Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται παρασκηνιακή διπλωματική μάχη στις Βρυξέλλες, με την Αθήνα να επιχειρεί να μπλοκάρει την ενδεχόμενη συμμετοχή της Τουρκίας στο νέο ευρωπαϊκό χρηματοδοτικό εργαλείο για την άμυνα, το πρόγραμμα SAFE (Security Action for Europe), ύψους 150 δισ. ευρώ.
Η ελληνική κυβέρνηση διαμηνύει σε όλους τους τόνους ότι δεν προτίθεται να συναινέσει σε οποιαδήποτε μορφή τουρκικής εμπλοκής – ακόμη και μέσω εταιρειών – εάν προηγουμένως η Άγκυρα δεν προβεί σε ουσιαστικά βήματα αποκλιμάκωσης, με κυρίαρχο αίτημα την άρση του διαβόητου casus belli, που παραμένει επίσημα σε ισχύ εδώ και τρεις δεκαετίες.
Όπως ξεκαθάρισε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης σε πρόσφατη συνέντευξή του, η συμμετοχή τρίτων χωρών στο πρόγραμμα SAFE απαιτεί τη σύμφωνη γνώμη όλων των κρατών-μελών της Ε.Ε., καθώς πρόκειται για εμπορικού χαρακτήρα συμφωνίες που υπάγονται σε ειδικό καθεστώς.
Έτσι, η Αθήνα θα έχει στη διάθεσή της τη δυνατότητα βέτο, παρότι οι αρχικές αποφάσεις λήφθηκαν με σταθμισμένη πλειοψηφία. «Δεν μπορεί να επιδιώκει κανείς πρόσβαση σε ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά εργαλεία, την ώρα που υφίσταται ακόμη μια επίσημη απειλή πολέμου κατά κράτους-μέλους της Ένωσης», σημείωσε ο πρωθυπουργός, αναφερόμενος στην πάγια τουρκική απειλή για πόλεμο σε περίπτωση επέκτασης των ελληνικών χωρικών υδάτων στο Αιγαίο.
Αντιδράσεις και πέραν της Ελλάδας
Σύμφωνα με πληροφορίες, ενστάσεις για την πρόβλεψη συμμετοχής τρίτων χωρών – όπως η Τουρκία – στο SAFE δεν έχουν εκφράσει μόνο η Ελλάδα και η Κύπρος, αλλά και άλλες βαλκανικές χώρες, για λόγους που σχετίζονται με τις δικές τους εθνικές ευαισθησίες και στρατηγικά συμφέροντα.
Παρά το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προκρίνει την έγκριση του προγράμματος SAFE με ειδική πλειοψηφία και όχι με απόλυτη ομοφωνία, η ελληνική πλευρά αξιοποιεί όλα τα πολιτικά και θεσμικά εργαλεία για να δημιουργήσει εμπόδια στην τουρκική εμπλοκή.
Η Τουρκία και η Piaggio Aerospace
Η Άγκυρα, από την πλευρά της, προσπαθεί να παρακάμψει τα εμπόδια συμμετέχοντας έμμεσα, μέσω ιδιωτικών εταιρειών όπως η Baykar – η οποία εξαγόρασε προσφάτως την ιταλική Piaggio – σε ευρωπαϊκές κοινοπραξίες για εξοπλιστικά προγράμματα.
Ωστόσο η οικονομική κατάσταση της Piaggio Aerospace, θυμίζει λίγο τις περιπέτειες της δικής μας ΕΑΒ. Η ιταλική εταιρεία αεροναυπηγικής, έχει αντιμετωπίσει σημαντικές οικονομικές προκλήσεις τα τελευταία χρόνια. Από το 2018, βρισκόταν υπό καθεστώς ειδικής διαχείρισης λόγω οικονομικών δυσκολιών. Ωστόσο, το 2024, η εταιρεία προβλέπει επίτευξη λειτουργικού ισοζυγίου (break-even) και εκτιμώμενα έσοδα ύψους 120 εκατομμυρίων ευρώ. Το χαρτοφυλάκιο παραγγελιών της ανέρχεται σε περίπου 500 εκατομμύρια ευρώ, με παραδόσεις πέντε νέων αεροσκαφών P.180 Avanti Evo+ εντός του έτους, τέσσερα εκ των οποίων προορίζονται για την Ιταλική Πολεμική Αεροπορία.
Τον Δεκέμβριο του 2024, η τουρκική εταιρεία Baykar, γνωστή για την παραγωγή μη επανδρωμένων αεροσκαφών, απέκτησε την Piaggio Aerospace. Η εξαγορά αυτή θεωρείται στρατηγική κίνηση της Baykar για την ενίσχυση της παρουσίας της στην ευρωπαϊκή αγορά αεροναυπηγικής.
Τι είναι το πρόγραμμα SAFE
Το SAFE αποτελεί έναν νέο ευρωπαϊκό χρηματοδοτικό μηχανισμό με στόχο τη στήριξη της αμυντικής βιομηχανίας των κρατών-μελών μέσω δανείων συνολικού ύψους έως 150 δισ. ευρώ. Τα κεφάλαια θα διατίθενται για την ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων μέσω κοινών προμηθειών, με ευνοϊκούς όρους αποπληρωμής: διάρκεια έως 45 έτη και 10ετής περίοδος χάριτος.
Για να επωφεληθούν από το πρόγραμμα, τα κράτη-μέλη οφείλουν να καταθέσουν συγκεκριμένα επενδυτικά σχέδια για την άμυνα, όπου θα περιγράφονται οι δραστηριότητες, οι δαπάνες και οι ανάγκες χρηματοδότησης, καθώς και η ενδεχόμενη εμπλοκή της Ουκρανίας.
Η ελληνική συμμετοχή
Η Ελλάδα αναμένεται να συμμετάσχει ενεργά στο SAFE μέσω επενδυτικών σχεδίων για την εγχώρια αμυντική βιομηχανία. Ιδιαίτερη έμφαση, σύμφωνα με πληροφορίες, αναμένεται να δοθεί στο Ελληνικό Κέντρο Αμυντικής Καινοτομίας (ΕΛΚΑΚ), καθώς και σε εταιρείες όπως τα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα (ΕΑΣ), τα οποία ήδη συμμετέχουν στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα ASAP για την παραγωγή πυρομαχικών για την Ουκρανία.
Επίσης και ιδιωτικές εταιρείες όπως η Intracom Defense (IDE) και η Metlen θα μπορούσαν να μπουν στο SAFE εφόσον συμμετέχουν σε ευρωπαϊκά προγράμματα ήδη μαζί με άλλες μεγάλες αμυντικές εταιρείες της Ευρώπης.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
