Χαοτικές συνθήκες στην παγκόσμια οικονομία και σοβαρή αναστάτωση στις αγορές προκαλούν οι πρώτες μεγάλες κινήσεις Τραμπ για την επιβολή δασμών στον Καναδά, το Μεξικό και την Κίνα και η προειδοποίησή του ότι «σίγουρα» θα επιβάλει δασμούς και στην Ευρώπη, που αμέσως προκάλεσε «βουτιά» στα προθεσμιακά συμβόλαια του Euro Stoxx 50.
Οι πρωτοβουλίες του Τραμπ μέσα στο Σαββατοκύριακο διαψεύδουν όσους ήλπιζαν ότι οι κινήσεις του από τον Λευκό Οίκο θα ήταν πιο προσεκτικές σε σχέση με τις προεκλογικές του διακηρύξεις, ή ότι θα χρησιμοποιούσε τις απειλές για επιβολή δασμών σαν ένα διαπραγματευτικό χαρτί, προκειμένου να πετύχει καλύτερους όρους εμπορίου για τις ΗΠΑ.
Αντίθετα, ο Τραμπ, με την επιβολή υψηλών δασμών (25%) στον Καναδά και το Μεξικό και επιπλέον 10% στην Κίνα, δείχνει διατεθειμένος να πυροδοτήσει ένα παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο. Οι περισσότεροι οικονομικοί αναλυτές (εκτός της... «σχολής Τραμπ») συμφωνούν ότι θα προκληθεί σοβαρή διαταραχή στο παγκόσμιο εμπόριο, που θα προκαλέσει επιβράδυνση της ανάπτυξης και θα δημιουργήσει νέες πληθωριστικές πιέσεις.
Ακόμη και ο ίδιος ο Τραμπ, στις τελευταίες δηλώσεις του, αναγνώρισε ότι και οι Αμερικανοί μπορεί να «αισθανθούν πόνο» από την πολιτική του.
Δύσκολο να βρεθεί βάση διαπραγμάτευσης
Όσες κυβερνήσεις ανά τον κόσμο βλέπουν να επιβάλλονται ήδη δασμοί ή να απειλείται η επιβολή τους στο άμεσο μέλλον από τον Αμερικανό πρόεδρο, εμφανίζονται αποφασισμένες να προχωρήσουν σε αντίποινα, με την επιβολή ανάλογων δασμών σε αμερικανικά προϊόντα, όμως η στάση του Τραμπ δεν φαίνεται να αφήνει πολλά περιθώρια ορθολογικής προσέγγισης των διαφορών και διαπραγμάτευσης για να μην «φουντώσει» ο εμπορικός πόλεμος.
Τούτο διότι, όπως σημειώνουν αναλυτές, είναι πολύ δύσκολο να κατανοήσει κανείς τις πραγματικές προθέσεις του Τραμπ, που βρίσκονται από τη γενική επιγραφή MAGA (Make America Great Again). Ο ίδιος ο Τραμπ μπορεί να δηλώνει ότι έχει οικονομικούς στόχους που επιδιώκει να επιτύχει με τους δασμούς (μεταφορά παραγωγής στις ΗΠΑ, μείωση εμπορικού ελλείμματος κ.ο.κ.), ταυτόχρονα όμως «μπλέκει» στη ρητορική του κάθε είδους θέματα, από γεωπολιτικά έως τη διακίνηση ναρκωτικών.
Είναι χαρακτηριστική η ανάρτησή του για τον Καναδά στο Truth Social, όπου ευθαρσώς δήλωσε ότι επιβάλλει δασμούς για να πάψει να είναι βιώσιμη η οικονομία της χώρας και να υποχρεωθεί να γίνει η 51η πολιτεία των ΗΠΑ. Ή ότι συνδέει συνεχώς τους δασμούς στην Κίνα με τη διακίνηση της ναρκωτικής ουσίας φαιντανύλης στις ΗΠΑ, με το Πεκίνο να απαντά ότι αυτό είναι πρόβλημα των Αμερικανών και όχι της Κίνας.
Εν ολίγοις, πολλά από τα αιτήματα του Τραμπ είναι πολύ δύσκολο να περιληφθούν στην ατζέντα ενός διαλόγου για το εμπόριο, ο οποίος θα μπορούσε να εκτονώσει τον εμπορικό πόλεμο, γεγονός που εντείνει την παγκόσμια αβεβαιότητα.
Σε δύσκολη θέση η Ευρώπη
Ενώ μέχρι τώρα, τον Ιανουάριο, επικρατούσε στις ευρωπαϊκές αγορές εφησυχασμός για την εμπορική ατζέντα του Τραμπ και ο δείκτης Stoxx 600 είχε αναρριχηθεί σε ιστορικά υψηλά, ο Αμερικανός πρόεδρος διέψευσε τις προσδοκίες για κάποια ορθολογική διαπραγμάτευση με την Ευρώπη πριν επιβάλει δασμούς, κάτι που σημαίνει ότι θα επιδιώξει πρώτα να επιβάλει τους δασμούς και με αυτόν τον μοχλό πίεσης να διεξαγάγει την όποια διαπραγμάτευση με την ΕΕ ή με κράτη μέλη ξεχωριστά.
Τα ξημερώματα, τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του Euro Stoxx 50 βυθίσθηκαν έως και κατά 3,4%, μετά τη δήλωση Τραμπ ότι θα επιβάλει «σίγουρα» νέους δασμούς στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αν και δεν προσδιόρισε τον χρόνο επιβολής κυρώσεων. «Δεν θα έλεγα ότι υπάρχει χρονοδιάγραμμα, αλλά θα είναι πολύ σύντομα», δήλωσε σε δημοσιογράφους.
Επανέλαβε τα παράπονά του για το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ με την ΕΕ και αυτό που θεωρεί ως ανεπαρκείς εισαγωγές αμερικανικών αυτοκινήτων και γεωργικών προϊόντων από τις χώρες της Ευρώπης.
Η Ευρώπη φαίνεται ότι θα πρέπει να αναζητήσει επειγόντως το επόμενο διάστημα τη δική της απάντηση σε περίπτωση επιβολής δασμών από τον Τραμπ. Εκπρόσωπος της Κομισιόν ξεκαθάρισε ότι «η ΕΕ θα απαντήσει σθεναρά σε κάθε εμπορικό εταίρο που επιβάλλει άδικα ή αυθαίρετα δασμούς στα αγαθά της».
Ο ίδιος εκπρόσωπος, μιλώντας στο Euronews, υπογράμμισε επίσης ότι «οι εμπορικές και επενδυτικές μας σχέσεις με τις ΗΠΑ είναι οι σημαντικότερες στον κόσμο. Το διακύβευμα είναι υψηλό. Θα πρέπει και οι δύο να επιδιώξουμε να ενισχύσουμε αυτή τη σχέση».
Ο υπουργός Βιομηχανίας της Γαλλίας, Μαρκ Φεράτσι, δήλωσε στο France Info ότι η ΕΕ θα πρέπει να έχει μια «δηκτική» απάντηση εάν της επιβληθούν δασμοί. «Η απάντηση πρέπει να επικεντρωθεί σε προϊόντα που είναι σημαντικά» και «πρέπει να είναι δηκτική, που σημαίνει ότι θα πρέπει να έχει αντίκτυπο στην αμερικανική οικονομία για να αποτελέσει αξιόπιστη απειλή στις διαπραγματεύσεις». Ο ίδιος πρότεινε επίσης η ΕΕ να θεσπίσει νομοθεσία για την ενίσχυση της κατανάλωσης ευρωπαϊκών προϊόντων ("Buy Europe").
Οι πρώτες αντιδράσεις στις αγορές
Τα ασιατικά χρηματιστήρια υποχώρησαν στις πρώτες συναλλαγές της εβδομάδας και τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης των μετοχών των ΗΠΑ σημείωσαν απότομη πτώση. Το δολάριο εκτινάχθηκε σε επίπεδο ρεκόρ έναντι του κινεζικού γιουάν και στο υψηλότερο επίπεδο έναντι του νομίσματος του Καναδά από το 2003 και στο υψηλότερο από 2022 έναντι του μεξικανικού πέσο.
Ο δείκτης Nikkei στην Ιαπωνία υποχώρησε έως και 2,3%, ενώ ο βασικός δείκτης στο Χονγκ Κονγκ, που περιλαμβάνει και κινεζικές εταιρείες, υποχώρησε κατά 1,9% -οι αγορές της Κίνας ξαναρχίζουν τις συναλλαγές μετά τις διακοπές για το νέο σεληνιακό έτος την Τετάρτη.
Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του S&P 500 υποχώρησαν 1,6%, ενώ τα futures του Nasdaq έχασαν 2,2%. Το δολάριο ενισχύθηκε περισσότερο από 1% έναντι των βασικών διεθνών νομισμάτων (Δείκτης Δολαρίου). Το ευρώ υποχώρησε έως και 2,3% στα 1,0125 δολάρια, στο χαμηλότερο επίπεδο από τον Νοέμβριο του 2022.
Οι αποδόσεις των αμερικανικών διετών ομολόγων αυξήθηκαν έως και 3,6 μονάδες βάσης στο 4,274%, σε υψηλό μίας εβδομάδας, λόγω ανησυχιών ότι οι δασμοί θα τροφοδοτήσουν τον πληθωρισμό των ΗΠΑ και θα καθυστερήσουν τις μειώσεις των επιτοκίων. Το bitcoin υποχώρησε στα 92.997,86 δολάρια, σε χαμηλό τριών εβδομάδων, επίσης λόγω των ανησυχιών για πληθωρισμό και επιτόκια.
Οι τιμές του πετρελαίου αυξήθηκαν, με το αμερικανικό αργό West Texas Intermediate να αυξάνεται κατά 1,8% στα 73,81 δολάρια το βαρέλι και τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του Brent να αυξάνονται κατά 0,7% στα 76,20 δολάρια το βαρέλι.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
