Η Ελλάδα αποκτά για πρώτη φορά έναν ενιαίο και ολοκληρωμένο «οδηγό κανόνων» για τον χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό, σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου, στο συνέδριο «Green Deal Greece 2025». Το συνέδριο διοργανώθηκε από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας και το economix.gr, στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, με επίκεντρο τον πράσινο και ψηφιακό μετασχηματισμό, τις υποδομές και τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Στον τομέα της ενέργειας, ο κ. Παπασταύρου αναφέρθηκε στην επικείμενη σύνοδο της Σύμπραξης για τη Διατλαντική Συνεργασία για την Ενέργεια (P-TEC), υπογραμμίζοντας ότι η Ελλάδα θα βρεθεί στο επίκεντρο των ενεργειακών εξελίξεων Ευρώπης και Αμερικής.
Τόνισε επίσης πως η χώρα στηρίζει επί της αρχής το νέο ευρωπαϊκό στόχο για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 90% έως το 2040, όπως συζητήθηκε στο έκτακτο Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος της ΕΕ.
Αναφορικά με τον πολεοδομικό και χωροταξικό σχεδιασμό, ο Υπουργός σημείωσε ότι όλες οι διάσπαρτες και παρωχημένες διατάξεις συγκεντρώνονται πλέον σε έναν ενιαίο Κώδικα.
Αυτό διευκολύνει μηχανικούς, νομικούς και πολίτες, προσφέροντας σαφείς κανόνες για τη δόμηση, τις χρήσεις γης και τις αστικές αναπλάσεις, ενώ παράλληλα απλοποιεί τις διαδικασίες της δημόσιας διοίκησης και περιορίζει την αυθαίρετη δόμηση.
Ο νέος Κώδικας χαρακτηρίζεται από ξεκάθαρη διατύπωση και απλή γλώσσα, οργανώνοντας με σαφήνεια τους υπάρχοντες κανόνες και αντιμετωπίζοντας το πρόβλημα των διάσπαρτων νομοθετικών διατάξεων. Έτσι, ενισχύεται η ορθή εφαρμογή της νομοθεσίας, αποφεύγοντας καθυστερήσεις και γραφειοκρατία.
Στο πλαίσιο αυτό, η κυβέρνηση υλοποιεί τη μεγαλύτερη πολεοδομική μεταρρύθμιση του τελευταίου αιώνα μέσω του Προγράμματος Πολεοδομικών Μεταρρυθμίσεων «Κωνσταντίνος Δοξιάδης».
Προβλέπεται η οργάνωση του χώρου σε εθνικό επίπεδο με τα Ειδικά Χωροταξικά Πλαίσια για τον Τουρισμό, τις ΑΠΕ και τη Βιομηχανία, καθώς και η εκπόνηση 227 Τοπικών και 18 Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων. Παράλληλα, προωθείται η κλιματική ουδετερότητα των αστικών περιοχών και τα Σχέδια Αστικής Ανθεκτικότητας των Δήμων.
Μετά από θετική γνωμοδότηση του Συμβουλίου της Επικρατείας, υπεγράφη το Προεδρικό Διάταγμα που καθορίζει τη διαδικασία έγκρισης Ειδικού Σχεδίου Περιβαλλοντικού Ισοδυνάμου Αναβάθμισης Πόλεων (ΕΣΠΙΑΠ), το οποίο αφορά την αντιστάθμιση κινήτρων του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού και άλλες λεπτομέρειες για την υλοποίηση οικοδομικών αδειών.
Η επικείμενη σύνοδος P-TEC, σύμφωνα με τον Υπουργό, αναμένεται να ενισχύσει περαιτέρω τη θέση της Ελλάδας στον διεθνή ενεργειακό και γεωστρατηγικό τομέα. Στη σύνοδο θα συμμετάσχουν υπουργοί και επικεφαλής μεγάλων εταιρειών από Ευρώπη, Αμερική και Αυστραλία, ενώ παράλληλα συνεχίζονται οι έρευνες για υδρογονάνθρακες με τη συμμετοχή της Chevron.
Στο Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος, η Ελλάδα υποστήριξε τον νέο στόχο για μείωση εκπομπών κατά 90% έως το 2040, ενώ επισημάνθηκε η ανάγκη για ενισχυμένες ευελιξίες και συγκεκριμένη ρήτρα αναθεώρησης, ώστε να διασφαλιστεί η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και η καθημερινότητα των πολιτών.
Οι πρόσφατες πρωτοβουλίες περιλαμβάνουν έργα όπως η Εθνική Χωρική Στρατηγική, τα Εθνικά Θαλάσσια Πάρκα στο Νότιο Αιγαίο και το Ιόνιο, οι Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες για τις περιοχές Natura 2000, καθώς και έργα αντιμετώπισης της λειψυδρίας σε Αττική, Θεσσαλονίκη και νησιά. Ιδιαίτερη σημασία δίνεται και στον θεσμό του ιδιώτη αναδόχου στα αντιδιαβρωτικά έργα σε πυρόπληκτες περιοχές.
Ο κ. Παπασταύρου ευχαρίστησε το ΤΕΕ για τη στήριξή του στη μεταρρύθμιση που αφορά τη λειτουργία των πολεοδομιών, με στόχο τη μεταφορά τους σε ένα Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου υπό το Υπουργείο Περιβάλλοντος, προκειμένου να ενισχυθεί η ευελιξία και η αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών δόμησης.