«Παγώνει» το σενάριο αύξησης φόρων για τους ελεύθερους επαγγελματίες

Εν μέσω της σύγχυσης που έχει δημιουργηθεί από διαρροές του υπ. Οικονομικών περί μεγάλης αύξησης φορολογικών συντελεστών σε ελεύθερους επαγγελματίες με χαμηλά δηλωμένα εισοδήματα, η κυβέρνηση σπεύδει να διευκρινίσει ότι οι φορολογικοί συντελεστές δεν θα αυξηθούν και, σε κάθε περίπτωση, δεν θα υπάρξει αιφνιδιασμός των πολιτών.

Ενόψει της κατάθεσης φορολογικού νομοσχεδίου, την οποία έχει προαναγγείλει ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης, το οικονομικό επιτελείο εξακολουθεί να μην έχει καταλήξει σε ένα οριστικό σχέδιο, με το οποίο θα επιδιωχθεί αφενός να έλθουν στο φως και να φορολογηθούν εισοδήματα επαγγελματιών που εμφανίζονται «φτωχοί» στην εφορία και, παράλληλα, να περιορισθεί η «αιμορραγία» του κρατικού προϋπολογισμού για καταβολή δεκάδων επιδομάτων σε φορολογούμενους που έχουν, στην πραγματικότητα, υψηλότερα εισοδήματα από τα αντίστοιχα εισοδηματικά κριτήρια.

Ο υφυπουργός Οικονομικών, Χάρης Θεοχάρης προσπάθησε σήμερα να δώσει τέλος στις συζητήσεις για τους συντελεστές και τα επιδόματα, δηλώνοντας (στον Ρ/Σ Real FM) ότι:

• Δεν τίθεται κανένα ζήτημα αλλαγής στο καθεστώς των κοινωνικών επιδομάτων ή των κριτηρίων βάσει των οποίων αυτά αποδίδονται στους ελεύθερους επαγγελματίες.
• Δεν υπάρχει καμία περίπτωση αιφνιδιασμού των ελεύθερων επαγγελματιών ή, γενικότερα, οποιασδήποτε μερίδας των πολιτών. Ποτέ ως τώρα δεν έχουμε εισαγάγει -και δεν πρόκειται ποτέ να το κάνουμε- μέτρα χωρίς την κοινωνική συναίνεση, μέτρα τα οποία προηγουμένως δεν έχουν υποβληθεί στη διαδικασία της διαβούλευσης.
• Ως κυβέρνηση έχουμε ήδη πάρει σημαντικές πρωτοβουλίες (επέκταση των ψηφιακών συναλλαγών, τροποποιήσεις στη φορολογία, εντατικοποίηση ελέγχων κ.λπ.) για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής.
• Δεν εξετάζεται το ενδεχόμενο αύξησης των φορολογικών συντελεστών.

Το πρόβλημα της πολύ χαμηλής απόδοσης φόρων από τους ελεύθερους επαγγελματίες, που εμφανίζονται με βάση τις δηλώσεις τους να επιβιώνουν ακόμη και με εισοδήματα 300 ευρώ τον μήνα, όπως είχε τονίσει από τη ΔΕΘ και ο πρωθυπουργός, απασχολεί έντονα την κυβέρνηση ενόψει της κατάρτισης του νέου προϋπολογισμού, όπου ο πήχης για το πρωτογενές πλεόνασμα ανεβαίνει πάνω από το 2%, και καθώς δέχεται έντονη πίεση από τους ευρωπαϊκούς Θεσμούς για να λάβει μέτρα για αύξηση εσόδων από τους ελεύθερους επαγγελματίες.

Η Κομισιόν ζήτησε επιτακτικά από την κυβέρνηση να δώσει μια λύση σε αυτό το πρόβλημα, καθώς οι αυτοαπασχολούμενοι εμφάνισαν για το 2021 συνολικά ακαθάριστα αποτελέσματα ύψους 48,6 δισ. ευρώ, όμως μόνο 4,2 δισ. ήταν τα καθαρά αποτελέσματα για τα οποία πληρώθηκε φόρος εισοδήματος.

«Υπάρχει περιθώριο διεύρυνσης της φορολογικής βάσης και επιβολής της φορολογικής συμμόρφωσης των αυτοαπασχολούμενων», τόνιζε η Κομισιόν. «Ο κύκλος εργασιών των αυτοαπασχολούμενων αυξήθηκε ραγδαία (σ.σ.: το 2021, δηλαδή αμέσως μετά την πανδημία), ενώ τα δηλωθέντα εισοδήματά τους αυξήθηκαν ελάχιστα. Με βάση τις φορολογικές δηλώσεις του 2021, πάνω από το 67% των αυτοαπασχολούμενων δήλωσαν ετήσιο εισόδημα κάτω των 10.000 ευρώ».

Το πρόβλημα, όμως, είναι εξαιρετικά σύνθετο και δυσεπίλυτο, καθώς:

• Η κυβέρνηση έχει δεσμευθεί ότι θα μειώσει ακόμη περισσότερο τη φορολογική επιβάρυνση των επαγγελματιών, καταργώντας, όταν το επιτρέψουν οι δημοσιονομικές συνθήκες, το τέλος επιτηδεύματος, που είχε καθιερωθεί με πίεση των ξένων δανειστών, ώστε να υπάρχει μια ελάχιστη συνεισφορά από όλους τους αυτοαπασχολούμενους.
• Η φορολογική κλίμακα που καθιερώθηκε από την κυβέρνηση Μητσοτάκη με τη μεγάλη μεταρρύθμιση του 2019 μείωσε στο 9% τον συντελεστή για τα εισοδήματα μέχρι τα 10.000 ευρώ, ενώ ίσχυε φορολογικός συντελεστής 22% για τα εισοδήματα μέχρι τα 20.000 ευρώ. Με τα δύο τρίτα των επαγγελματιών να δηλώνουν εισοδήματα κάτω από το όριο των 10.000 ευρώ, το υπουργείο Οικονομικών ήταν αναπόφευκτο να εξετάσει σενάρια για αύξηση του αρχικού συντελεστή στο 15%, παρότι τώρα διευκρινίζεται ότι δεν θα αλλάξει η κλίμακα.
• Τα μέτρα ενίσχυσης των ηλεκτρονικών συναλλαγών και της ηλεκτρονικής καταγραφής και απόδοσης των φόρων θα ενισχυθούν μεν από το 2024 (διασύνδεση όλων των POS με τις ταμειακές μηχανές, πλήρης καθιέρωση ηλεκτρονικών βιβλίων), αλλά δεν είναι βέβαιο ότι θα αποκαλύψουν «σκοτεινά» εισοδήματα σε τέτοιο βαθμό, ώστε να αυξηθεί ουσιωδώς και η απόδοση φόρων από τους επαγγελματίες. Σημειώνεται ότι το υπουργείο θα καθιερώσει και την έκπτωση δαπανών μόνο όταν αυτές καταγράφονται ηλεκτρονικά, σε μια προσπάθεια να περιορίσει τη δυνατότητα επαγγελματιών να μειώνουν τον φόρο τους μέσω δηλωμένων δαπανών.
• Σε ό,τι αφορά τα επιδόματα, δεν φαίνεται να υπάρχουν πολλοί τρόποι για να πάψουν να δίνονται σε όσους τεχνητά μειώνουν τα δηλωμένα τους εισοδήματα. Το υπουργείο Οικονομικών προσπάθησε πρόσφατα να θέσει ένα πρόσθετο όριο για την καταβολή του επιδόματος θέρμανσης, ορίζοντας φέτος για πρώτη φορά ότι δεν θα μπορούν να το λαμβάνουν επαγγελματίες με ακαθάριστα έσοδα άνω των 80.000 ευρώ. Πιθανόν αυτό το όριο να χρησιμοποιηθεί και σε άλλα επιδόματα. Ούτε αυτός ο «κόφτης», πάντως, θα περιορίσει σε μεγάλο την καταβολή του επιδόματος, αφού τα στοιχεία δείχνουν ότι μόνο δύο κατηγορίες επαγγελματιών (εστιατόρια, catering) είχαν το 2021 μέσα ακαθάριστα έσοδα που ξεπερνούσαν τα 80.000 ευρώ.

Τι δηλώνουν οι επαγγελματίες στην εφορία (φορολογικό έτος 2021)*

*Πηγή στοιχείων: «Καθημερινή της Κυριακής»