Νέος σχεδιασμός για τα απόβλητα με στόχο 50% ανακύκλωση έως 2030

Σημαντικές εξελίξεις δρομολογούνται στη διαχείριση αποβλήτων της χώρας, όπως αναδείχθηκε σε ενημερωτική εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο Δημοτικό Θέατρο Θέρμης, με τη συμμετοχή εκπροσώπων της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Κεντρικής Μακεδονίας και του Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Κεντρικής Μακεδονίας. 

Ο Γενικός Γραμματέας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων, Μανώλης Γραφάκος, επεσήμανε ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε κομβικό σημείο ως προς τη διαχείριση των αστικών απορριμμάτων, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για περαιτέρω βήματα εκσυγχρονισμού και αποτελεσματικότητας.

Όπως υποστήριξε, έχει σημειωθεί μια αξιόλογη πρόοδος στην ανακύκλωση τα τελευταία χρόνια, αφού η χώρα ανέβηκε έξι θέσεις στην ευρωπαϊκή κατάταξη. Ωστόσο, η απόσταση από τον φιλόδοξο στόχο για 50% ανακύκλωση έως το 2030 παραμένει σημαντική. Σύμφωνα με τον ίδιο, απαιτείται «αλλαγή πορείας - ή αλλάζουμε ή βουλιάζουμε», ώστε να ανταποκριθεί η Ελλάδα στις αυξημένες προδιαγραφές της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο κ. Γραφάκος ξεκαθάρισε ότι τα ζητήματα διαχείρισης αποβλήτων δεν φέρουν «ούτε ιδεολογικό πρόσημο ούτε κομματική ταυτότητα», ενώ στάθηκε στο νέο νομοθετικό πλαίσιο που έχει αποδεχθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και εξασφαλίζει τουλάχιστον 800 εκατ. ευρώ χρηματοδότησης για έργα διαχείρισης απορριμμάτων στη νοτιοανατολική Ευρώπη. 

Παράλληλα, τόνισε πως ο πυρήνας της ευρωπαϊκής πολιτικής ορίζεται από την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει», κάτι που καθιστά απαραίτητη τη συμμετοχή των δήμων και των παραγωγών αποβλήτων στην προσπάθεια.

Στο πλαίσιο αυτό, παρουσίασε πέντε βασικές παρεμβάσεις προς επίτευξη των ευρωπαϊκών στόχων:

• Όλοι οι Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ) υποχρεώνονται σε πλήρη εφαρμογή ολιστικών επιχειρησιακών σχεδίων χωριστής συλλογής, με το 70% των περιφερειών να έχει ήδη συμμορφωθεί.
• Οργανώνεται συλλογή ανακυκλώσιμων υλικών με διπλό κάδο ανά 60 κατοίκους, διευκολύνοντας την αξιοποίηση δημοτικών πόρων και προσωπικού, ενώ το κράτος θα στηρίξει τον σχετικό εξοπλισμό.
• Ενισχύεται η κυκλική οικονομία με νέο σύστημα εγγυοδοσίας για αλουμινένιες και πλαστικές συσκευασίες, αποσυνδέοντάς τες από το υπάρχον δίκτυο μπλε κάδων.
• Δημιουργείται ειδικό σύστημα διαχείρισης βιοαποβλήτων από κλάδους όπως η εστίαση, ο τουρισμός και τα ξενοδοχεία, που καλύπτουν το 10% των αστικών αποβλήτων.
• Στηρίζονται οι μικροί ορεινοί και νησιωτικοί δήμοι μέσω παραχώρησης ποσοστού από το τέλος ταφής, ενώ παράλληλα προωθούνται νέα συλλογικά σχήματα διαχείρισης (για στρώματα, έπιπλα, ξύλο, κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, συσκευασίες φυτοφαρμάκων, μπάζα και άλλα).

Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στην ευαισθητοποίηση των πολιτών, με έμφαση στη συλλογή βιοαποβλήτων από τα νοικοκυριά. Εάν επιτευχθεί η συλλογή του 40% του συγκεκριμένου ρεύματος, όπως εκτιμά ο κ. Γραφάκος, θα υπάρξει άμεση αύξηση της ανακύκλωσης κατά 30%. Σε συνδυασμό με το υφιστάμενο ποσοστό (20%), ο εθνικός στόχος του 50% ανακύκλωσης ως το 2030 φαντάζει ρεαλιστικός.

Σε εξέλιξη βρίσκονται και οι διαγωνιστικές διαδικασίες για τις δύο νέες μονάδες διαχείρισης αποβλήτων στη Θεσσαλονίκη, με στόχο να τεθούν σε λειτουργία ως το 2030. Παράλληλα, καθοριστική θεωρείται η ενσωμάτωση όλων των περιφερειακών μονάδων σε εθνικό σχέδιο μέχρι το 2029.

Ο πρόεδρος της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Κεντρικής Μακεδονίας, Ιγνάτιος Καϊτεζίδης, ανέδειξε τις καθημερινές δυσκολίες και την ανάγκη για λειτουργική διαχείριση των αποβλήτων, επισημαίνοντας ότι οι δήμοι παραμένουν σταθεροί συμπαραστάτες στην εθνική προσπάθεια, παρά τους περιορισμένους πόρους και το ανθρώπινο δυναμικό.

Ειδική μνεία έγινε από τον πρόεδρο της ΚΕΔΕ, Λάζαρο Κυρίζογλου, στο επίμαχο τέλος ταφής,  έναν επιβαρυντικό, όπως το χαρακτήρισε, φόρο ο οποίος εφαρμόστηκε στους δήμους και βρίσκεται ήδη υπό νομική αμφισβήτηση στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Την ίδια στιγμή, χαιρέτισε τις προσπάθειες για επιπλέον ενίσχυση της τοπικής αυτοδιοίκησης από το Υπουργείο Εσωτερικών.

Τα καθημερινά προβλήματα των δήμων, μεταξύ των οποίων η διαχείριση μπάζων, οι δαπάνες καθαριότητας οικοπέδων και η έλλειψη επαρκούς προσωπικού και χρηματοδότησης, τέθηκαν επίσης στο επίκεντρο της εκδήλωσης με στόχο τη διαμόρφωση κοινού μετώπου για το μέλλον της διαχείρισης αποβλήτων στη χώρα