Ο ελληνικός τουρισμός μπορεί να ενισχύσει την ανθεκτικότητά του, εφόσον διαχειριστεί αποτελεσματικά τρεις βασικές εξαρτήσεις, αξιοποιήσει ισάριθμες ευκαιρίες και αντιμετωπίσει δύο σημαντικούς κινδύνους, όπως τόνισε ο Αλέξης Χλωρός, διευθυντής της PWC Greece, κατά την έναρξη της δεύτερης ημέρας του συνεδρίου «REIMAGINE TOURISM 2025» της εφημερίδας «Καθημερινή».
Όπως ανέφερε ο κ. Χλωρός, οι βασικοί δείκτες του κλάδου, όπως οι αφίξεις και τα έσοδα, καταδεικνύουν ότι ο ελληνικός τουρισμός έχει ξεπεράσει το σοκ της πανδημίας και έχει υπερβεί τις επιδόσεις της προπανδημικής περιόδου. Τα στοιχεία για το 2024 δείχνουν περαιτέρω ανάπτυξη, αλλά απαιτείται συστηματική διαχείριση των εξαρτήσεων, των κινδύνων και των ευκαιριών για μεγαλύτερη ανθεκτικότητα.
Η πρώτη εξάρτηση σχετίζεται με το γεγονός ότι το 57% των συνολικών αφίξεων και το 47% των εσόδων προέρχονται από πέντε κύριες αγορές: Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Ιταλία και ΗΠΑ. Αυτή η συγκέντρωση δημιουργεί ευαλωτότητα σε διεθνείς κρίσεις ή γεγονότα, όπως η πανδημία ή το BREXIT. Ειδικά για το BREXIT, εκτιμάται ότι αν δεν είχε συμβεί, το Ηνωμένο Βασίλειο θα είχε συνεισφέρει επιπλέον 1 εκατ. αφίξεις και 0,4 δισ. ευρώ σε έσοδα.
Η δεύτερη εξάρτηση αφορά την κυριαρχία έξι νησιωτικών προορισμών (Κρήτη, Ρόδος, Μύκονος, Σαντορίνη, Κέρκυρα, Πάρος) που συγκεντρώνουν περίπου τις μισές αφίξεις της χώρας. Η υπερφόρτωση μικρότερων νησιών, όπως η Μύκονος, η Σαντορίνη και η Κέρκυρα, σε συνδυασμό με ελλιπείς υποδομές, θέτει προκλήσεις για τη βιωσιμότητα του τουριστικού προϊόντος, ενώ το επενδυτικό κενό στα νησιά παραμένει σημαντικό.
Η τρίτη εξάρτηση αφορά τα πακέτα των tour operators, που αντιστοιχούν στο ένα τρίτο των αφίξεων και των εσόδων του τομέα φιλοξενίας. Αυτό καθιστά τον κλάδο ευάλωτο σε εξελίξεις όπως η κατάρρευση της «Thomas Cook» το 2019, εξέλιξη που είχε σημαντικές επιπτώσεις για τον τουρισμό.
Κίνδυνοι και προοπτικές
Η κλιματική αλλαγή και το φαινόμενο του coolcationing αποτελούν βασικούς κινδύνους για τον ελληνικό τουρισμό. Ήδη, το 28% των Ευρωπαίων τουριστών προτιμούν δροσερότερους προορισμούς για να αποφύγουν καύσωνες, γεγονός που ενισχύει τη ζήτηση προς χώρες όπως η Νορβηγία, η Φινλανδία και η Ισλανδία, όπου καταγράφηκε αύξηση ζήτησης κατά 44%.
Η επέκταση της τουριστικής περιόδου στην Ελλάδα θα μπορούσε να μετριάσει τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και να ενισχύσει την ανάπτυξη. Αντίστοιχες στρατηγικές ακολουθούν ήδη ανταγωνίστριες αγορές, όπως η Ιταλία, η Ισπανία και η Τουρκία, που παρουσιάζουν ισορροπία μεταξύ high και low season, σε αντίθεση με την Ελλάδα που παραμένει επικεντρωμένη στο μοντέλο «ήλιος-θάλασσα».
Ένας ακόμη σημαντικός κίνδυνος είναι οι ελλείψεις εργατικού δυναμικού στον τουρισμό, τόσο σε ανειδίκευτες όσο και σε εξειδικευμένες θέσεις. Οι ελλείψεις αυτές, που τα τελευταία χρόνια εκτιμώνται μεταξύ 50.000 και 80.000 στελεχών, σύμφωνα με το World Travel and Tourism Council (WTTC) αναμένεται να φθάσουν τα 290.000 άτομα έως το 2035, διαμορφώνοντας μια μη βιώσιμη κατάσταση για τον κλάδο.
Ευκαιρίες για τον ελληνικό τουρισμό
Ο κ. Χλωρός υπογράμμισε την ανάγκη ενίσχυσης της ανθεκτικότητας του ελληνικού τουριστικού προϊόντος μέσω της υιοθέτησης έξυπνων και περιβαλλοντικά φιλικών λύσεων, της ανάπτυξης city break προορισμών και της ανάδειξης εναλλακτικών μορφών τουρισμού.
Σε ό,τι αφορά τις eco-friendly πρακτικές, χώρες όπως η Φινλανδία, η Ολλανδία και η Ουγγαρία έχουν αναπτύξει εργαλεία green tagging και προωθούν «πράσινες» διαδρομές και διαμονές. Παράλληλα, πόλεις όπως η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη αξιοποιούν το πολιτιστικό και γαστρονομικό τους κεφάλαιο, διεκδικώντας συνέδρια και μεγάλα αθλητικά γεγονότα που προσελκύουν περίπου το 28% των ετήσιων αφίξεων.
Σχετικά με τις εναλλακτικές μορφές τουρισμού, το παράδειγμα της Μεσσηνίας με το «Costa Navarino» δείχνει τη σημασία των υποστηρικτικών υποδομών για την ανάπτυξη νέων προορισμών. Η ολοκλήρωση του αυτοκινητοδρόμου Μορέα, η παραχώρηση του αεροδρομίου Καλαμάτας και η ανάπτυξη της μαρίνας Πύλου αποτελούν ενδεικτικά βήματα, ωστόσο η έλλειψη υποδομών, κυρίως σιδηροδρομικού δικτύου, παραμένει πρόκληση για την περαιτέρω ανάπτυξη του ελληνικού τουρισμού.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news