Σημαντικές οικονομικές επιβαρύνσεις αντιμετωπίζουν οι πλοιοκτήτες που δραστηριοποιούνται σε λιμάνια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς το λειτουργικό τους κόστος αυξάνεται αισθητά λόγω του αυστηρότερου ευρωπαϊκού πλαισίου για τη μείωση των εκπομπών.
Τα ευρωπαϊκά λιμάνια καλούνται να ανταποκριθούν στην προθεσμία του 2030, όταν όλα τα λιμάνια του δικτύου TEN-T θα πρέπει να διαθέτουν υποδομές Onshore Power Supply (OPS). Με αυτόν τον τρόπο, τα πλοία θα μπορούν να διακόπτουν τη λειτουργία των μηχανών τους και να ηλεκτροδοτούνται από το δίκτυο ξηράς, συμβάλλοντας στη μείωση των εκπομπών.
Η νέα αυτή υποχρέωση συνεπάγεται σημαντικό κόστος τόσο για τις λιμενικές αρχές όσο και για τις ναυτιλιακές εταιρείες, καθώς απαιτείται αναβάθμιση του εξοπλισμού των πλοίων ώστε να είναι συμβατά με τα συστήματα OPS.
Η διπλή αυτή οικονομική πίεση αναδιαμορφώνει το τοπίο της ευρωπαϊκής ναυτιλίας, ενισχύοντας την ανάγκη για τεχνολογικές επενδύσεις και ανάπτυξη πράσινων υποδομών.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη εντάξει τη ναυτιλία στο Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (EU ETS), δημιουργώντας ένα αυστηρότερο περιβάλλον τιμολόγησης άνθρακα. Οι ναυτιλιακές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στα ευρωπαϊκά ύδατα υποχρεούνται να αγοράζουν δικαιώματα εκπομπών CO₂ ανάλογα με το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των πλοίων τους, στο πλαίσιο μιας σταδιακής εφαρμογής του μέτρου.
Για το 2024, η υποχρέωση αφορά το 40% των εκπομπών του προηγούμενου έτους, ποσοστό που αυξάνεται στο 70% το 2025 και φτάνει το 100% το 2027. Το σύστημα καλύπτει πλήρως τα ταξίδια εντός της ΕΕ, ενώ για διεθνείς διαδρομές από ή προς τρίτες χώρες υπολογίζεται το 50% των εκπομπών.
Παράλληλα, το Ηνωμένο Βασίλειο σχεδιάζει τη δική του εκδοχή του συστήματος εμπορίας εκπομπών (UK ETS), με προγραμματισμένη επέκταση στη ναυτιλία από το 2026. Σε πρώτη φάση θα καλύπτει εγχώριες μεταφορές, με πιθανή μελλοντική διεύρυνση και σε διεθνείς διαδρομές που συνδέονται με βρετανικά λιμάνια.
Σύμφωνα με την Drewry, το επιπλέον κόστος που προέκυψε το 2024 για τις ναυτιλιακές εταιρείες που εξυπηρετούν ευρωπαϊκά λιμάνια ανέρχεται στα 2,9 δισ. δολάρια, επηρεάζοντας σημαντικά τα οικονομικά αποτελέσματα του κλάδου.
Η κατάσταση αναμένεται να επιβαρυνθεί περαιτέρω από το 2025, με την εφαρμογή του κανονισμού FuelEU Maritime, ο οποίος εκτιμάται ότι θα αυξήσει τις οικονομικές πιέσεις, αν και το συνολικό του κόστος δεν έχει ακόμη αποσαφηνιστεί πλήρως.
Αύξηση εκπομπών λόγω γεωπολιτικών εξελίξεων
Περίπου 13.000 πλοία υπέβαλαν στοιχεία εκπομπών CO₂ στην ευρωπαϊκή πλατφόρμα MRV για το 2024. Η Drewry εκτιμά ότι περίπου 90 εκατ. τόνοι CO₂ εκπέμφθηκαν στο πλαίσιο του EU ETS, σημειώνοντας αύξηση 14% σε σχέση με το προηγούμενο έτος.
Ανάμεσα στις αιτίες της αύξησης συγκαταλέγονται οι γεωπολιτικές εξελίξεις που οδήγησαν πολλές ναυτιλιακές να παρακάμψουν τη Διώρυγα του Σουέζ, επιλέγοντας τη μακρύτερη διαδρομή μέσω του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας.
Ποιοι εκπέμπουν περισσότερο – Στην κορυφή τα containerships
Τα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων παρότι αποτελούν το 16% του στόλου (και το 21% της dwt χωρητικότητας), παράγουν το 34% των συνολικών εκπομπών CO₂ στην περιοχή εφαρμογής του συστήματος.
Το υψηλό ενεργειακό αποτύπωμά τους τα τοποθετεί μεταξύ των μεγαλύτερων «φορέων» κόστους στο νέο καθεστώς. Η Drewry εκτιμά ότι, με την τρέχουσα τιμή των δικαιωμάτων εκπομπής (περίπου 70 ευρώ), τα εμπλεκόμενα μέρη θα καταβάλουν 2,9 δισ. δολάρια το 2024. Αν οι εκπομπές παραμείνουν στα ίδια επίπεδα, το κόστος αναμένεται να φτάσει τα 7,5 δισ. δολάρια το 2026, όταν θα έχει ολοκληρωθεί η μεταβατική περίοδος και θα ενταχθούν όλα τα αέρια του θερμοκηπίου στο πεδίο εφαρμογής.
Κόστος ανά πλοίο και στρατηγικές διαχείρισης
Η Drewry υπολογίζει ότι για το 2024, ένα RoPax ή επιβατηγό πλοίο θα πληρώσει κατά μέσο όρο 1 εκατ. δολάρια, ενώ ένα πλοίο εμπορευματοκιβωτίων περίπου 500.000 δολάρια.
Μεγάλοι όμιλοι όπως οι Maersk, CMA CGM και Hapag-Lloyd έχουν θεσπίσει διαφανείς προσαυξήσεις ETS και προσφέρουν «πράσινα» προϊόντα μεταφοράς, δίνοντας στους πελάτες τη δυνατότητα επιλογής χαμηλών εκπομπών και μείωσης του Scope 3.
Επενδύσεις στα λιμάνια για πράσινη μετάβαση
Μέχρι το 2030, όλα τα ευρωπαϊκά λιμάνια του δικτύου TEN-T θα πρέπει να διαθέτουν υποδομές παροχής ηλεκτρικής ενέργειας από ξηράς (OPS). Από την 1η Ιανουαρίου 2030, τα επιβατηγά πλοία και τα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων άνω των 5.000 GT θα πρέπει υποχρεωτικά να χρησιμοποιούν συστήματα OPS ή ισοδύναμες τεχνολογίες μηδενικών εκπομπών κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στα λιμάνια της ΕΕ.
Η συμμόρφωση με τις νέες απαιτήσεις προϋποθέτει εκτεταμένες τεχνικές αναβαθμίσεις και σημαντικές επενδύσεις. Οι λιμενικές αρχές καλούνται να δημιουργήσουν νέα ενεργειακά δίκτυα, να εγκαταστήσουν υποσταθμούς και σημεία σύνδεσης υψηλής τάσης, καθώς και να αναβαθμίσουν τα υπάρχοντα δίκτυα ηλεκτροδότησης.
Σε πολλές περιπτώσεις, τα σημερινά δίκτυα δεν επαρκούν για να καλύψουν τις ενεργειακές ανάγκες των πλοίων, οι οποίες συχνά ισοδυναμούν με την κατανάλωση μιας μικ
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
