Σε αναβρασμό βρίσκεται ο ευρωπαϊκός τραπεζικός κλάδος, με την κινητικότητα για deals να εντείνεται συνεχώς από την πλευρά των τραπεζιτών, αλλά και με τις εθνικές κυβερνήσεις να υψώνουν συχνά εμπόδια που καθυστερούν ή μπλοκάρουν τις συμφωνίες.
Το 2024, οι εξελίξεις επιταχύνθηκαν, καθώς οι συμφωνίες στον τραπεζικό τομέα ανήλθαν σε 717, με συνολική αξία που ξεπέρασε τα 50 δισ. ευρώ και με αύξηση 20% σε σχέση με το προηγούμενο έτος.
Ωστόσο, πίσω από αυτή τη θετική εικόνα κρύβεται μια πολύπλοκη πραγματικότητα, όπου πολιτικές αντιστάσεις και ρυθμιστικοί περιορισμοί φρενάρουν τις εξελίξεις. Δεν είναι τυχαίο ότι δεν καταγράφηκαν μεγάλα, διασυνοριακά deals, που θα επιβεβαίωναν ότι τα εθνικά στεγανά σπάνε στον ευρωπαϊκό τραπεζικό τομέα.
Όλα αυτά, παρότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και η Κομισιόν πιέζουν για τη δημιουργία ισχυρών, διασυνοριακών τραπεζικών ομίλων, ικανών να σταθούν απέναντι στους αμερικανικούς κολοσσούς, κάτι που άλλωστε επισήμανε με έμφαση και ο Μάριο Ντράγκι στην πολυσυζητημένη έκθεσή του.
Η λογική είναι ξεκάθαρη: ενοποίηση σημαίνει ανθεκτικότητα, οικονομίες κλίμακας και ενίσχυση της ενιαίας αγοράς.
Όταν ρωτήθηκε σχετικά η Κριστίν Λαγκάρντ, τον περασμένο Οκτώβριο, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με αφορμή την προσπάθεια της Unicredit να εξαγοράσει την Commerzbank, η απάντησή της δεν άφησε περιθώρια αμφιβολίας.
«Οι διασυνοριακές συγχωνεύσεις –τράπεζες που μπορούν πραγματικά να ανταγωνιστούν σε κλίμακα, βάθος και εύρος με άλλα ιδρύματα σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των αμερικανικών και κινεζικών τραπεζών– είναι, κατά τη γνώμη μου, επιθυμητές».
Άλλωστε, μια ματιά στην κατάταξη των δέκα μεγαλύτερων τραπεζών στον κόσμο, με βάση το ενεργητικό, την οποία καταρτίζει η S&P, δείχνει ότι κυριαρχούν τέσσερις κινεζικές τράπεζες και ακολουθούν δύο αμερικανικές (JP Morgan και Bank of America), ενώ η Ευρώπη εκπροσωπείται μόνο από δύο τράπεζες, τις γαλλικές BNP Paribas και Credit Agricole.
Όμως, ενώ οι ευρωπαϊκοί θεσμοί ευνοούν τις συγχωνεύσεις, τοπικές ή διασυνοριακές, οι εθνικές κυβερνήσεις συχνά αντιδρούν. Οικονομικοί εθνικισμοί, πολιτικά κόστη και φόβοι για απώλεια ελέγχου σε στρατηγικούς τομείς μπλοκάρουν ή καθυστερούν σημαντικές συμφωνίες, παρότι οι ίδιες κυβερνήσεις δηλώνουν, κατά τα άλλα, την πίστη τους στην προώθηση της τραπεζικής ενοποίησης στην Ευρώπη.
Η πρώτη κίνηση εξωστρέφειας από ελληνική τράπεζα
Οι ελληνικές τράπεζες αρχίζουν, ύστερα από πολλά χρόνια περιχαράκωσης εντός των συνόρων λόγω της κρίσης, να κινούνται στην κατεύθυνση των διασυνοριακών deals.
Τον χορό των εξαγορών, μεγάλης κλίμακας, άνοιξε η Eurobank πολύ νωρίς, αποκτώντας τον Ιούνιο του 2021 το 12,6% της Ελληνική Τράπεζας.
Η κίνηση αυτή ήταν το πρώτο μεγάλο βήμα για την απόκτηση της κυπριακής τράπεζας, ενώ σταδιακά έχει αυξήσει το ποσοστό της στο 97,99%.
Με την εξαγορά της Ελληνικής, επένδυση που έφτασε τα 1,3 δισ. ευρώ, η Eurobank αύξησε δραστικά το διεθνές αποτύπωμά της, με τις διεθνείς δραστηριότητες να συνεισφέρουν το 50% της κερδοφορίας της το 2024, ενώ το συνολικό ενεργητικό της τράπεζας ξεπέρασε το ορόσημο των 100 δισ. ευρώ.
Η BPCE εξαγοράζει τη Novo Banco
Η πιο ηχηρή συμφωνία της χρονιάς ως τώρα είναι η εξαγορά της πορτογαλικής Novo Banco από τον γαλλικό τραπεζικό όμιλο BPCE έναντι 6,4 δισ. ευρώ.
Η κίνηση έρχεται να ενισχύσει τη στρατηγική «Vision 2030» του γαλλικού ομίλου και αποτελεί τη μεγαλύτερη διασυνοριακή τραπεζική εξαγορά στην Ευρώπη την τελευταία δεκαετία.
Η πορτογαλική κυβέρνηση χαιρέτισε τη συμφωνία, βλέποντας την ως αντίβαρο στην κυριαρχία ισπανικών ομίλων και ως μοχλό αναζωογόνησης του τοπικού τραπεζικού τομέα.
Η Unicredit συναντά πολιτικά εμπόδια
Την ίδια ώρα, όμως, η ιταλική UniCredit, υπό τον Αντρέα Ορσέλ, πρωταγωνιστεί σε πολλά μέτωπα χωρίς όμως να ολοκληρώνει τις προσπάθειές για μεγάλα deals, καθώς προσκρούει σε ισχυρές πολιτικές αντιστάσεις.
Μέχρι στιγμής, έχει καταφέρει να κλείσει το deal με την Alpha Bank για αύξηση συμμετοχής στο 20%, καθώς στην Ελλάδα έτυχε θετικής υποδοχής από τις αρχές και αποτέλεσε τη μεγαλύτερη τραπεζική επένδυση στη χώρα την τελευταία 20ετία.
Κυβέρνηση και Τράπεζα της Ελλάδος βλέπουν την επάνοδο ευρωπαϊκών τραπεζών στη χώρα ως μια ευκαιρία ενίσχυσης του κλάδου, που δοκιμάστηκε από τη μεγάλη οικονομική κρίση, στη διάρκεια της οποίας οι ξένες τράπεζες αποχώρησαν από την Ελλάδα.
Η Unicredit απέκτησε στρατηγικό ποσοστό στην Commerzbank και υπέβαλε δημόσια πρόταση για την Banco BPM στην Ιταλία.
Ωστόσο, η πρόθεσή της να ελέγξει τη γερμανική Commerzbank αντιμετωπίζεται εχθρικά από την κυβέρνηση του Φρίντριχ Μέρτς, όπως και από την προηγούμενη του Όλαφ Σολτς, αλλά και από το μάνατζμεντ της γερμανικής τράπεζας.
Η γερμανική κυβέρνηση φοβάται ότι αν περάσει ο έλεγχος της Commerzbank σε μια ξένη τράπεζα που θα έχει πρωταρχικό στόχο τη μεγιστοποίηση της απόδοσης κεφαλαίου, όχι μόνο θα χαθούν πολλές θέσεις εργασίας, αλλά θα περιοριστεί και η χρηματοδότηση των μικρομεσαίων γερμανικών επιχειρήσεων.
Ύστερα από μήνες αντιπαραθέσεων, ο Ορσέλ αναγνώρισε ότι η αξία της Commerzbank έχει ανεβεί τόσο, που η απόκτηση πρόσθετων μετοχών για να ελεγχθεί πλήρως από τη UniCredit δεν έχει οικονομικό νόημα.
Ούτε στην Ιταλία, όμως,, η πρωτοβουλία της UniCredit για ένα μεγάλο τραπεζικό deal έτυχε θερμής υποδοχής από την κυβέρνηση.
Αντίθετα, η κυβέρνηση Μελόνι θέλησε να επιβάλει ασφυκτικούς όρους για να εγκρίνει το deal, ενώ διατηρεί τις λεγόμενες «χρυσές εξουσίες» που της επιτρέπουν να το μπλοκάρει. Ο Ορσέλ δεν έχει αποσύρει τη δημόσια πρόταση, αλλά αυτή φαίνεται ότι θα είναι η κατάληξη της προσπάθειας.
Ο ίδιος ο Ορσέλ αναγνώρισε ότι τα πολιτικά εμπόδια είναι μεγαλύτερα από όσο υπολόγιζε. Όπως τόνισε πρόσφατα, «πλέον, οι πολιτικοί είναι αναπόσπαστο κομμάτι κάθε τραπεζικής συμφωνίας».
Ισπανία: Η «μάχη» της BBVA με τη Sabadell
Η προσπάθεια της ισπανικής BBVA να εξαγοράσει την Banco Sabadell με premium 30% συνάντησε επίσης σφοδρές αντιδράσεις.
Παρά την έγκριση της ΕΚΤ και της Επιτροπής Ανταγωνισμού, η κυβέρνηση, τα συνδικάτα και επιχειρηματικοί φορείς τάχθηκαν εναντίον της συμφωνίας, επικαλούμενοι απώλεια θέσεων εργασίας, μείωση πρόσβασης των ΜμΕ σε χρηματοδότηση και εδαφική συγκέντρωση στην Καταλονία.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προειδοποίησε τη Μαδρίτη να μην παρεμποδίσει τη συμφωνία για λόγους πέραν των ευρωπαϊκών κανόνων, όμως η υπόθεση παραμένει ανοιχτή και λειτουργεί ως crash test για το μέλλον της τραπεζικής ενοποίησης.
Η διοίκηση της Banco Sabadell πρωτοστατεί στην... αντίσταση κατά της BBVA και ανακοίνωσε την Τρίτη ότι εξετάζει το ενδεχόμενο πώλησης της βρετανικής θυγατρικής TSB, για να ενισχυθεί με πρόσθετα κεφάλαια και να δυσκολέψει την εξαγορά της.
Οι κινήσεις από KBC, Credit Mutuel και ABN AMRO
Άλλες τραπεζικές συμφωνίες, μικρότερης εμβέλειας, έχουν προχωρήσει:
- Η βελγική KBC απέκτησε τη σλοβακική 365.bank για 761 εκατ. ευρώ, ενισχύοντας τη θέση της στην Κεντρική Ευρώπη. Η συμφωνία προβλέπει συγχώνευση με τη θυγατρική της ČSOB, δημιουργώντας έναν όμιλο με ισχυρή παρουσία σε δάνεια και καταθέσεις.
- Η Crédit Mutuel Alliance Fédérale εξαγοράζει τη γερμανική Oldenburgische Landesbank (OLB), κίνηση που της επιτρέπει να ενισχύσει σημαντικά το αποτύπωμά της στη μεγαλύτερη αγορά λιανικής τραπεζικής της Ευρώπης. Με αυτή τη συμφωνία, ο γαλλικός όμιλος καθίσταται η 10η μεγαλύτερη τράπεζα στη Γερμανία.
- Η ολλανδική ABN AMRO προχωρά στην εξαγορά της γερμανικής Hauck Aufhäuser Lampe (HAL) από την κινεζική Fosun. Με τη συμφωνία αυτή, ύψους 672 εκατ. ευρώ, ενισχύει τη θέση της στη διαχείριση πλούτου, ένα στρατηγικό τομέα, στον οποίο η Γερμανία ηγείται στην Ευρώπη.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
