Η 11χρονη Λαγιάν Χάτζι διασχίζει καθημερινά τα ερείπια της Γάζας για να φτάσει στο αυτοσχέδιο σχολείο της, έπειτα από δύο χρόνια πολέμου που διέκοψαν τη σχολική της εκπαίδευση. Το σχολικό περιβάλλον, όπως το γνώριζε, έχει πλέον αλλάξει ριζικά.
Οι αίθουσες έχουν αντικατασταθεί από σκηνές μέσα σε γκρεμισμένα κτίρια, χωρίς διακοσμήσεις ή βασικό εξοπλισμό. Η Χάτζι, που ζει σε καταυλισμό εκτοπισμένων στη συνοικία Ταλ αλ Χάουα, περιγράφει τις δυσκολίες της καθημερινής διαδρομής: «Περπατώ τουλάχιστον μισή ώρα. Οι δρόμοι είναι κατεστραμμένοι, γεμάτοι ερείπια. Είναι δύσκολο και θλιβερό», δηλώνει στο AFP.
Η μαθήτρια είναι μία από τους 900 που φοιτούν στο σχολείο αλ Λούλουα αλ Κατάμι, ένα από τα πρώτα που επαναλειτούργησαν μετά την έναρξη του πολέμου μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023. Η ίδια σημειώνει: «Δεν έχουμε βιβλία ούτε τετράδια. Οι βιβλιοθήκες έχουν βομβαρδιστεί και καταστραφεί».
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, το 97% των σχολείων στη Λωρίδα της Γάζας έχουν υποστεί ζημιές και απαιτούν εκτεταμένες εργασίες αποκατάστασης. Παρά τις συνθήκες, η Χάτζι δηλώνει αισιοδοξία: «Είμαι χαρούμενη που συνεχίζω το σχολείο», εκφράζοντας το όνειρό της να γίνει γιατρός.
Νέες πρωτοβουλίες για την εκπαίδευση υπό κρίση
Έναν μήνα μετά την εύθραυστη εκεχειρία, η UNRWA και το υπουργείο Παιδείας της Γάζας ανακοίνωσαν σταδιακή επιστροφή των παιδιών στα σχολεία σε περιοχές εκτός ισραηλινής ελέγχου. Τα σχολεία, που λειτουργούν και ως καταφύγια εκτοπισμένων, μετατρέπονται συχνά σε «προσωρινούς χώρους μάθησης» από την UNRWA.
Η διευθύντρια του σχολείου αλ Λούλουα αλ Κατάμι, Ιμάν αλ Χινάουι, αναφέρει ότι ο πόλεμος ανάγκασε πολλά παιδιά να εργαστούν για να ενισχύσουν τις οικογένειές τους. Πολλά παιδιά, όπως ο 16χρονος Σαΐντ Σελντάν, αφιερώνουν ώρες στην αναζήτηση βασικών αγαθών, όπως νερό και ψωμί, πριν πάνε στο σχολείο.
Για την αντιμετώπιση της ψυχικής φθοράς των μαθητών, το σχολείο εφαρμόζει μεθόδους μάθησης μέσω παιχνιδιού, ενώ στην περιοχή αλ Μαουάσι υλοποιούνται πρωτοβουλίες με διεθνή υποστήριξη για την επιστροφή των παιδιών στην εκπαίδευση.
Το ίδρυμα Education Above All, με έδρα το Κατάρ, ξεκίνησε το πρόγραμμα «Rebuilding Hope for Gaza» με στόχο να στηρίξει πάνω από 100.000 μαθητές, παρέχοντας σχολικά έπιπλα, πρόσβαση στο διαδίκτυο, ηλεκτροδότηση και ψυχολογική υποστήριξη. Ωστόσο, ακόμη και με αυτή τη βοήθεια, τα σχολεία προσφέρουν μόνο βασικά μαθήματα.
Όπως επισημαίνει ο Χάζεμ Αμπού Χαμπίμπ, μέλος σχετικής πρωτοβουλίας, «στόχος μας είναι να βοηθήσουμε όσους περισσότερους μαθητές γίνεται να επιστρέψουν στο σχολείο, ακόμη κι αν πρόκειται μόνο για βασικά μαθήματα». Πριν τον πόλεμο, η Γάζα είχε σχεδόν εξαλείψει τον αναλφαβητισμό, όμως σήμερα η παιδεία βρίσκεται αντιμέτωπη με τη σοβαρότερη κρίση της ιστορίας της.