Σε τροχιά εκτροχιασμού κινδυνεύει να βρεθεί το μεγαλύτερο βιομηχανικό project της χώρας, η αλυσίδα δέσμευσης και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα (CCS), καθώς η αβεβαιότητα και οι σοβαρές καθυστερήσεις απειλούν την υλοποίησή του.
Η πολύμηνη εκκρεμότητα στην έκδοση της Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων για το έργο αποθήκευσης CO₂ της EnEarth, θυγατρικής της Energean, στον Πρίνο, σε συνδυασμό με την καθυστέρηση στην παρουσίαση του θεσμικού πλαισίου, φέρνουν σε οριακό σημείο το εγχείρημα και αντιμέτωπο με τα αυστηρά χρονοδιαγράμματα του Ταμείου Ανάκαμψης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι εγκεκριμένες ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις φθάνουν τα 750 εκατ. ευρώ, για συνολικές επενδύσεις που σε πλήρη ανάπτυξη ξεπερνούν τα 3 δισ. ευρώ.
Η επένδυση στην αποθήκευση CO2 στον Πρίνο (Prinos CO2) είναι ένα έργο στο χερσαίο εργοστάσιο Σίγμα στη Νέα Καρβάλη και στις θαλάσσιες εξέδρες του Πρίνου στην Καβάλα και αποτελεί το πρώτο έργο αποθήκευσης άνθρακα στη ΝΑ Μεσόγειο.
Η συνολική επένδυση ξεπερνά το 1 δισ. ευρώ, ενώ έχουν εξασφαλιστεί επιδοτήσεις ύψους 270 εκατ. ευρώ, καθώς η Κομισιόν έχει εγκρίνει περίπου 150 εκατ. ευρώ ως κρατική ενίσχυση στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) και περίπου 120 εκατ. ευρώ ως επιδότηση μέσω του Μηχανισμού Σύνδεσης της Ευρώπης (CEF).
Επιδίωξη της εταιρείας είναι έως το 2027 να μπει σε λειτουργία η πρώτη φάση του έργου χωρητικότητας 1 εκατ. τόνων ενώ στόχος είναι να είναι πλήρως λειτουργική η εγκατάσταση (3 εκατ. τόνοι) έως το 2030.
Οι περιβαλλοντικοί όροι το μεγαλύτερο «αγκάθι»
Ωστόσο, η EnEarth βρίσκεται εν αναμονή σημαντικών αποφάσεων, η καθυστέρηση των οποίων δημιουργεί εμπόδια στην πορεία του έργου και το φέρνει αντιμέτωπο τον κίνδυνο απώλειας των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με πηγές κοντά στην εταιρεία, αναμένεται η Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων από το ΥΠΕΝ για την πρώτη φάση του έργου, προκειμένου να ξεκινήσουν οι τέσσερις πρώτες γεωτρήσεις. Οι γεωτρήσεις αυτές, βάσει των υποχρεώσεων στο RRF, πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί έως το 2026.
Ωστόσο, η απόφαση έχει καθυστερήσει σημαντικά, καθώς η σχετική δημόσια διαβούλευση ολοκληρώθηκε ουσιαστικά τον Μάιο με θετικές στο σύνολό τους γνωμοδοτήσεις.
Παράλληλα, αναμένεται από την Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων & Ενεργειακών Πόρων (ΕΔΕΥΕΠ), σε συνεννόηση με τη DG Clima, η άδεια αποθήκευσης, η οποία - καλώς εχόντων των πραγμάτων - αναμένεται προς τα τέλη Οκτωβρίου.
Επιπλέον, όλη η αγορά περιμένει σχέδιο νόμου του ΥΠΕΝ, που θα συμπληρώνει το υφιστάμενο πλαίσιο και θα θέτει τους κανόνες για την κατανομή της χωρητικότητας της αποθήκης, τις ταρίφες κ.λπ.
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, η γνωστοποίηση του σχεδίου νόμου θα επιτρέψει στην EnEarth να προχωρήσει στη διενέργεια δεσμευτικού market test, καθώς το ενδιαφέρον είναι ήδη τεράστιο: με πλήρη δυναμικότητα στα 2,8 εκατ. τόνους ετησίως, έχουν ήδη υπογραφεί μη δεσμευτικά MoUs για περισσότερους από 6 εκατ. τόνους ετησίως.
Οι καθυστερήσεις και επιπλοκές στο έργο της αποθήκευσης θα θέσουν σε κίνδυνο και την υλοποίηση των έργων δέσμευσης των τσιμεντοβιομηχανιών Τιτάν και Ηρακλής καθώς και της Μότορ Όιλ, οι οποίες έχουν επιδοτηθεί συνολικά με 450 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Καινοτομίας (EU Innovation Fund) της ΕΕ, αλλά και το αντίστροφο.
«Ένα έργο αποθήκευσης άνθρακα πρέπει να προχωρά συντονισμένα με τα έργα δέσμευσης. Διαφορετικά, δεν έχει νόημα να υλοποιηθεί μια μεγάλη επένδυση χωρίς να έχει διασφαλιστεί η αποθήκευση. Τα έργα αυτά αποτελούν κρίκους της ίδιας αλυσίδας και οφείλουν να κινούνται παράλληλα.
Οι τελικές επενδυτικές αποφάσεις - που πρέπει επίσης να ληφθούν εντός του 2026 - οφείλουν να παρθούν ταυτόχρονα. Δεν γίνεται ο ένας να προχωρά και ο άλλος να μένει πίσω», τονίζουν στο BD οι ίδιες πηγές
Γιατί είναι τόσο σημαντική η δημιουργία της αλυσίδας CCS
Το Prinos CO2 έχει ενταχθεί στα Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (PCI), παράλληλα με το μεταφορικό έργο ApolloCO2 που αναπτύσσει ο ΔΕΣΦΑ γύρω από τη μεταφορά του CO2 σε υγροποιημένη μορφή από τις βιομηχανίες στον Πρίνο και για το οποίο επιδιώκεται, επίσης, η έγκριση χρηματοδότησης της τάξης των 120 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Καινοτομίας.
Τα έργα αυτά αναπτύσσονται σε πλήρη συμφωνία με την Οδηγία 2009/31/ΕΚ και θα συμβάλουν σημαντικά στις ευρωπαϊκές προσπάθειες για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, με επίκεντρο τον νόμο για την απανθρακοποίηση της βιομηχανίας (Net Zero Industry Act).
Εκτιμάται ότι με την υλοποίησή τους θα μειωθούν περίπου κατά 25% οι εκπομπές CO2 στην ατμόσφαιρα από τις εγχώριες βιομηχανίες που δεν είναι δυνατό να μειώσουν το ανθρακικό τους αποτύπωμα αλλάζοντας καύσιμο (hard to abate industries).
Πέρα από το όφελος για το κλίμα, οι ίδιες οι βιομηχανίες θα απαλλαγούν από το δυσβάσταχτο κόστος των εκπομπών. Αν σήμερα είχε καταργηθεί η δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων άνθρακα (η οποία προβλέπεται να καταργηθεί σταδιακά την περίοδο 2031-2035) και λειτουργούσε πλήρως ο ευρωπαϊκός μηχανισμός, οι επιχειρήσεις θα επιβαρύνονταν με ετήσιο κόστος της τάξης του 1 δισ. ευρώ, γεγονός που θα έθετε σε κίνδυνο ακόμη και την ίδια την επιβίωσή τους.
Με τα σημερινά δεδομένα, η λειτουργία της αλυσίδας θα εξοικονομούσε περί τα 250 εκατ. ευρώ για τις βιομηχανίες της χώρας, προστατεύοντας τον παραγωγικό ιστό, τα προϊόντα και, φυσικά, την απασχόληση.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
