Το μεγάλο comeback των τραπεζικών μετοχών με κέρδη έως 370% από το 2021

Μια περίοδο εντυπωσιακής ανάκαμψης, που έχει αποδώσει στους επενδυτές κέρδη ακόμη και 370%, έχουν διανύσει οι ελληνικές τραπεζικές μετοχές από τα τέλη του 2021, καθώς ολοκλήρωσαν την εξυγίανση των χαρτοφυλακίων τους, με εκκαθάριση των «κόκκινων» δανείων που κληροδότησε η μεγάλη κρίση, ενώ ευνοήθηκαν από την αύξηση των ευρωπαϊκών επιτοκίων, που οδήγησε σε νέα ύψη την κερδοφορία τους.

Οι τραπεζικές μετοχές ήταν τα «σίγουρα χαρτιά» του ελληνικού χρηματιστηρίου διαχρονικά, αλλά με τη μεγάλη οικονομική κρίση προκάλεσαν βαρύτατες απώλειες στους επενδυτές, καθώς πρώτα «κουρεύτηκαν» τα χαρτοφυλάκια των ομολόγων τους με το PSI και, στη συνέχεια, εκτέθηκαν στην πρωτοφανή αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, που ξεπέρασαν ακόμη και το 50% των χαρτοφυλακίων τους.

Τα γεγονότα της περιόδου 2014 - 2015 ήταν τα πιο τραυματικά για τους μετόχους τραπεζών. Την περίοδο από τον Δεκέμβριο του 2014 ως τον Δεκέμβριο του 2015, αφού ολοκληρώθηκε και η τρίτη κατά σειρά ανακεφαλαιοποίηση, οι αξίες των μετοχών ουσιαστικά εκμηδενίσθηκαν. 

Έστω και μέσα από αυτή τη μνημειώδη καταστροφή κεφαλαίων, οι τέσσερις συστημικές τράπεζες κρατήθηκαν όρθιες και η περίοδος της ισχυρής ανάκαμψής τους άρχισε όταν τέθηκε σε εφαρμογή το σχέδιο «Ηρακλής», που στόχο είχε να απαλλάξει τις τράπεζες από τα «τοξικά» τμήματα των χαρτοφυλακίων τους, μέσα από τιτλοποιήσεις με την εγγύηση του Δημοσίου.

Η εξάλειψη των NPE's και τα κέρδη από τα επιτόκια

Οι μαζικές τιτλοποιήσεις «κόκκινων» δανείων έφεραν εντυπωσιακά αποτελέσματα. Όπως σημειώνει η Τράπεζα της Ελλάδος στην τελευταία έκθεση για τη Χρηματοπιστωτική Σταθερότητα, «η συνολική μείωση των ΜΕΔ σε σχέση με το υψηλότερο επίπεδό τους, που καταγράφηκε το Μάρτιο του 2016, έφθασε το 94,4% ή 101,2 δισεκ. ευρώ». Ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων μειώθηκε στο 3,6% τον Δεκέμβριο του 2024 από 49% το 2017 και είναι πλέον συγκρίσιμος με τον μέσο όρο της ευρωζώνης.

Ενώ τα «κόκκινα» δάνεια έπαψαν να δηλητηριάζουν τους ισολογισμούς και την κερδοφορία των τραπεζών, από το καλοκαίρι του 2022 έως τον Σεπτέμβριο του 2023 η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα εγκατέλειψε τα μηδενικά επιτόκια για να αναχαιτίσει τον πληθωρισμό και αύξησε το βασικό της επιτόκιο από το μηδέν ως το 4%, δίνοντας μια πολύ ισχυρή ώθηση στην κερδοφορία των ελληνικών τραπεζών.

Τα κέρδη των ελληνικών τραπεζών προέρχεται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τα έσοδα από τόκους (περίπου κατά 80%) και με τις αυξήσεις των επιτοκίων άρχισε μια «χρυσή» περίοδος κερδοφορίας, με κατάληξη την επανέναρξη των διανομών μερισμάτων στους μετόχους ύστερα από πολλά χρόνια.

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι ελληνικές τράπεζες, που είχαν για χρόνια καθεστώς... παρία στην ευρωζώνη, το 2024 έγιναν πολύ πιο αποδοτικές από τις ευρωπαϊκές. Σύμφωνα με τα στοιχεία του SSM, ο δείκτης απόδοσης ιδίων κεφαλαίων, που αποτυπώνει τη σχέση των κερδών με τα ίδια κεφάλαια, διαμορφώθηκε σε 12,2% το 2024, πολύ υψηλότερα από τον μέσο όρο στην ευρωζώνη, που ήταν 9,5%.

Οι «χρυσές» αποδόσεις

Η θεαματική βελτίωση της οικονομικής θέσης και των προοπτικών των ελληνικών τραπεζών οδήγησε σε μια περίοδο «χρυσών» αποδόσεων από τις τραπεζικές μετοχές από τα τέλη του 2021. Όπως φαίνεται στον πίνακα (τα στοιχεία για P/E/, P/TBV και Dividend Yield έχουν αντληθεί από την Beta Χρηματιστηριακή), οι σωρευτικές αποδόσεις αυτής της περιόδου κυμαίνονται από 173,9% (Alpha Bank) έως 370,5% (Τρ. Πειραιώς).

Οι αποδόσεις των τραπεζικών μετοχών από το τέλος του 2021

Ειδικότερα,

• Η Πειραιώς καταγράφει απόδοση που ξεπερνά το 370% αυτή την περίοδο. Πρέπει να σημειωθεί, πάντως, ότι είχε προηγηθεί η μεγάλη αύξηση κεφαλαίου του 2021, κατά 1,38 δισ. ευρώ, που είχε προκαλέσει σημαντικό dilution, άρα για αυτή την περίοδο η μετοχή είχε χαμηλότερη βάση εκκίνησης. Η θεαματική βελτίωση της εικόνας της μετοχής, που πλέον έχει φθάσει να διαπραγματεύεται στη λογιστική της αξία, ξεκινώντας από πολύ χαμηλά επίπεδα, αποδίδεται στην επιτυχία της εφαρμογής του σχεδίου εξυγίανσης Sunrise, με τη διοίκηση υπό τον Χρ. Μεγάλου να αποδεικνύει στο πέρασμα του χρόνου την αξιοπιστία της στην υλοποίηση του σχεδιασμού. Η Πειραιώς προχώρησε πρόσφατα και στη σημαντική αναπτυξιακή κίνηση της εξαγοράς της Εθνικής Ασφαλιστικής, επιδιώκοντας να αυξήσει τα έσοδα από προμήθειες.
• Με απόδοση της τάξεως του 265%, ακολουθεί η Εθνική Τράπεζα, που έχει μεγάλο ατού τον ισχυρό ισολογισμό της. Τα τελευταία χρόνια, η διοίκηση του Π. Μυλωνά έδωσε μεγάλη έμφαση στον εκσυγχρονισμό των εσωτερικών λειτουργιών της τράπεζας με μεγάλες επενδύσεις στην ψηφιοποίηση, ενώ το ζητούμενο πλέον από την αγορά είναι να προχωρήσει σε αναπτυξιακές κινήσεις, με εξαγορές που θα αξιοποιήσουν το μεγάλο απόθεμα πλεονάζοντος κεφαλαίου της τράπεζας.
• Η απόδοση της μετοχής της Eurobank ξεπέρασε το 208%, καθώς η τράπεζα ολοκλήρωσε γρήγορα την εξυγίανση του ισολογισμού της, ενώ είναι σήμερα η τράπεζα που έχει διευρύνει περισσότερο τις πηγές των εσόδων της, με τελευταία μεγάλη κίνηση την απόκτηση του ελέγχου της Ελληνικής Τράπεζας στην Κύπρο, μέσω της οποίας ένα υψηλό ποσοστό των εσόδων προέρχονται από διεθνείς δραστηριότητες.
• Η μετοχή της Alpha Bank έχει αποδώσει περίπου 174%, ενώ φέτος έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στο ΧΑ, με απόδοση από την αρχή της χρονιάς 82%. Η διοίκηση Ψάλτη ολοκλήρωσε με μεθοδικότητα την εξυγίανση του ισολογισμού, προχωρά σε ανάπτυξη δραστηριοτήτων με εξαγορές, ενώ έχει επιτύχει τη μοναδική μεγάλη επένδυση ξένης τράπεζας σε ελληνική την τελευταία 20ετία, μέσα από το deal με την ιταλική UniCredit, που ήδη φέρνει σημαντικά αποτελέσματα στον τομέα του asset management.

Ελκυστικές αποτιμήσεις

Παρά τη μεγάλη άνοδο των τραπεζικών μετοχών, αξίζει να σημειωθεί ότι παραμένουν ελκυστικά αποτιμημένες. Όπως φαίνεται στον πίνακα, η σχέση τιμής - κερδών (P/E) είναι γύρω στο 7x, με βάση τα κέρδη του 2024 και τις προβλέψεις για τα κέρδη της περιόδου 2025 - 2026. Ο δείκτης τιμή προς λογιστική αξία (P/TBV), που βρισκόταν μέχρι και το 2021 σε πολύ χαμηλά επίπεδα, βρίσκεται κατά μέσο όρο στο 1x, με βάση τα μεγέθη του 2024 και υποχωρεί χαμηλότερα με βάση τις προβλέψεις για το 2025.

Ο σημαντικότερος, ίσως, δείκτης για τους συντηρητικούς επενδυτές, ο δείκτης μερισματικής απόδοσης (DY) έχει ξεφύγει από το μηδέν, όπου είχε μείνει για μεγάλη περίοδο λόγω της διακοπής των διανομών μερισμάτων, και ξεπερνά το 4% με βάση τις διανομές από τα κέρδη του 2024.