Έμφαση στην ανάγκη ενός νέου πατριωτισμού, ως απάντηση στην ολιγαρχία και την κλεπτοκρατία, έδωσε ο πρώην πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας στη 2η Διεθνή Διάσκεψη για τη Δημοκρατία και την Κοινωνική Δικαιοσύνη, που πραγματοποιήθηκε από το Ινστιτούτο Αλέξη Τσίπρα.
Ο ίδιος κατέκρινε έντονα την κυβέρνηση Μητσοτάκη για την οικοδόμηση "κοινωνίας του ενός πέμπτου", τονίζοντας πως επιβάλλεται κοινή δράση από τις προοδευτικές και αριστερές δυνάμεις για ένα νέο συλλογικό όραμα.
Ο κ. Τσίπρας αναγνώρισε ότι η αντιπολίτευση αδυνατεί να προτείνει ουσιαστική εναλλακτική, ενώ υπογράμμισε πως «δεν υπάρχει μαγικό κλειδί για μια άλλη Ελλάδα – οφείλουμε να το δημιουργήσουμε όλοι μαζί». Προέταξε την ανάγκη για ένα συστηματικό σχέδιο ανάταξης και ανάπτυξης με πενταετή ορίζοντα, ικανό να εμπνεύσει και να κινητοποιήσει την κοινωνία της εργασίας και της δημιουργίας.
Στη διεθνή σκηνή, σχολίασε τις προκλήσεις του αυταρχικού και νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού, που - όπως σημείωσε - ενισχύουν την άνοδο της διεθνούς ακροδεξιάς. Τόνισε πως νέα φαινόμενα, όπως η επανεκλογή Τραμπ, «ανατρέπουν το πλαίσιο των διεθνών σχέσεων, υπονομεύοντας το διεθνές δίκαιο», και κάλεσε σε μια συντονισμένη απάντηση των προοδευτικών δυνάμεων διεθνώς.
Συγκεκριμένη προοδευτική ατζέντα
Ο πρώην πρωθυπουργός παρουσίασε το στίγμα μιας νέας προοδευτικής ατζέντας με βασικά σημεία:
- Εκπόνηση εθνικού σχεδίου ανάταξης και ανασυγκρότησης, με προτεραιότητες στην ανάπτυξη, την ανθεκτικότητα, την ασφάλεια και τη δικαιοσύνη – στοιχεία απαραίτητα για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης και της αλληλεγγύης.
- Δημιουργία νέου οράματος και κινήματος που θα ενώσει τις κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις, ενάντια στην ακροδεξιά δημαγωγία και την πολιτική απογοήτευση.
- Ενίσχυση ενός νέου πατριωτισμού, με διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στον συλλογικό εθνικό στόχο και τα συμφέροντα της ολιγαρχίας, ώστε να αντιμετωπιστούν οι πολιτικές που οξύνουν τις κοινωνικές ανισότητες.
- Αντιπαράθεση στο κυρίαρχο μοντέλο "αυταρχικού καπιταλισμού", που βασίζεται στη φορολογική ελάφρυνση των ολιγαρχών και τη μετατόπιση των βαρών στα χαμηλά και μεσαία στρώματα – με συνέπεια την αποδυνάμωση του κοινωνικού κράτους.
Αναφερόμενος στην ελληνική πραγματικότητα, ο Τσίπρας στάθηκε στα επιτεύγματα της κυβέρνησής του, τονίζοντας τη μείωση του ποσοστού των νοικοκυριών κάτω από το όριο της φτώχειας από το 21,4% (2015) στο 17,9% (2019), σε αντίθεση με τη σημερινή αύξηση στο 19,6%. Παράλληλα, τόνισε πως «οι δέκα μεγαλύτερες εισηγμένες εταιρείες σημείωσαν ιστορικά ρεκόρ κερδών», επισημαίνοντας πως αυτό γίνεται εις βάρος της κοινωνικής συνοχής.
Ευρωπαϊκές προοπτικές και μεταρρυθμίσεις
Ο πρώην πρωθυπουργός πρότεινε σειρά μεταρρυθμίσεων:
- Ενίσχυση των θεσμικών αντίβαρων της δημοκρατίας, προκειμένου να αποτραπεί η μετατροπή των κρατών σε "Ανώνυμες Εταιρείες" της ολιγαρχίας.
- Αντικατάσταση του πελατειακού μοντέλου από "ένα κράτος αναπτυξιακό, με στρατηγικούς στόχους".
- Προώθηση "νέου ηθικού, κοινωνικού και οικονομικού πατριωτισμού" ως βασικού οράματος για το μέλλον.
- Επαναοικειοποίηση της έννοιας της "ανθρώπινης ασφάλειας", η οποία – όπως υποστήριξε – δεν πρέπει να αποτελεί μονοπώλιο της ακροδεξιάς.
- Ανάδειξη της σημασίας της εδαφικής, φυσικής και οικονομικής ασφάλειας για όλους τους πολίτες.
- Υιοθέτηση μιας ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής στηριγμένης στον σεβασμό του διεθνούς δικαίου και στη διεύρυνση των νόμιμων οδών μετανάστευσης.
Κλείνοντας, ο Τσίπρας κάλεσε τις προοδευτικές δυνάμεις να διατυπώσουν ένα σύγχρονο, ενωτικό αφήγημα που θα ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας και θα αντιστέκεται αποτελεσματικά στην κυριαρχία της ολιγαρχίας και τις ανισότητες, προβάλλοντας το όραμα ενός δίκαιου μέλλοντος για όλους.