Οι επενδύσεις ενεργειακής εξοικονόμησης τόσο στα κτίρια όσο και στις μεταφορές αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερη σημασία στη στρατηγική μείωσης της ενεργειακής κατανάλωσης και του κόστους για τα νοικοκυριά. Με βασικό εργαλείο τη χρηματοδότηση από τις ενεργειακές εταιρείες, υλοποιείται ένα πλάνο παρεμβάσεων με στόχο την υποστήριξη της μετάβασης σε μια πιο βιώσιμη ενεργειακή πραγματικότητα.
Στο πλαίσιο αυτό, το λεγόμενο «Καθεστώς Επιβολής Υποχρέωσης Ενεργειακής Απόδοσης» αποτελεί το θεσμικό μηχανισμό που εφαρμόζεται στη χώρα μας.
Το καθεστώς υποχρεώνει τις ενεργειακές επιχειρήσεις – προμηθευτές και διαχειριστές δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, καθώς και εταιρείες εμπορίας πετρελαιοειδών – να χρηματοδοτούν και να υλοποιούν μέτρα βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης όχι μόνο στις κατοικίες, αλλά και στις μεταφορές.
Ενίσχυση των Παρεμβάσεων έως το 2030
Κατά τα πρώτα στάδια, οι δράσεις περιορίζονταν κυρίως σε εκστρατείες ενημέρωσης. Ωστόσο, έως το 2030, οι επιδιώξεις γίνονται πιο φιλόδοξες, με τις ενεργειακές εταιρείες να καλούνται να επενδύουν σε συγκεκριμένες παρεμβάσεις, όπως η θερμομόνωση, τα σύγχρονα συστήματα θέρμανσης/ψύξης και σύγχρονα κουφώματα. Η εστίαση πλέον βρίσκεται στην επιτάχυνση της υλοποίησης έργων με άμεσο και μετρήσιμο ενεργειακό όφελος.
Το καθεστώς επιβολής εντάσσεται στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), λειτουργώντας ως δομικό εργαλείο για την επίτευξη των ενεργειακών στόχων. Σύμφωνα με το αναθεωρημένο ΕΣΕΚ, τα καθεστώτα υποχρέωσης θα συνεισφέρουν το 24% στον συνολικό σωρευτικό στόχο εξοικονόμησης ενέργειας για την περίοδο 2021-2030, αναλαμβάνοντας να καλύψουν 2.698 από τους 11.251 χιλιάδες τόνους ισοδύναμου πετρελαίου (ktoe).
Στο πλαίσιο αυτό, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προετοιμάζει αναθεώρηση των επιμέρους υποχρεώσεων για τις εταιρείες, προσαρμόζοντας τις απαιτήσεις στους νέους, υψηλότερους στόχους.
Επιπλέον, εξετάζεται η δυνατότητα σύζευξης του καθεστώτος με την επικείμενη αναδιάρθρωση των προγραμμάτων «Εξοικονομώ», με στόχο τη μείωση της γραφειοκρατίας και την τόνωση των επενδύσεων μέσω της δραστηριοποίησης των Energy Service Companies (ESCOs). Οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις αναλαμβάνουν την εκτέλεση επενδύσεων εξοικονόμησης ενέργειας, αποζημιούμενες βάσει της πραγματικής μείωσης της ενεργειακής δαπάνης των χρηστών.
Ρόλος του ΚΑΠΕ και Ενδεικτικά Μέτρα
Το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) έχει αναλάβει τη διαχείριση του καθεστώτος, διενεργώντας ετήσια αποτίμηση των δράσεων που υλοποιούν οι υπόχρεες εταιρείες – ήδη έχουν ολοκληρωθεί οι διαδικασίες για περιόδους έως και το 2023.
Το ΚΑΠΕ έχει προχωρήσει στη δημοσίευση καταλόγου με ενδεικτικά μέτρα για τον οικιακό τομέα, τα οποία θεωρούνται επιλέξιμα για χρηματοδότηση στο πλαίσιο του "Καθεστώτος Επιβολής". Μεταξύ άλλων, περιλαμβάνονται:
- Τοποθέτηση μόνωσης (τοιχοποιίας, οροφής, δαπέδου κ.ά.)
- Αντικατάσταση παραθύρων/υαλοπινάκων με νέας γενιάς, υψηλής ενεργειακής απόδοσης
- Μόνωση σωληνώσεων συστημάτων θέρμανσης
- Εγκατάσταση ενεργειακά αποδοτικών συστημάτων θέρμανσης και ψύξης
- Τοποθέτηση θερμοστατών, ελεγκτών θερμοστατικών βαλβίδων και ωρομετρητών
- Χρήση αντλιών θερμότητας
- Εγκατάσταση ηλιακών θερμικών συλλεκτών
- Αναβάθμιση ενεργειακά αποδοτικών οικιακών συσκευών και φωτιστικών σωμάτων
- Τοποθέτηση έξυπνων συστημάτων φωτισμού
Η δυναμική κινητοποίηση των ενεργειακών εταιρειών και η στοχευμένη υποστήριξη στο πλαίσιο του Καθεστώτος Επιβολής Υποχρέωσης Ενεργειακής Απόδοσης αναμένεται να διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο στην επίτευξη των φιλόδοξων εθνικών στόχων εξοικονόμησης ενέργειας.