Ο Άγνωστος Στρατιώτης αποτελεί ένα από τα πιο εμβληματικά μνημεία της Ελλάδας, λειτουργώντας ως σημείο αναφοράς για τη συλλογική μνήμη, τη θυσία και την εθνική ταυτότητα. Το μνημείο τιμά όσους έπεσαν σε πολεμικές επιχειρήσεις χωρίς ταυτοποίηση, συμβολίζοντας τους αγνοούμενους νεκρούς των πολέμων.
Η κατασκευή του μνημείου ξεκίνησε τη δεκαετία του 1930, ως κενοτάφιο αφιερωμένο στους πεσόντες. Σύμφωνα με ιστορικές πηγές, το πρώτο μνημείο για τον Άγνωστο Στρατιώτη του αγώνα του 1821 κατασκευάστηκε το 1858 στην Ερμούπολη της Σύρου.
Η ιδέα για την ανέγερση του μνημείου στην Αθήνα υλοποιήθηκε με πρωτοβουλία της δικτατορίας του Θεόδωρου Πάγκαλου, ο οποίος ως υπουργός Στρατιωτικών το 1926 προκήρυξε διαγωνισμό για την κατασκευή του μνημείου μπροστά στα Παλαιά Ανάκτορα.
Η μελέτη του αρχιτέκτονα Εμμανουήλ Λαζαρίδη επιλέχθηκε και ενέκρινε το Υπουργείο Στρατιωτικών, με αποτέλεσμα το μνημείο να τοποθετηθεί τελικά μπροστά από τη Βουλή των Ελλήνων, στην πλατεία Συντάγματος. Η θέση αυτή θεωρήθηκε ιδανική, καθώς τοποθετεί το μνημείο στο κέντρο της πόλης, κατά το πρότυπο αντίστοιχων ευρωπαϊκών μνημείων.
Η έννοια του Άγνωστου Στρατιώτη αντλείται από τη διεθνή παράδοση και στην Ελλάδα απέκτησε ξεχωριστή σημασία μέσω τελετών, μνημείων και δημόσιων πρακτικών που σχετίζονται με τους μεγάλους πολέμους του 20ού αιώνα. Το μνημείο αποτελεί πλέον αναπόσπαστο στοιχείο της δημόσιας ζωής, συνδέοντας το παρελθόν με το παρόν.
Η αρχιτεκτονική του μνημείου συνδυάζει στοιχεία γαλλικής πολεοδομίας, κλασικισμού και το μοντέρνο πνεύμα της Αρ Ντεκό, με σαφείς αναφορές στην ελληνική αρχαιότητα. Η εναρμόνιση με τα νεοκλασικά Ανάκτορα και η ανάπλαση της πλατείας Συντάγματος αποτέλεσαν βασικά κριτήρια για τη διαμόρφωση του χώρου. Για την κατασκευή απαιτήθηκαν σημαντικές εκσκαφές και ισοπέδωση του τοπίου.
Στα αριστερά και δεξιά της κεντρικής παράστασης έχουν χαραχτεί φράσεις από το έργο του Θουκυδίδη, ενώ στο μέσο του κενοταφίου αναγράφεται η φράση: ΕΙΣ ΑΦΑΝΗ ΣΤΡΑΤΙΩΤΗ. Οι πωρόλιθοι που περιβάλλουν το μνημείο φέρουν τα ονόματα τόπων όπου ο ελληνικός στρατός έδωσε σημαντικές μάχες, ενώ διαχρονικά προστέθηκαν και άλλες επιγραφές για ναυτικές επιχειρήσεις και σύγχρονες θυσίες, όπως η Κύπρος και το Αιγαίο.
Το καλλιτεχνικό σύνολο ολοκληρώθηκε με τη συμβολή του γλύπτη Κωνσταντίνου Δημητριάδη. Η υλοποίηση του έργου αντιμετώπισε καθυστερήσεις λόγω τεχνικών δυσκολιών και του κόστους, το οποίο αυξήθηκε εξαιτίας της ανάγκης εξειδικευμένων τεχνιτών από τη Γαλλία.
Η έννοια του Άγνωστου Στρατιώτη εντάσσεται στο ευρωπαϊκό πλαίσιο τιμής των αγνώστων ή αγνοούμενων νεκρών, ενώ στην Ελλάδα συνδέεται με τη διαχείριση της ιστορικής μνήμης και την ανάγκη για δημόσια διδαχή σχετικά με τον πόλεμο και τη θυσία. Το μνημείο λειτουργεί ως κρίκος που ενώνει το ιστορικό παρελθόν με τη σύγχρονη συλλογική συνείδηση.
Τα αποκαλυπτήρια του μνημείου πραγματοποιήθηκαν στις 25 Μαρτίου 1932, παρουσία πολλών ξένων αντιπροσωπειών και με ιδιαίτερη επισημότητα. Από τότε, η φύλαξη του μνημείου ανήκει στην Προεδρική Φρουρά, που διασφαλίζει την τιμητική του προστασία όλο το 24ωρο.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
