Το δύσκολο αναπτυξιακό στοίχημα του προϋπολογισμού

Μετά τη διπλή του έγκριση, από την Κομισιόν και τους ευρωπαϊκούς θεσμούς (έκθεση Ενισχυμένης Εποπτείας), κατατέθηκε στη Βουλή ο προϋπολογισμός του 2020, που ενσωματώνει ένα δύσκολο αναπτυξιακό στοίχημα: την ώρα που η παγκόσμια οικονομία, όπως και η οικονομία της ευρωζώνης, βυθίζονται στην επιβράδυνση, η ελληνική κυβέρνηση προσβλέπει σε εντυπωσιακή επιτάχυνση της ανάπτυξης.

Όπως αναφέρεται στην εισηγητική επιστολή του υπουργού Οικονομικών, Χρήστου Σταϊκούρα, «ο Προϋπολογισμός του 2020 προβλέπει σημαντική αύξηση του ρυθμού μεγέθυνσης στο 2,8%». Αν αυτή η πρόβλεψη επιβεβαιωθεί, το 2020 θα είναι ο πρώτος χρόνος από την εκδήλωση της μεγάλης κρίσης, το 2009, που η ελληνική οικονομία θα καταφέρει να επανέλθει σε ρυθμό ανάπτυξης πολύ κοντινό στους ρυθμούς της πρώτης δεκαετίας του 2000, όταν ακόμη υπήρχαν οι ισχυροί προωθητικοί άνεμοι από την ένταξη στην ευρωζώνη και τα έργα των Ολυμπιακών Αγώνων.

Όπως σημειώνει ο υπουργός Οικονομικών, ο προϋπολογισμός «θέτει τις βάσεις για να αντιμετωπιστεί το μεγάλο πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας των τελευταίων ετών, δηλαδή το αναπτυξιακό και επενδυτικό κενό που διατηρεί την Ελλάδα τα τελευταία χρόνια σταθερά στην τελευταία θέση, μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από πλευράς επενδύσεων και στην πρώτη θέση σε ό,τι αφορά τα ποσοστά ανεργίας».

Η κυβέρνηση προσβλέπει στην θετική επίδραση των τονωτικών μέτρων που έχει λάβει για τις επενδύσεις και την ιδιωτική κατανάλωση, εκτιμώντας ότι οι εσωτερικές δυνάμεις της οικονομίας θα είναι αρκετές για να αντισταθμίσουν με το παραπάνω τις αρνητικές επιδράσεις από τη διεθνή συγκυρία. Η χαλαρότερη δημοσιονομική πολιτική που θα ακολουθηθεί, καθώς πλέον δεν θα επιδιώκονται πλεονάσματα υψηλότερα από το στόχο του 3,5%, όπως γινόταν στο παρελθόν, εκτιμάται ότι θα προσθέσει στο ΑΕΠ της χώρας ένα ποσό της τάξεως των 900 εκατ. ευρώ, ώστε να επιτευχθεί ο φιλόδοξος στόχος για ανάπτυξη με ρυθμό 2,8%.

Μπορεί αυτό πράγματι να συμβεί; Προς το παρόν, οι οικονομολόγοι διεθνών οργανισμών (Κομισιόν, ΔΝΤ) δεν συμφωνούν ότι ένα αναπτυξιακό άλμα τόσο εντυπωσιακό, όσο περιμένει η κυβέρνηση, είναι εφικτό. Στη σημερινή του έκθεση για την παγκόσμια οικονομία, ο ΟΟΣΑ προβλέπει ανάπτυξη 2,1%, σημειώνοντας ωστόσο ότι θα μπορούσε να υπάρξει υπέρβαση αυτής της πρόβλεψης, αν αποδώσουν τα τονωτικά μέτρα που εφαρμόζονται στην Ελλάδα.

Σε κάθε περίπτωση, το διεθνές περιβάλλον είναι τόσο δυσμενές, που κάνει την αναπτυξιακή προσπάθεια εξαιρετικά δύσκολη, όσο και αν η κυβέρνηση περιμένει ότι η προωθητική δύναμη της οικονομίας θα έχει εσωτερική προέλευση (αύξηση επενδύσεων και κατανάλωσης). Ο ΟΟΣΑ, που υιοθετεί τις πιο απαισιόδοξες εκτιμήσεις από άλλους οργανισμούς, εκτιμά ότι η ευρωζώνη δεν θα καταφέρει να ξεφύγει ούτε το 2020 από την επιβράδυνση, με το ρυθμό ανάπτυξης να παραμένει «κολλημένος» σε ποσοστό λίγο υψηλότερο του 1%, ενώ η παγκόσμια οικονομία θα αναπτυχθεί με το χαμηλότερο ρυθμό της δεκαετίας.

Η Ελλάδα έχασε την ευκαιρία της ανάπτυξης, που είχαν οι άλλες χώρες στα χρόνια μετά τη μεγάλη κρίση του 2008. Τώρα, αρχίζει να βρίσκει τον αναπτυξιακό βηματισμό της, την ώρα που άλλες οικονομίες έχουν περάσει στην καθοδική φάση του οικονομικού κύκλου. Για να επιτευχθεί ο φιλόδοξος στόχος της κυβέρνησης για το 2020 θα χρειασθεί πολύ μεγάλη προσπάθεια και το τελικό αποτέλεσμα πολύ απέχει από το να θεωρείται εξασφαλισμένο...