Σημαντικές απώλειες, έως και 199 ευρώ, δηλώνει ότι έχει υποστεί το 63% των καταναλωτών που έπεσαν θύματα διαδικτυακής απάτης ή εξαπάτησης μέσω μέσων κοινωνικής δικτύωσης, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Ινστιτούτου της ΕΣΕΕ για λογαριασμό της Visa.
Η έρευνα επικεντρώθηκε στην αντίληψη των καταναλωτών για την τεχνητή νοημοσύνη και το ηλεκτρονικό εμπόριο, δίνοντας έμφαση στις απάτες και την ασφάλεια συναλλαγών στο διαδίκτυο και τα social media.
Μεταξύ των βασικών ευρημάτων, το 63% των συμμετεχόντων εμφανίζεται δύσπιστο σε προσφορές που φαίνονται υπερβολικά καλές για να είναι αληθινές, ενώ το 50% εκφράζει επιφυλάξεις όταν η ανάρτηση προέρχεται από άγνωστη πηγή ή brand. Επιπλέον, το 46% δηλώνει καχυποψία όταν η ποιότητα του περιεχομένου είναι χαμηλή ή η μέθοδος πληρωμής φαίνεται μη ασφαλής, ενώ το 44% είναι επιφυλακτικό απέναντι σε ύποπτους συνδέσμους URL.
Σχετικά με την ικανότητα αναγνώρισης περιεχομένου που έχει δημιουργηθεί με AI, το 53% των ερωτηθέντων δεν αισθάνεται σίγουρο, ενώ το 45% δηλώνει αρκετά βέβαιο, κυρίως στις νεότερες ηλικιακές ομάδες. Τέσσερις στους δέκα εκτιμούν ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα κάνει δυσκολότερη την αναγνώριση διαδικτυακής απάτης, ενώ το 34% θεωρεί ότι θα υπάρξει διαφοροποίηση ανά περίπτωση.
Το 83% των συμμετεχόντων ελέγχει τη νομιμότητα ενός διαδικτυακού πωλητή πριν αγοράσει, ενώ το 76% αποφεύγει διαφημίσεις που προκαλούν «αίσθηση κατεπείγοντος».
Phishing και εξελιγμένες τεχνικές απάτης
Σχεδόν 6 στους 10 καταναλωτές έχουν στοχοποιηθεί μέσω phishing, ενώ απάτες που αξιοποιούν τεχνητή νοημοσύνη ή deepfake αναγνωρίζονται από το 7% του δείγματος. Οι κυριότερες συνέπειες για τα θύματα είναι η οικονομική απώλεια (22%), η συναισθηματική ταλαιπωρία (17%) και ο δισταγμός ή φόβος απέναντι στις online συναλλαγές (16%).
Από όσους υπέστησαν οικονομική ζημιά, το 63% έχασε ποσά έως 199 ευρώ. Παράλληλα, το 41% δηλώνει ότι θα είναι πιο προσεκτικό στο μέλλον, παραμένοντας ανοιχτό σε αγορές από μικρότερες επιχειρήσεις, ενώ το 37% περιορίζει τις αγορές του μόνο σε γνωστές εταιρείες. Σημαντικό ποσοστό (59%) θεωρεί ότι οι απάτες στα social media γίνονται ολοένα και πιο εξελιγμένες, με το 37% να επισημαίνει ότι οι απατεώνες μιμούνται επιτυχώς αξιόπιστα brands ή πρόσωπα.
Οι πρωτοβουλίες Visa και ΕΣΕΕ για την ασφάλεια των συναλλαγών
Ο Νίκος Πετράκης, Country Manager της Visa στην Ελλάδα, ανέφερε ότι η εταιρεία ενισχύει τη μάχη κατά της απάτης στα social media, αξιοποιώντας προηγμένη τεχνολογία και συνεργασία με τράπεζες και ψηφιακές πλατφόρμες. Όπως σημείωσε, η Visa έχει επενδύσει 12 δισ. δολάρια σε τεχνολογίες ασφάλειας τα τελευταία πέντε χρόνια, ενώ δίνει έμφαση και στην ενημέρωση των καταναλωτών για την αναγνώριση απάτης που αξιοποιεί AI.
Ο Σταύρος Καφούνης, πρόεδρος της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας, τόνισε τη σημασία της συμβουλευτικής υποστήριξης των καταναλωτών και ανακοίνωσε πρωτοβουλία για την πιστοποίηση των ηλεκτρονικών καταστημάτων. Στόχος είναι η στήριξη των μικρών επιχειρήσεων στο νέο τεχνολογικό περιβάλλον και η ενίσχυση της νομικής προστασίας του καταναλωτή. Παράλληλα, η ΕΣΕΕ έχει αιτηθεί τη συμμετοχή της στον νέο ανεξάρτητο φορέα για την προστασία του καταναλωτή, σύμφωνα με το υπουργείο Ανάπτυξης.