Η προσπάθεια του Ντόναλντ Τραμπ να απομακρύνει την Λίζα Κούκ από την Fed φέρνει στο προσκήνιο μια πρωτοφανή νομική και πολιτική σύγκρουση που απειλεί να θέσει σε δοκιμασία την ανεξαρτησία της Ομοσπονδιακής Τραπεζας των ΗΠΑ.
Ο Αμερικανός πρόεδρος, μιλώντας σε πολύωρη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, υπερασπίστηκε την απόφασή του να απολύσει τη διοικητή Λίζα Κουκ, δηλώνοντας ότι σύντομα θα αποκτήσει τον έλεγχο της πλειοψηφίας στο Διοικητικό Συμβούλιο της τράπεζας.
Η αιτία που επικαλείται ο Τραμπ συνδέεται με κατηγορίες για απάτη σε στεγαστικά δάνεια, τις οποίες προώθησε ο επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Χρηματοδότησης Κατοικίας και πολιτικός του σύμμαχος, Μπιλ Πούλτε.
Ο ίδιος ανήρτησε στο διαδίκτυο έγγραφα που φέρονται να δείχνουν ότι η Κουκ υπέβαλε δύο αιτήσεις δανείου για κύρια κατοικία με διαφορά λίγων εβδομάδων, το 2021. Ωστόσο, η νομιμότητα της απόφασης του Λευκού Οίκου αμφισβητείται έντονα, καθώς η θητεία της Κουκ είναι κατοχυρωμένη μέχρι το 2038.
Ο δικηγόρος της, Abbe Lowell ανακοίνωσε ότι θα προσφύγει στη Δικαιοσύνη, χαρακτηρίζοντας την ενέργεια του Τραμπ «παράνομη και αβάσιμη». «Ο πρόεδρος δεν έχει καμία εξουσία να απομακρύνει διοικητή της Fed χωρίς ισχυρή νομική αιτία», υπογράμμισε. Το υπουργείο Δικαιοσύνης έχει ήδη ξεκινήσει έρευνα για τις κατηγορίες, χωρίς ωστόσο να έχουν απαγγελθεί επίσημες κατηγορίες εις βάρος της Κουκ.
Έντονες ανησυχίες στις αγορές
Η υπόθεση λαμβάνει τεράστιες διαστάσεις καθώς αφορά την ανεξαρτησία της ισχυρότερης κεντρικής τράπεζας του κόσμου, η οποία κατοχυρώθηκε το 1951. Πολλοί οικονομολόγοι και αναλυτές φοβούνται ότι η προσπάθεια Τραμπ δεν περιορίζεται στην προσωπική στοχοποίηση της Κουκ, αλλά αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής για να αποκτήσει μεγαλύτερο έλεγχο στη νομισματική πολιτική και να πιέσει για μείωση των επιτοκίων. Ο ίδιος, άλλωστε, δεν έκρυψε τις προθέσεις του, δηλώνοντας ότι «μόλις αποκτήσουμε την πλειοψηφία, θα μειώσουμε τα επιτόκια και η αγορά ακινήτων θα απογειωθεί».
Εάν ο Τραμπ καταφέρει να επιβληθεί, θα εξασφαλίσει για πρώτη φορά την πλειοψηφία στο επταμελές Διοικητικό Συμβούλιο της Fed. Ήδη, βρίσκονται δύο μέλη ο Κρίστοφερ Γουόλερ και η Μισέλ Μπόουμαν που είχαν διοριστεί κατά την πρώτη του θητεία, ενώ η πρόσφατη αποχώρηση της Αντριάνα Κούγκλερ του έδωσε την ευκαιρία να προτείνει τον Στίβεν Μίραν, κορυφαίο οικονομολόγο του Λευκού Οίκου, ως αντικαταστάτη.
Η πιθανότητα υπονόμευσης της ανεξαρτησίας της Fed έχει προκαλέσει έντονες ανησυχίες στις αγορές. Οι επενδυτές προειδοποιούν ότι μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να τροφοδοτήσει πληθωριστικές πιέσεις και να οδηγήσει σε υψηλότερα επιτόκια μακροπρόθεσμα. Ενδεικτικό είναι ότι η διαφορά απόδοσης ανάμεσα στα 2ετή και τα 30ετή αμερικανικά ομόλογα —δείκτης που αντανακλά τις προσδοκίες για τον πληθωρισμό και τα επιτόκια— ανήλθε σε υψηλό τριετίας.
Νομικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η υπόθεση θα ανοίξει έναν αχαρτογράφητο δρόμο, καθώς η αμερικανική νομοθεσία επιτρέπει την απομάκρυνση διοικητών της Fed «για αιτία», χωρίς όμως να έχει υπάρξει μέχρι σήμερα σαφής δικαστική ερμηνεία του όρου. Το αποτέλεσμα της μάχης θα κρίνει όχι μόνο το μέλλον της Λίζα Κουκ, αλλά και την ισορροπία δυνάμεων ανάμεσα στον Λευκό Οίκο και την κεντρική τράπεζα των Ηνωμένων Πολιτειών.
Οι παρεμβάσεις Τραμπ προκαλούν την ανεξαρτησία της Fed
Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Federal Reserve) είναι θεσμικά σχεδιασμένη να λειτουργεί ανεξάρτητα από πολιτικές παρεμβάσεις, όμως είναι γνωστό ότι ο εκάστοτε πρόεδρος των ΗΠΑ διαθέτει έμμεσους μοχλούς επιρροής.
Για μεγάλο χρονικό διάστημα, η Fed διατηρεί το βασικό της επιτόκιο σταθερό, παρά τις πιέσεις για νέες μειώσεις το 2025. Οι αξιωματούχοι της Τράπεζας υπογραμμίζουν την ανάγκη υπομονής, εν μέσω αβεβαιοτήτων που συνδέονται κυρίως με τους νέους δασμούς που επέβαλε η κυβέρνηση Τραμπ.
Ο πρόεδρος Τράμπ, από την πλευρά του, έχει επιλέξει την τακτική της δημόσιας αντιπαράθεσης. Αφού χαρακτήρισε τον επικεφαλής της Fed, Τζερόμ Πάουελ, «πεισματάρη ηλίθιο», κάλεσε το Διοικητικό Συμβούλιο της Τράπεζας να τον παρακάμψει.
Το αποκορύφωμα ήρθε με επιστολή που ανήρτησε στα κοινωνικά δίκτυα, στην οποία ανακοίνωσε ότι παύει από τα καθήκοντά της τη διοικητή Λίζα Κουκ, μια κίνηση που νομικοί και οικονομολόγοι θεωρούν παράνομη.
Σύμφωνα με τον Federal Reserve Act, ο πρόεδρος των ΗΠΑ έχει τη δυνατότητα να διορίζει τον εκάστοτε πρόεδρο και αντιπρόεδρο της Fed, με τη σύμφωνη γνώμη της Γερουσίας.
Αν και υπάρχει τυπικά η δυνατότητα παύσης τους, αυτό δεν έχει συμβεί ποτέ στην ιστορία. Το ίδιο ισχύει για τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου. Διορίζονται από τον πρόεδρο για θητεία έως 14 ετών, και μπορούν να απομακρυνθούν μόνο «για σπουδαίο λόγο», δηλαδή για ανικανότητα ή σοβαρή παράβαση καθήκοντος, όχι για διαφωνία σε θέματα πολιτικής.
Ο δικηγόρος της Κουκ, Άμπε Λόουελ, δήλωσε: «Ο πρόεδρος δεν έχει καμία νομική βάση για αυτήν την απόφαση. Η πελάτισσά μου δεν πρόκειται να παραιτηθεί και θα διεκδικήσει τα δικαιώματά της στο δικαστήριο».
Όπως τονίζει ο Σκοτ Φούλφορντ, ανώτερος οικονομολόγος στο Γραφείο Προστασίας Χρηματοπιστωτικών Καταναλωτών: «Η ανεξαρτησία της Fed είναι κρίσιμη για να επιτύχει τους στόχους της. Οι περισσότερες κυβερνήσεις αποφεύγουν να σχολιάζουν δημόσια την πολιτική της.
Όμως οι συνεχείς παρεμβάσεις του προέδρου δημιουργούν θόρυβο και μπορούν να επηρεάσουν τις προσδοκίες των αγορών».
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
