Στις κάλπες προσέρχονται σήμερα οι πολίτες της Βολιβίας, καθώς η χώρα διέρχεται μία από τις σοβαρότερες οικονομικές κρίσεις της πρόσφατης ιστορίας της. Στη σημερινή εκλογική αναμέτρηση κρίνεται το πολιτικό μέλλον της Βολιβίας, με τη δεξιά να εμφανίζεται έτοιμη να κλείσει τον εικοσαετή κύκλο της κυριαρχίας της αριστεράς, που καθιερώθηκε με την άνοδο του Έβο Μοράλες στην εξουσία το 2006.
Οι 11,3 εκατομμύρια κάτοικοι της χώρας αντιμετωπίζουν οξύτατη έλλειψη δολαρίων και καυσίμων ― απόρροια της υφιστάμενης κρίσης ―, ενώ τα μάτια όλων είναι στραμμένα στις τιμές. Ο ετήσιος πληθωρισμός αγγίζει σχεδόν το 25%, καταγράφοντας ρεκόρ δεκαετίας και επιβαρύνοντας σημαντικά το κόστος διαβίωσης.
Ο απερχόμενος πρόεδρος Λουίς Άρσε, ο οποίος υπήρξε στενός σύμμαχος του Μοράλες αλλά βρίσκεται πλέον σε ανοιχτή ρήξη μαζί του, δεν διεκδικεί δεύτερη θητεία. Σε μεγάλο βαθμό του αποδίδονται ευθύνες για τα σημερινά οικονομικά αδιέξοδα της χώρας.
Από την πλευρά της αριστεράς, τόσο ο Ανδρόνικο Ροδρίγκες, επικεφαλής της Γερουσίας, όσο και ο υποψήφιος του κυβερνώντος Κινήματος προς τον Σοσιαλισμό (MAS), Εδουάρδο δελ Καστίγιο, φαίνεται πως υστερούν σημαντικά στις δημοσκοπήσεις.
«Ο κόσμος συνειδητοποίησε ότι τα είκοσι τελευταία χρόνια δεν εξυπηρέτησαν σε τίποτα», δηλώνει ο νεαρός φοιτητής Λα Πας, Μιγκέλ Άνχελ Μιράντα, συμπληρώνοντας: «Το σοσιαλιστικό μοντέλο δεν λειτούργησε».
Αναμέτρηση δεξιάς: Τα φαβορί και το προβάδισμα
Μέσα σε αυτό το δυσχερές οικονομικό περιβάλλον, δύο υποψήφιοι της δεξιάς ξεχωρίζουν στην κούρσα για την πρωτιά μεταξύ των οκτώ συνολικά υποψηφίων: ο 66χρονος κεντροδεξιός επιχειρηματίας Σαμουέλ Δόρια Μεδίνα και ο 65χρονος πρώην πρόεδρος, Χόρχε Κιρόγα.
Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις καταγράφουν τον Δόρια Μεδίνα στο 21% και τον Κιρόγα στο 20%, με τους βασικούς αριστερούς υποψηφίους να συγκεντρώνουν ποσοστά σαφώς χαμηλότερα (5,5% ο Ροδρίγκες και 1,5% ο δελ Καστίγιο). Τα στοιχεία αυτά βασίζονται στο σύνολο του εκλογικού σώματος.
Εκτιμάται ότι, χωρίς εκπλήξεις, οι δύο επικρατέστεροι θα αναμετρηθούν σε δεύτερο γύρο, που έχει προγραμματιστεί για τις 19 Οκτωβρίου.
Αλλαγή μοντέλου και κοινωνικές προκλήσεις
Τόσο ο Δόρια Μεδίνα όσο και ο Κιρόγα υπόσχονται μια ριζική αλλαγή στο κρατικό μοντέλο που εισήγαγε ο Μοράλες, μια εμβληματική μορφή της λατινοαμερικανικής αριστεράς. Κατά τη θητεία Μοράλες (2006-2019), η φτώχεια περιορίστηκε και το ΑΕΠ τριπλασιάστηκε, ωστόσο η εξάρτηση από τα έσοδα του φυσικού αερίου οδήγησε στη σημερινή κρίση, ειδικά μετά τη δραματική μείωση τους από το 2017 και έπειτα.
«Τα πράγματα πάνε άσχημα, δεν υπάρχει βενζίνη, ντίζελ, αέριο», περιγράφει η 47χρονη πλανόδια πωλήτρια Σατουρνίνα Σαχουίρα στη Λα Πας, ιθαγενής Αϊμάρα και για χρόνια πιστή στο κυβερνών κόμμα. Η απογοήτευση είναι διάχυτη μεταξύ των πολιτών, παρά το γεγονός πως πολλοί επωφελήθηκαν από τις κοινωνικές πολιτικές των τελευταίων δεκαετιών.
Η ερευνήτρια του Γερμανικού Ινστιτούτου Παγκόσμιων και Περιφερειακών Μελετών, Ντανιέλα Οσόριο Μισέλ, σημειώνει ότι «αυτό που επιδιώκουν σήμερα οι άνθρωποι είναι επιστροφή στην σταθερότητα».
Πέρα από τον πρόεδρο: Η σημασία των κοινοβουλευτικών εκλογών
Ταυτόχρονα με την ανάδειξη νέου προέδρου και αντιπροέδρου, σχεδόν 8 εκατομμύρια Βολιβιανοί καλούνται να εκλέξουν τα νέα μέλη των δύο σωμάτων του κοινοβουλίου τους, εξέλιξη που αναμένεται να διαμορφώσει τους πολιτικούς συσχετισμούς της επόμενης περιόδου.