Αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα επιδεικνύει η ευρωπαϊκή, με την ανεργία να βρίσκεται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, τον πληθωρισμό κοντά στον στόχο και ένα σταθερό χρηματοπιστωτικό σύστημα, τονίζει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στα συμπεράσματα μετά τις διαβουλεύσεις του άρθρου 4.
Ωστόσο, όπως επισημαίνει το ΔΝΤ, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στην Ευρώπη βρίσκονται αντιμέτωποι με ένα αυξανόμενο φάσμα προκλήσεων, οι οποίες απαιτούν αποφασιστικές ενέργειες σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αντιμετώπισή τους. Αυτές οι προκλήσεις, από τις εμπορικές εντάσεις και την ανάγκη για μεγαλύτερες αμυντικές δαπάνες έως την εξασφάλιση της ενεργειακής ασφάλειας και την αντιμετώπιση διαρθρωτικών αδυναμιών, διαμορφώνουν ένα πολύπλοκο οικονομικό τοπίο.
Η οικονομία της Ευρωζώνης κινείται σε ένα ολοένα και πιο απαιτητικό παγκόσμιο περιβάλλον, χαρακτηριζόμενο από υψηλότερους δασμούς, αυξημένη αβεβαιότητα στην εμπορική πολιτική και γεωπολιτικούς κινδύνους.
Οι προβλέψεις του ΔΝΤ για τον Απρίλιο του 2025 τοποθετούν την ανάπτυξη σε μέτρια επίπεδα, στο 0,8% το 2025, με μια μικρή ανάκαμψη στο 1,2% το 2026. Οι εμπορικές εντάσεις και η αυξημένη αβεβαιότητα επισκιάζουν τις προοπτικές για την εγχώρια ζήτηση και τις εξαγωγές, υπεραντισταθμίζοντας την αναμενόμενη ώθηση από την αύξηση των αμυντικών δαπανών και των επενδύσεων σε υποδομές.
Επιπλέον, η γεωπολιτική κατάσταση στην Ευρώπη αναμένεται να επηρεάσει αρνητικά το κλίμα και να επιβαρύνει τις επενδύσεις και την κατανάλωση, παρά την πιο χαλαρή νομισματική πολιτική και τα προβλεπόμενα κέρδη στο πραγματικό εισόδημα.
Οι καθοδικοί κίνδυνοι
Οι κίνδυνοι για την ανάπτυξη παραμένουν καθοδικοί. Μια περαιτέρω κλιμάκωση των δασμών, η εντεινόμενη αβεβαιότητα στην εμπορική πολιτική ή οι γεωπολιτικές εντάσεις θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη ζήτηση και την ανάπτυξη περισσότερο από το αναμενόμενο. Αντίθετα, οι κίνδυνοι για τον πληθωρισμό είναι αμφίδρομοι.
Ενώ οι χαμηλότερες από τις αναμενόμενες τιμές αγαθών εκτός ενέργειας, η ασθενέστερη δραστηριότητα και οι μισθοί, καθώς και η πρόσφατη ανατίμηση του ευρώ, θα μπορούσαν να μειώσουν τον πληθωρισμό, οι αυξημένες δημοσιονομικές δαπάνες, οι γεωπολιτικές εντάσεις, οι διαταραχές στις αλυσίδες εφοδιασμού και η κλιμάκωση των δασμών θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ταχύτερες αυξήσεις στις τιμές των εισαγωγών.
Οι βασικές προκλήσεις
- Χαμηλή Παραγωγικότητα και Αδύναμη Μεσοπρόθεσμη Ανάπτυξη: Οι διαρθρωτικοί περιορισμοί επιβαρύνουν τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές. Οι κίνδυνοι από τη διαρκώς αυξημένη αβεβαιότητα στην εμπορική πολιτική, την κλιμάκωση των δασμών, τις ακόμη υψηλές και ασταθείς τιμές ενέργειας και το μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό πλαίσιο προστίθενται στις προϋπάρχουσες προκλήσεις της γήρανσης του πληθυσμού, των ελλείψεων δεξιοτήτων και των αδύναμων τάσεων στην παραγωγικότητα.
- Γήρανση του Πληθυσμού και Ελλείψεις Δεξιοτήτων: Η δημογραφική αλλαγή ασκεί πιέσεις στα συστήματα κοινωνικής πρόνοιας και την αγορά εργασίας, απαιτώντας προσαρμογές στις πολιτικές για την απασχόληση και την εκπαίδευση. Η έλλειψη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού αποτελεί τροχοπέδη στην καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα.
- Ενεργειακή Ασφάλεια και Ασταθείς Τιμές Ενέργειας: Η Ευρώπη παραμένει ευάλωτη στις διακυμάνσεις των παγκόσμιων ενεργειακών αγορών, με τις υψηλές και ασταθείς τιμές να αποτελούν απειλή για την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών. Η μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας, αν και αναγκαία, απαιτεί σημαντικές επενδύσεις και συντονισμό.
- Αυξημένες Αμυντικές Δαπάνες: Η γεωπολιτική κατάσταση οδηγεί σε αυξημένες απαιτήσεις για αμυντικές δαπάνες, γεγονός που δημιουργεί πιέσεις στους εθνικούς προϋπολογισμούς και επιβάλλει δύσκολους δημοσιονομικούς συμβιβασμούς, ειδικά για χώρες με υψηλό χρέος.
- Δημοσιονομική Βιωσιμότητα: Για χώρες με υψηλό χρέος και περιορισμένο δημοσιονομικό χώρο, απαιτούνται σημαντικές δημοσιονομικές προσαρμογές για τον μετριασμό των κινδύνων. Το ΔΝΤ υπογραμμίζει την ανάγκη διαφανής λογοδοσίας για τις αυξανόμενες δαπανητικές πιέσεις που σχετίζονται με τη γήρανση, την κλιματική μετάβαση, την ενεργειακή ασφάλεια και την άμυνα, οι οποίες αναμένεται να φτάσουν το 4,4% του ΑΕΠ ετησίως για τις οικονομίες της Ευρωζώνης έως το 2050.
- Κατακερματισμός της Ενιαίας Αγοράς και της Τραπεζικής Ένωσης: Παρά τις προσπάθειες, παραμένουν σημαντικά εμπόδια στην εμβάθυνση της ενιαίας αγοράς, τα οποία, σύμφωνα με το ΔΝΤ, ισοδυναμούν κατά μέσο όρο με δασμό 44% στα αγαθά και 110% στις υπηρεσίες. Αυτός ο κατακερματισμός εμποδίζει τις επενδύσεις, την καινοτομία και την παραγωγικότητα. Η μη ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης, με την απουσία ενός κοινού συστήματος ασφάλισης καταθέσεων, περιορίζει την ανθεκτικότητα και την αποτελεσματικότητα του τραπεζικού τομέα.
- Κίνδυνοι Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας: Αν και το τραπεζικό σύστημα εμφανίζεται επαρκώς κεφαλαιοποιημένο και ρευστό, το ΔΝΤ επισημαίνει ευπάθειες από τον αναπτυσσόμενο μη τραπεζικό χρηματοπιστωτικό τομέα (NBFI). Η επιδείνωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, ιδιαίτερα για εταιρείες με εμπορική έκθεση στις ΗΠΑ, θα μπορούσε να επιβαρύνει τους ισολογισμούς των τραπεζών.
Προτεραιότητες Πολιτικής
Για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων, το ΔΝΤ προτείνει μια ολοκληρωμένη στρατηγική πολιτικής με αποφασιστικές ενέργειες σε επίπεδο ΕΕ.
- Εμβάθυνση της Ενιαίας Αγοράς: Θεωρείται το βασικό εργαλείο για την ενίσχυση της παραγωγικότητας, της καινοτομίας και των επενδύσεων. Αυτό περιλαμβάνει τη μείωση του ρυθμιστικού κατακερματισμού, την προώθηση της Ένωσης Κεφαλαιαγορών (CMU) για την αποτελεσματικότερη διοχέτευση αποταμιεύσεων σε επιχειρηματικά κεφάλαια, την ενίσχυση της κινητικότητας του εργατικού δυναμικού και την ενοποίηση της ενεργειακής αγοράς.
- Δημοσιονομική Προσαρμογή και Συντονισμός: Απαιτούνται δημοσιονομικές προσαρμογές προσαρμοσμένες στους κινδύνους κάθε χώρας, με στόχο τη διασφάλιση της δημοσιονομικής βιωσιμότητας. Το ΔΝΤ υπογραμμίζει την ανάγκη για συντονισμένες προσπάθειες σε επίπεδο ΕΕ και στοχευμένες επενδύσεις σε κοινά αγαθά, όπως η καινοτομία, η καθαρή ενέργεια και η συλλογική άμυνα, για την αποτελεσματική διαχείριση των δημοσιονομικών ανταλλαγών.
- Διασφάλιση της Νομισματικής και Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας: Η διατήρηση της νομισματικής πολιτικής κοντά στο ουδέτερο επίπεδο δικαιολογείται για τη διατήρηση του πληθωρισμού γύρω στον στόχο. Ωστόσο, οι αρχές πρέπει να παρακολουθούν στενά τις ευπάθειες από τον μη τραπεζικό χρηματοπιστωτικό τομέα και να ενισχύσουν την ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ των αρχών για καλύτερη παρακολούθηση των κινδύνων.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
