Την ώρα που η υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ βρίσκεται στο στάδιο της διαλεύκανσης έρχεται στην επιφάνεια και το θέμα με τις άμεσες ενισχύσεις αγροτών και κτηνοτρόφων, αλλά και τα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης για τη βιολογική κτηνοτροφία και γεωργία.
Για τους καταναλωτές, το ζήτημα αγγίζει την καρδιά της διατροφικής ασφάλειας και της εμπιστοσύνης τους. Πολλοί πλέον αναρωτιούνται αν το «βιολογικό» που πληρώνουν ακριβότερα στο ράφι είναι πράγματι αυτό που υπόσχεται η ετικέτα. Όταν το premium τίμημα δικαιολογείται με βάση την ποιότητα και τη διαφάνεια, κάθε ρωγμή στην αξιοπιστία πλήττει καίρια τη σχέση παραγωγού - καταναλωτή.
Όπως αποκάλυψε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Κώστας Τσιάρας, αναφερόμενος στα αποτελέσματα των ελέγχων που έχουν γίνει μέχρι σήμερα, «έχουμε βρει σε πάνω από 30.000 ΑΦΜ περιπτώσεις παραγωγών που, στα οικολογικά σχήματα, είχαν υποβάλει περισσότερα από 49.000 πλαστά πιστοποιητικά. Αυτό συνιστά μια παθογένεια που δεν είχε αντιμετωπιστεί στο παρελθόν και πρέπει οπωσδήποτε να την αντιμετωπίσουμε τώρα».
Την ίδια ώρα με δική του απόφαση συγκροτήθηκε Ομάδα Συντονισμού (Task Force) για τον τομέα της βιολογικής παραγωγής, υπό την προεδρία του Γενικού Γραμματέα Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Σπύρου Πρωτοψάλτη.
Η νέα Task Force αποτελεί επιτελικό όργανο στρατηγικής σημασίας, με κύρια αποστολή τον συντονισμό, την εποπτεία και την επιτάχυνση όλων των απαιτούμενων ενεργειών για την ενίσχυση της αξιοπιστίας, της διαφάνειας και της αποτελεσματικότητας του συστήματος ελέγχου και πιστοποίησης των βιολογικών προϊόντων, στο πλαίσιο του Κανονισμού (ΕΕ) 2018/848.
Για τους ελέγχους που βρίσκονται σε εξέλιξη στη βιολογική γεωργία και κτηνοτροφία, ο κ. Τσιάρας τόνισε ότι «διασταυρωτικοί έλεγχοι γίνονται πλέον παντού – στα ΚΥΔ, στους πιστοποιητικούς οργανισμούς και στους ίδιους τους αγρότες». Όπως είπε, «η άντληση στοιχείων από την Οικονομική Αστυνομία και την ΑΑΔΕ, προκειμένου να ολοκληρωθούν οι διασταυρώσεις, συνεπάγεται μια καθυστέρηση της τάξης του ενάμιση μήνα στις πληρωμές. Ωστόσο, οι δικαιούχοι δεν θα χάσουν τα χρήματά τους».
Οι «μαϊμού» πιστοποιήσεις
Δύο εταιρείες – από τις συνολικά 18 που δραστηριοποιούνται πανελλαδικά – εντοπίστηκαν να εκδίδουν πιστοποιητικά παραγωγής βιολογικών προϊόντων με ρυθμούς που προκαλούν απορία, τόσο σε ταχύτητα όσο και σε όγκο. Πιστοποιητικά που, όπως αποδείχθηκε, δόθηκαν χωρίς κανέναν επιτόπιο έλεγχο.
Στο κόλπο φέρονται να εμπλέκονται όχι μόνο οι πλαστοί «παραγωγοί», αλλά και Κέντρα Υποδοχής Δηλώσεων (ΚΥΔ) και φορείς πιστοποίησης. Οι τελευταίοι παρείχαν στους πελάτες τους τα απαραίτητα έγγραφα έναντι «προμηθειών» που, σύμφωνα με πληροφορίες, έφταναν έως και το 10% των επιδοτήσεων.
Το ύψος της απάτης εκτιμάται ότι αγγίζει τα 100 εκατ. ευρώ. Οι αρχικές εκτιμήσεις δείχνουν πως περίπου 5.000 «δικαιούχοι» εγκαταλείπουν μαζικά τα προγράμματα υπό τον φόβο ελέγχων και ποινικών διώξεων.
Εκατοντάδες χιλιάδες ψευδείς δηλώσεις
Το σκάνδαλο ξέσπασε μετά από ελέγχους του ΕΣΥΔ σε πιστοποιητικούς φορείς. Μέχρι στιγμής έχουν ταυτοποιηθεί δύο εταιρείες – μία στην Κρήτη και μία στην Αθήνα – που εξέδωσαν περίπου 3.500 πλαστά πιστοποιητικά, όλα με τη μέθοδο… αντιγραφής-επικόλλησης.
Οι καταγγελίες και για τις δύο αυτές περιπτώσεις έχουν διαβιβαστεί από τον υπουργό Ανάπτυξης Τάκη Θεοδωρικάκο, κατόπιν σχετικής ενημέρωσης που έλαβε από το ΕΣΥΔ, στον προϊστάμενο της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας Αθηνών, τον προϊστάμενο της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθηνών και τον προϊστάμενο της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Ηρακλείου.
Έπεσαν τα πρώτα πρόστιμα
Τα πρώτα πρόστιμα που ξεπερνούν τις 56.000 ευρώ επέβαλε η αρμόδια Επιτροπή Εξέτασης Ενστάσεων του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων σε Οργανισμούς Ελέγχου και Πιστοποίησης (ΟΕΠ) βιολογικών προϊόντων, για σοβαρές παραλείψεις και μη συμμορφώσεις που διαπιστώθηκαν από τον ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ την προηγούμενη περίοδο, κατά τη διεξαγωγή τακτικών και έκτακτων ελέγχων.
Σε εταιρεία πιστοποίησης επιβλήθηκε πρόστιμο συνολικού ύψους 37.692,30 ευρώ για υποθέσεις που αφορούν τη μη επαρκή διερεύνηση ανιχνεύσεων μη επιτρεπόμενων ουσιών, πλημμελή αξιολόγηση πληροφοριών στο ευρωπαϊκό σύστημα OFIS και ελλείψεις στο ισοζύγιο μάζας και την ιχνηλασιμότητα.
Σε άλλη εταιρεία επιβλήθηκε πρόστιμο συνολικού ύψους 18.922,85 ευρώ για περιπτώσεις που αφορούσαν την έκδοση πιστοποιητικών χωρίς τη διενέργεια του υποχρεωτικού ετήσιου φυσικού ελέγχου, καθώς και για ελλιπή διαχείριση μη συμμορφούμενων προϊόντων.
Οι καταναλωτές έρμαια των ...βιολογικών
Την ώρα που τα σκάνδαλα για την βιολογική γεωργία και κτηνοτροφία σκάνε σαν πυροτεχνήματα έρμα όλης αυτής της κατάστασης είναι οι καταναλωτές που βρίσκονται να μην είναι σίγουροι πλέον για το αν αυτό που αγοράζουν είναι βιολογικό. Όλα αυτά όταν για αυτό το βιολογικό λαχανικό, κρέας, μέλι, τρόφιμο οι καταναλωτές έχουν κληθεί να πληρώσουν μία τιμή πολύ παραπάνω από τα «απλά» τρόφιμα με την δικαιολογία ότι αυτά είναι ...βιολογικά άρα πολύ καλύτερα. Ποιος θα καταφέρει να επαναφέρει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών που αναμένεται να διαπιστώσουν στο μέλλον ότι κάποιοι από τους παραγωγούς τους οποίους εμπιστεύονταν για τα βιολογικά τρόφιμα που αγόραζαν και ήταν πιστοποιημένα πολλές από αυτές τις πιστοποιήσεις ήταν ...μαϊμού.