις βασικές κατηγορίες stablecoins:
- Stablecoins με πραγματικά αποθεματικά (Real-world asset collateralized)
Βασίζονται σε «πραγματικά» περιουσιακά στοιχεία όπως μετρητά, τραπεζικές καταθέσεις, κρατικά ομόλογα ή ακόμα και χρυσό. Τα πιο γνωστά παραδείγματα είναι το Tether (USDT) και το USD Coin (USDC), που κατέχουν από κοινού σχεδόν το 85% της αγοράς. Η διαφάνεια γύρω από τα αποθεματικά τους είναι κρίσιμο σημείο για την εμπιστοσύνη των επενδυτών.
- Crypto-collateralized stablecoins
Αυτά χρησιμοποιούν άλλα κρυπτονομίσματα ως εγγύηση. Το πιο χαρακτηριστικό είναι το DAI, το οποίο βασίζεται στο πρωτόκολλο MakerDAO και λειτουργεί με αποκεντρωμένο τρόπο, χωρίς κεντρικό εκδότη. Παρά την καινοτομία τους, τα συγκεκριμένα stablecoins παραμένουν πιο ευάλωτα στη μεταβλητότητα των crypto που τα στηρίζουν.
- Αλγοριθμικά stablecoins
Δεν στηρίζονται σε αποθεματικά, αλλά σε μαθηματικούς αλγορίθμους που ελέγχουν την προσφορά τους. Ωστόσο, μετά από γνωστά «κραχ» (όπως της Terra/Luna), έχουν χάσει την αξιοπιστία τους. Η Ευρώπη έχει ουσιαστικά απαγορεύσει τη χρήση τους, ενώ στις ΗΠΑ εξετάζεται δίχρονη παύση νέων εκδόσεων.
Οι χρήσεις και οι εφαρμογές των stablecoins
Η HSBC τονίζει ότι η αξία των stablecoins ξεπερνά την αγορά των crypto. Οι χρήσεις τους επεκτείνονται σε πολλαπλά επίπεδα:
- Διεθνείς πληρωμές: Τα stablecoins προσφέρουν ταχύτητα και χαμηλότερο κόστος, σε σχέση με το σημερινό τραπεζικό σύστημα όπου οι διασυνοριακές συναλλαγές μπορεί να διαρκέσουν ημέρες και να συνοδεύονται από υψηλά τέλη.
- Εμβάσματα: Για εκατομμύρια εργαζόμενους μεταναστών, η χρήση stablecoins μπορεί να μειώσει σημαντικά το κόστος αποστολής χρημάτων στις οικογένειές τους.
- Καθημερινές συναλλαγές: Σε χώρες με υψηλό πληθωρισμό ή ασταθή νομίσματα, τα stablecoins λειτουργούν ως «ασφαλές καταφύγιο». Οι πολίτες αποφεύγουν τις απώλειες αποταμιεύοντας σε δολάριο μέσω stablecoins.
- Ρευστότητα για επιχειρήσεις: Οι επιχειρήσεις αποκτούν πρόσβαση σε άμεση ρευστότητα 24/7, ανεξάρτητα από τραπεζικές αργίες.
- Συναλλαγές στο οικοσύστημα crypto: Οι stablecoins χρησιμοποιούνται ως «γέφυρα» για να μπαίνει και να βγαίνει κανείς από την αγορά κρυπτονομισμάτων χωρίς να εκτίθεται στην έντονη μεταβλητότητα του bitcoin ή του ethereum.
Οι κίνδυνοι και τα «σκοτεινά σημεία»
Παρά την εκρηκτική τους άνοδο, τα stablecoins δεν παύουν να εμπεριέχουν σημαντικούς κινδύνους που μπορούν να κλονίσουν όχι μόνο την αγορά των κρυπτονομισμάτων, αλλά και να δημιουργήσουν δευτερογενείς επιπτώσεις στο ευρύτερο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Ο πρώτος και πιο συχνά συζητημένος είναι ο κίνδυνος απώλειας της ισοτιμίας – το λεγόμενο «de-peg». Εάν ένα stablecoin χάσει τη σύνδεσή του με το δολάριο, ακόμη και πρόσκαιρα, η απώλεια εμπιστοσύνης μπορεί να οδηγήσει σε μαζικές ρευστοποιήσεις και κατάρρευση της αξίας του. Δεδομένου ότι τα stablecoins αποτελούν το κύριο μέσο ρευστότητας στο οικοσύστημα των crypto, μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις και ευρύτερη αναταραχή στις αγορές.
Ένας δεύτερος κίνδυνος που επισημαίνει η HSBC αφορά τη χρήση των stablecoins σε εγκληματικές δραστηριότητες. Η σταθερή τους αξία και η ταχύτητα συναλλαγών τα έχουν καταστήσει εργαλείο προτιμητέο για όσους κινούνται στο σκοτεινό διαδίκτυο ή εμπλέκονται σε παράνομες αγορές. Τα στοιχεία είναι ενδεικτικά: το 2020 μόλις το 20% των παράνομων συναλλαγών με κρυπτονομίσματα γινόταν μέσω stablecoins, ενώ το 2024 το ποσοστό αυτό εκτοξεύθηκε στο 63%. Αυτός ο πολλαπλασιασμός έχει ήδη οδηγήσει τις ρυθμιστικές αρχές να εξετάζουν πολύ πιο αυστηρά μέτρα ελέγχου και εποπτείας.
Τέλος, η αγορά των stablecoins συγκεντρώνεται σε λίγους παίκτες, με κυρίαρχο το Tether, που διαθέτει κεφαλαιοποίηση άνω των 166 δισ. δολαρίων. Η εξάρτηση της παγκόσμιας αγοράς από έναν και μόνο εκδότη ενέχει τον κίνδυνο συγκεντρωτισμού, αλλά και συστημικού σοκ σε περίπτωση που κλονιστεί η αξιοπιστία του. Αυτό το φαινόμενο προκαλεί ανησυχία, καθώς υπονομεύει την ιδέα ενός αποκεντρωμένου ψηφιακού χρηματοοικονομικού οικοσυστήματος και δημιουργεί ερωτήματα για το πόσο «ανθεκτικό» είναι τελικά το μοντέλο των stablecoins.
Τα stablecoins έναντι των ψηφιακών νομισμάτων
Η αντιπαράθεση μεταξύ stablecoins και ψηφιακών νομισμάτων κεντρικών τραπεζών (CBDCs) είναι από τα πιο καυτά θέματα στη συζήτηση για το μέλλον του χρήματος. Τα CBDCs θεωρούνται εγγενώς ασφαλέστερα, καθώς δεν φέρουν πιστωτικό κίνδυνο – πρόκειται ουσιαστικά για επίσημο κρατικό χρήμα στην ψηφιακή του μορφή. Αυτό σημαίνει ότι ο κάτοχός τους έχει εγγυημένη ασφάλεια από το κράτος και την κεντρική τράπεζα, κάτι που δεν ισχύει με τα ιδιωτικά stablecoins.
Ωστόσο, τα stablecoins υπερτερούν σε άλλους τομείς. Έχουν αναπτυχθεί από την ίδια την αγορά και διαθέτουν ήδη τεράστια βάση χρηστών. Είναι πιο ευέλικτα, πιο γρήγορα στην υιοθέτηση καινοτομιών και παρέχουν στους καταναλωτές και στις επιχειρήσεις λύσεις που οι κεντρικές τράπεζες ακόμη δεν έχουν καταφέρει να προσφέρουν σε μαζική κλίμακα. Η HSBC τονίζει ότι το προβάδισμα των stablecoins έναντι των CBDCs οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι προσφέρουν αυτό που χρειάζεται η αγορά εδώ και τώρα: άμεσες, φθηνές και διασυνοριακές συναλλαγές, χωρίς γεωγραφικούς περιορισμούς.
Η κυριαρχία του δολαρίου σε αυτό το πεδίο είναι καθοριστική. Πάνω από το 99% της συνολικής αγοράς stablecoins είναι συνδεδεμένο με το αμερικανικό νόμισμα, γεγονός που ενισχύει την ήδη ισχυρή θέση του στις διεθνείς αγορές. Η HSBC σημειώνει ότι αυτή η πραγματικότητα μειώνει την πίεση προς τη Fed να επισπεύσει την έκδοση ενός ψηφιακού δολαρίου. Αντίθετα, άλλες οικονομίες, όπως η Ευρωζώνη, βρίσκονται σε δυσμενέστερη θέση, καθώς τα stablecoins που συνδέονται με το ευρώ παραμένουν ελάχιστα και με μικρή κεφαλαιοποίηση, μόλις 200 εκατ. δολάρια. Έτσι, δημιουργείται ένα νέο «μονοπολικό» τοπίο στο ψηφιακό χρήμα, με τον άξονα να παραμένει στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Το γεωπολιτικό βάρος του δολαρίου
Όπως επισημαίνει η HSBC, πάνω από το 99% των stablecoins είναι συνδεδεμένα με το δολάριο, γεγονός που εδραιώνει τη θέση των ΗΠΑ ως ηγετική δύναμη στο νέο ψηφιακό χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Το Tether (USDT) είναι το τρίτο μεγαλύτερο κρυπτονόμισμα στον κόσμο και ενισχύει περαιτέρω την επιρροή του δολαρίου, την ώρα που τα stablecoins σε ευρώ παραμένουν περιθωριακά – με κεφαλαιοποίηση μόλις 200 εκατ. δολάρια. Αυτό δημιουργεί μια «μονοπολική» εικόνα στο ψηφιακό χρήμα, η οποία μπορεί να έχει μακροπρόθεσμες γεωπολιτικές συνέπειες.
Ρυθμιστικές εξελίξεις και το μέλλον των stablecoins
Σε διεθνές επίπεδο, φορείς όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και το Συμβούλιο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (FSB) πιέζουν για τη δημιουργία ενιαίων προτύπων. Ο βασικός στόχος είναι να αποφευχθεί η ρυθμιστική ασυμμετρία: δηλαδή, το φαινόμενο κατά το οποίο τα stablecoins κυκλοφορούν χωρίς έλεγχο σε ορισμένες αγορές, ενώ σε άλλες υπόκεινται σε αυστηρή εποπτεία. Η HSBC σημειώνει ότι χωρίς συντονισμένη διεθνή δράση, υπάρχει ο κίνδυνος τα stablecoins να χρησιμοποιηθούν ως εργαλείο παράκαμψης των κανονισμών, κάτι που θα υπονομεύσει την εμπιστοσύνη και τη σταθερότητα.
Το συμπέρασμα είναι ότι η ρύθμιση των stablecoins δεν αποτελεί απλώς τεχνικό ζήτημα, αλλά στρατηγική επιλογή που θα καθορίσει την ισορροπία ισχύος στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Η HSBC εκτιμά ότι οι επόμενοι 2–3 χρόνοι θα είναι καθοριστικοί για το αν τα stablecoins θα καταφέρουν να εδραιωθούν ως επίσημο εργαλείο συναλλαγών ή αν θα περιοριστούν σε έναν πιο συμπληρωματικό ρόλο, υπό αυστηρή εποπτεία.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
