Στη σκιά της ισχυρής πορείας της οικονομίας και της δυναμικής ανάκαμψης των τραπεζών, κυβέρνηση, Τράπεζα της Ελλάδος, εμπορικές τράπεζες και servicers περιμένουν με ανησυχία την απόφαση του Αρείου Πάγου για τον τρόπο υπολογισμού των δόσεων δανείων του νόμου Κατσέλη.
Οι τράπεζες και οι εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων προειδοποιούν ότι τυχόν αλλαγή του τρόπου εκτοκισμού των δανείων αυτών, τα οποία έχουν ενσωματωθεί στις τιτλοποιήσεις του Σχεδίου Ηρακλής, θα οδηγήσει σε απώλειες ανακτήσεων άνω του 1 δισ. προκαλώντας εκτροχιασμό του Σχεδίου Ηρακλής.
Δηλαδή, οι τιτλοποιήσεις δεν θα μπορέσουν να εξυπηρετηθούν και θα ενεργοποιηθούν οι εγγυήσεις που έχει παράσχει το κράτος στους επενδυτές, επιβαρύνοντας το δημόσιο χρέος και τους φορολογούμενους.
Οι εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων έχουν αποστείλει, από τον περασμένο Φεβρουάριο, επιστολή προς την κυβέρνηση, μαζί με σχετική μελέτη της KPMG, όπου αναλύονται οι θέσεις τους, καθώς επίσης και οι επιπτώσεις στο τραπεζικό σύστημα και το σχέδιο Ηρακλής.
Σύμφωνα με την οικονομοτεχνική ανάλυση της KPMG, η οικονομική ζημιά για τα τιτλοποιημένα χαρτοφυλάκια του σχεδίου Ηρακλής φτάνει το 1,041 δισ., δεδομένου ότι τα business plans των τιτλοποιήσεων είχαν εκπονηθεί με βάση την παραδοχή ότι οι σχετικές οφειλές εξοφλούνται τοκοχρεωλυτικά και εκτοκίζονται ως σύνολο.
«Η οικονομική ζημία που κινδυνεύει να προκληθεί για τις τιτλοποιήσεις του Προγράμματος ΗΡΑΚΛΗΣ είναι ουσιώδης και μη αναστρέψιμη, καθώς δεν είναι εφικτό να αντισταθμιστεί από πρόσθετες εναλλακτικές χρηματοροές», τονίζουν οι servicers στην επιστολή.
Παράλληλα προειδοποιούν ότι αλλαγή του τρόπου εκτοκισμού των δανείων του νόμου Κατσέλη θα οδηγήσει σε μόλυνση και για άλλα τραπεζικά δάνεια πέραν του ν. Κατσέλη.
Η τελική απόφαση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου, για το αν οι τόκοι πρέπει να υπολογίζονται στο σύνολο της οφειλής ή στο ποσό της μηνιαίας δόσης αναμένεται να εκδοθεί το επόμενο διάστημα με την Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου να λαμβάνει θέση υπέρ των δανειοληπτών.
Ανησυχεί η Τράπεζα της Ελλάδος
Τον κίνδυνο εκτροχιασμού του προγράμματος Ηρακλής συμμερίζεται η Τράπεζα της Ελλάδος, ενώ και η κυβέρνηση αναγνωρίζει τις σοβαρές επιπτώσεις ενός ενδεχόμενου εκτροχιασμού του σχεδίου Ηρακλής, επισημαίνοντας ωστόσο ότι είναι θέμα που βρίσκεται αποκλειστικά στη Δικαιοσύνη.
Τραπεζικά στελέχη επισημαίνουν στο Business Daily ότι η αλλαγή του τρόπου εκτοκισμού των δανείων που έχουν ρυθμιστεί στο πλαίσιο του νόμου Κατσέλη πέραν του εκτροχιασμού του σχεδίου Ηρακλής θα έχει και άλλες σοβαρές επιπτώσεις με τη «μόλυνση» των senior ομολόγων που έχουν στους ισολογισμούς τους οι μεγάλες τράπεζες, αλλά και την τροφοδότηση μιας νέας βιομηχανίας αγωγών από δανειολήπτες που θα διεκδικούν τις δόσεις που έχουν καταβάλει μέχρι τώρα με τον «λάθος» υπολογισμό.
Δικαιοσύνη και ασφάλεια δικαίου
Τραπεζικά στελέχη υπογραμμίζουν το οξύμωρο το ανώτατο δικαστήριο να ασχολείται και να καλείται να αποφανθεί για το αν ο εκτοκισμός θα γίνεται με τη συνήθη και πάγια πρακτική της τοκοχρεωλυτικής δόσης που εφαρμόζεται ανέκαθεν όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά διεθνώς ή εάν θα πρέπει να υιοθετηθεί μια καινοφανής μέθοδος υπολογισμού των τόκων που δεν εφαρμόζεται πουθενά.
Υπενθυμίζουν ότι με τον υπολογισμό των τόκων στο ποσό της δόσης όλα τα δάνεια πρακτικώς μετατρέπονται σε άτοκο δανεισμό ανατρέποντας πλήρως τα δεδομένα και τους κανόνες.
Όπως τονίζουν οι servicers στην επιστολή: «Κατά τη σαφή διατύπωση του άρθρου 9 παρ. 2 του ν. 3869/2010, η εξυπηρέτηση της ανωτέρω ρυθμιζόμενης οφειλής λαμβάνει χώρα με την τοκοχρεολυτική αποπληρωμή του συνολικά οφειλόμενου ποσού, με το μέσο κυμαινόμενο επιτόκιο ή σταθερό επιτόκιο στεγαστικού δανείου.
Η τοκοχρεωλυτική εξυπηρέτηση των ανωτέρω οφειλών αποτελεί εδραιωμένη πρακτική στον χρηματοπιστωτικό τομέα για περισσότερο από μια 10ετία, καθώς τόσο τα Πιστωτικά Ιδρύματα, όσο και οι Εταιρείες Διαχείρισης Απαιτήσεων (Servicers) έχουν υλοποιήσει τις ανωτέρω δικαστικές ρυθμίσεις σύμφωνα με την ανωτέρω πρόβλεψη του Νόμου».
Σημειώνουν το κρίσιμο ζήτημα της ασφάλειας δικαίου και υπογραμμίζουν ότι δεν γίνεται να αλλάζουν οι κανόνες και μάλιστα κανόνες που εφαρμόζονται διεθνώς.
Το ζήτημα του τρόπου υπολογισμού της δόσης άρχισε να αμφισβητείται σταδιακά από το 2023 με μεμονωμένες δικαστικές αποφάσεις πρωτοβάθμιων δικαστηρίων οι οποίες αλλάζουν τους κανόνες.
«Η εκδοχή περί εκτοκισμού κάθε μεμονωμένης δόσης είναι εσφαλμένη, τόσο υπό το πρίσμα των κρίσιμων διατάξεων του ν. 3869/2010, όσο και επί τη βάσει στοιχειωδών μεθόδων για τον υπολογισμό των τόκων.
Παρά ταύτα, οι ανωτέρω νομικές αμφισβητήσεις αυξήθηκαν σε αριθμό και έχουν οδηγήσει μέχρι σήμερα σε αντικρουόμενες δικαστικές αποφάσεις Πρωτοδικείων, ορισμένες εκ των οποίων υιοθετούν την εσφαλμένη εκδοχή του υπολογισμού των τόκων στις μεμονωμένες δόσεις της ρύθμισης.
Ο υπολογισμός των τόκων χωριστά σε κάθε μια από τις δόσεις της ρύθμισης παραβιάζει θεμελιώδεις αρχές τόσο της νομικής, όσο και της οικονομικής/λογιστικής επιστήμης. Αποτελεί κοινό τόπο ότι το ύψος του τόκου συναρτάται με το ύψος του συνολικά οφειλόμενου κεφαλαίου, σε συνδυασμό με τη διάρκεια χρήσεως του ανωτέρω κεφαλαίου», υπογραμμίζεται στην επιστολή.
Οι servicers τονίζουν ότι τυχόν αλλαγή είναι αντίθετη με τον σχετικό νόμο που τονίζει: «Το σχέδιο διευθέτησης οφειλών θα προβλέπει ότι ο οφειλέτης θα καταβάλλει το μέγιστο της δυνατότητας αποπληρωμής του και ότι καταβάλλει ποσό τέτοιο ώστε οι πιστωτές του δεν θα βρεθούν, χωρίς τη συναίνεσή τους, σε χειρότερη οικονομική θέση από αυτήν στην οποία θα βρίσκονταν σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης».
Οι εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων τονίζουν ότι: «Όπως προκύπτει από τη σαφή γραμματική διατύπωση της ανωτέρω διάταξης, η διάταξη του άρθρου 9 παρ. 2 ν. 3869/2010 αναφέρεται ρητά σε «τοκοχρεωλυτική εξόφληση» της ρυθμιζόμενης οφειλής, για την οποία λαμβάνεται υπόψη το «συνολικό ύψος αυτής».
Σοβαρές, πολλαπλές, επιπτώσεις
Τράπεζες και servicers προειδοποιούν για μεγάλες και σοβαρές επιπτώσεις σε περίπτωση που το ανώτατο δικαστήριο αποφασίσει την ανατροπή της υφιστάμενης μεθόδου εκτοκισμού:
- Ζημιά 1,041 στα χαρτοφυλάκια τιτλοποιημένων δανείων που έχουν ήδη ενταχθεί στο Πρόγραμμα ΗΡΑΚΛΗΣ.
- Πρόσθετες ζημιές –που ίσως φτάσουν τα 150 εκατ. από άλλα δάνεια (μη πωληθέντα στεγαστικά, χαρτοφυλάκια δανείων που δεν έχουν ενταχθεί στον Ηρακλή, στεγαστικά που πρόκειται να υπαχθούν στον Ηρακλή).
- Σοβαρό πλήγμα στην ασφάλεια δικαίου και την προβλεψιμότητα ως προς το ακριβές ύψος των συγκεκριμένων οφειλών.
- Κίνδυνος έγερσης αποζημιωτικών αγωγών και αγωγών αδικαιολόγητου πλουτισμού για τόκους που έχουν ήδη εισπραχθεί στο πλαίσιο των ανωτέρω δικαστικών ρυθμίσεων. Καθώς οι παραπάνω αξιώσεις θα έχουν εκ των πραγμάτων αναδρομικό χαρακτήρα, οι σχετικές αγωγές ενδέχεται να στραφούν τόσο εναντίον των Εταιρειών Διαχείρισης και των φορέων που κατέχουν σήμερα τις σχετικές απαιτήσεις (SPVs, Asset Owners), όσο και εναντίον των πιστωτικών ιδρυμάτων που είχαν υλοποιήσει στο παρελθόν τις σχετικές δικαστικές ρυθμίσεις και έχουν εισπράξει αντίστοιχα ποσά, σημειώνουν.
- Καταλυτικές επιπτώσεις στη δευτερογενή αγορά Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων. Τυχόν μεταβολή της μεθόδου εκτοκισμού και μετάπτωση των συγκεκριμένων στεγαστικών δανείων σε καθεστώς οιονεί άτοκης οφειλής (όπως επιχειρείται με την καινοφανή μέθοδο υπολογισμού τόκων σε κάθε μεμονωμένη δόση) θα επιφέρει δραστική απομείωση της αξίας των μεταβιβασθέντων ή μεταβιβαζόμενων χαρτοφυλακίων. Παράλληλα, θα οδηγήσει στη ματαίωση των παρόμοιων συναλλαγών που σχεδιάζονται, και μάλιστα σε μια περίοδο κατά την οποία η ομαλή λειτουργία της δευτερογενούς αγοράς NPEs αποτελεί μείζον ζητούμενο.
- Τυχόν επικράτηση της προδήλως λανθασμένης μεθόδου εκτοκισμού που περιεγράφηκε παραπάνω, και μάλιστα με απόφαση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου, θα επιφέρει συνέπειες όχι μόνο για τις οφειλές που έχουν υπαχθεί στον ν. 3869/2010, αλλά και ευρύτερα για το σύνολο των τραπεζικών οφειλών.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
