Τα εκατοντάδες «παγωμένα» ΑΦΜ φυσικών και νομικών προσώπων τα οποία απενεργοποιήθηκαν λόγω σοβαρών φορολογικών παραβάσεων και κυρίως λόγω απάτης στον τομέα του ΦΠΑ καλούνται να διαχειριστούν το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και η ΑΑΔΕ, μετά την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας που έκρινε την εν λόγω ποινή ως αντισυνταγματική.
Εντός του πρώτου τετραμήνου του 2025 πάγωσαν 28 ΑΦΜ φυσικών προσώπων και εταιρειών, με την κατηγορία του «εξαφανισμένου έμπορου» ενώ στα έτη 2020 έως και 2024 απενεργοποιήθηκαν συνολικά 680 ΑΦΜ, για τον ίδιο λόγο.
Ωστόσο, οι κινήσεις της ΑΑΔΕ τελούν υπό αναίρεση, καθώς στις αρχές Μαΐου εκδόθηκε απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας με την οποία κρίθηκε αντισυνταγματικό το «πάγωμα» του ΑΦΜ των εμπλεκόμενων, ακόμη και σε υποθέσεις μεγάλης φοροδιαφυγής.
Υπενθυμίζεται πως η Ολομέλεια του ΣτΕ, με την απόφασή της 869/2025 αποφάνθηκε πως η αναστολή χρήσης ή η απενεργοποίηση του ΑΦΜ λόγω φοροδιαφυγής συνιστά βαθιά επέμβαση στην οικονομική ζωή του φορολογούμενου, φυσικού ή νομικού προσώπου, η οποία κατ’ ουσίαν ισοδυναμεί με απαγόρευση άσκησης της οικονομικής δραστηριότητας.
Παράλληλα το ΣτΕ σημειώνει πως η σχετική διάταξη του ΚΦΔ «συνιστά κατ’ ουσίαν εν λευκώ εξουσιοδότηση προς τον Διοικητή της ΑΑΔΕ για τη ρύθμιση των εν λόγω θεμάτων σε περίπτωση φοροδιαφυγής, εφόσον δεν τίθενται όρια στην αρμοδιότητά του».
Πηγές του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών αναφέρουν πως μελετάται η απόφαση του ΣτΕ και θα γίνουν οι ανάλογες προσαρμογές στη νομοθεσία, αλλά μέχρι να νομοθετηθούν και να ισχύσουν, οι αρμόδιες υπηρεσίες εφαρμόζουν κανονικά τα ισχύοντα και όταν εντοπίζουν παραβάσεις που επισείουν την ποινή του παγώματος του ΑΦΜ, την επιβάλουν.
Οι αλλαγές που σχεδιάζονται προβλέπουν ενισχυμένες ποινές, αλλά και την αντικατάσταση της απενεργοποίησης του ΑΦΜ, με την καταβολή υψηλής εγγύησης από τον παραβάτη.
Σήμερα προβλέπονται χρηματικές εγγυήσεις για το ξεπάγωμα των ΑΦΜ, οι οποίες κυμαίνονται από 3.000 έως και 1.000.000 ευρώ και για διάστημα από δύο έως και έξι έτη.
Εξαφανισμένοι έμποροι
Οι απενεργοποιήσεις των 680 + 28 ΑΦΜ από το 2020 έως και τον Απρίλιο του 2025 έγιναν από τις Υπηρεσίες Ελέγχου και Διασφάλισης Δημοσίων Εσόδων (ΥΕΔΔΕ), οι οποίες ελέγχουν υποθέσεις απάτης στον ΦΠΑ και ειδικότερα στον τομέα των ενδοκοινοτικών συναλλαγών.
Οι απάτες συνίστανται σε υποθέσεις τύπου «καρουζέλ» και στους «εξαφανισμένους εμπόρους» κοινό χαρακτηριστικό των οποίων είναι τα κυκλώματα επιχειρήσεων με έδρες σε Ελλάδα και σε άλλες χώρες της ΕΕ, οι οποίες καταφέρνουν και εισπράττουν επιστροφές ΦΠΑ για εικονικές ή ανύπαρκτες συναλλαγές και η εταιρεία που υποχρεούται να αποδώσει τον ΦΠΑ επί των συγκεκριμένων συναλλαγών ξαφνικά εξαφανίζεται.
Υπενθυμίζεται ότι η Ελλάδα είναι ακόμα ψηλά στην κατάταξη των χωρών της ΕΕ με το υψηλότερο ποσοστό απάτης στον ΦΠΑ και οι εντολές της ηγεσίας της ΑΑΔΕ η εντατικοποίηση των ελέγχων προκειμένου να μειωθεί αισθητά το «κενό ΦΠΑ».
Στο πλαίσιο των αυξημένων ελέγχων αξιοποιούνται στοιχεία από ειδικά σχεδιασμένο πρόγραμμα ανάλυσης κινδύνου και συνδυασμένης πληροφόρησης και συγχρόνως από το σύστημα Ανάλυσης Δικτύων Συναλλαγών (Transaction Network Analysis- ΤΝΑ), του οποίου κύριος σκοπός είναι η επεξεργασία και ανάλυση στοχοθετημένων πληροφοριών για τη διασυνοριακή απάτη μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ.
Τι σημαίνει η αναστολή ΑΦΜ
Τα φυσικά και τα νομικά πρόσωπα των οποίων η ΑΑΔΕ παγώνει τα ΑΦΜ, δεν μπορούν να υποβάλουν δήλωση έναρξης ή μεταβολής εργασιών, κατά περίπτωση, για όσο χρόνο διαρκεί η αναστολή ή η απενεργοποίηση. Η διάρκεια της αναστολής χρήσης Α.Φ.Μ. είναι:
- Τρία (3) έτη μετά την κήρυξη του φορολογούμενου σε πτώχευση ή σε άλλη κατάσταση αφερεγγυότητας,
- Πέντε (5) έτη από την ημερομηνία που διαπιστώνεται κάθε άλλη από τις ανωτέρω παραβάσεις.
- Αν έχει ασκηθεί ποινική δίωξη για κακούργημα λαθρεμπορίας, η αναστολή διαρκεί μέχρι την παραπομπή στο ακροατήριο και, αν ο φορολογούμενος καταδικασθεί, η αναστολή διαρκεί όσο και η έκτιση της ποινής του.
Πότε «παγώνουν»
Η ΑΑΔΕ μπορεί να αναστέλλει τη χρήση Α.Φ.Μ. ή να προβαίνει σε απενεργοποίησή του στις ακόλουθες περιπτώσεις:
- Αν ο φορολογούμενος έχει πτωχεύσει ή έχει περιέλθει σε κατάσταση αφερεγγυότητας ή
- Αν υφίστανται αντικειμενικά στοιχεία, τα οποία υποδηλώνουν ότι ο φορολογούμενος:
- έχει παύσει να ασκεί οικονομική δραστηριότητα, ή
- διαπράττει φοροδιαφυγή ή λαθρεμπορία ή νοθεία προϊόντων που υπόκεινται σε ειδικό φόρο κατανάλωσης, ή
- παραβιάζει ή παραποιεί ή επεμβαίνει κατά οποιονδήποτε τρόπο στη λειτουργία των φορολογικών ηλεκτρονικών μηχανισμών ή του Παρόχου Υπηρεσιών Ηλεκτρονικής Έκδοσης Στοιχείων, ή
- έχει δηλώσει ψευδή ή ανακριβή στοιχεία για την απόκτησή του, ή
- έχει εγγραφεί στο φορολογικό μητρώο περισσότερες φορές.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
