Εύκολα χάνεται, δύσκολα κατακτιέται η εμπιστοσύνη στα οικονομικά, στατιστικά στοιχεία, όπως έχει αποδείξει, μεταξύ άλλων, και το ελληνικό σκάνδαλο των Greek Statistics. Τώρα, ο Τραμπ προκαλεί παγκόσμια ανησυχία, καθώς θέτει σε αμφισβήτηση τα στατιστικά στοιχεία για τη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου.
Η κίνηση του Ντόναλντ Τραμπ να απολύσει την επικεφαλής του Γραφείου Στατιστικών Εργασίας των ΗΠΑ (U.S. Bureau of Labor Statistics - BLS) έχει κλονίσει την εμπιστοσύνη στους μηχανισμούς αναφοράς δεδομένων των ΗΠΑ, ακριβώς τη στιγμή που η ζήτηση για αξιόπιστες διαγνώσεις της υγείας της μεγαλύτερης οικονομίας του κόσμου είναι μεγαλύτερη από ποτέ.
Παραδείγματα από άλλες χώρες δείχνουν ότι η αξιοπιστία χάνεται εύκολα και αποκαθίσταται με δυσκολία, όπως σημειώνει το Reuters.
Μια πρώτη δοκιμασία θα είναι η επιλογή του αντικαταστάτη της Έρικα ΜακΈνταρφερ, την οποία ο Τραμπ κατηγόρησε χωρίς αποδείξεις για χειραγώγηση των στοιχείων για την απασχόληση στις ΗΠΑ, μετά την αναφορά για ασθενέστερη του αναμενόμενου ανάπτυξη και μεγάλες προς τα κάτω αναθεωρήσεις την περασμένη εβδομάδα.
«Φανταστείτε αν μία από τις ανησυχίες σας είναι ότι ένα τσιράκι (σσ. του προέδρου) είναι επικεφαλής της υπηρεσίας και οι αριθμοί είναι ψεύτικοι», δήλωσε ο Μάικλ Στρέιν (Michael Strain), διευθυντής μελετών οικονομικής πολιτικής στο συντηρητικό American Enterprise Institute, σχετικά με τον διορισμό που ο Τραμπ είπε ότι πρέπει να αναμένεται εντός ημερών.
«Αυτό είναι ένα εντελώς άλλο επίπεδο προβλημάτων»
Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής, οι επιχειρήσεις και οι επενδυτές αγωνίζονται να καταλάβουν πώς η προσπάθεια του Τραμπ να ανατρέψει το παγκόσμιο εμπορικό σύστημα θα επηρεάσει τις τιμές, την απασχόληση και τον πλούτο των νοικοκυριών. Οι κεντρικές τράπεζες, οι οποίες κάποτε προσπαθούσαν να καθοδηγήσουν τα στοιχήματα της αγοράς για τις κινήσεις των επιτοκίων μήνες μπροστά, τώρα λένε ότι οι αποφάσεις είναι «εξαρτημένες από τα δεδομένα».
Όμως,, η συλλογή δεδομένων αποδεικνύεται πιο δύσκολη. Οι υπερχρεωμένες κυβερνήσεις, όπως βίωσε και η ΜακΈνταρφερ, έχουν μειώσει τους πόρους στα τμήματα δεδομένων τους. Οι τηλεφωνικές έρευνες, η μέθοδος αναφοράς για μεγάλο μέρος της μακροοικονομικής έρευνας, δυσκολεύονται να παράγουν επαρκή δείγματα, καθώς πολλά νοικοκυριά δεν διαθέτουν σταθερές γραμμές.
Η σιωπηρή κατηγορία του Τραμπ για κομματισμό από «αυτή την πολιτική διορισμένη του Μπάιντεν» προσθέτει τον ενοχλητικό παράγοντα μιας πολιτικής διάστασης που συνήθως υποδηλώνει χώρες που μαστίζονται από ευρύτερες αμφιβολίες για τους δημοκρατικούς τους ελέγχους και ισορροπίες.
Το βασικό δίδαγμα από προηγούμενα παραδείγματα απώλειας εμπιστοσύνης στα δεδομένα είναι ότι μπορεί να χρειαστούν χρόνια για να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη.
Από την Αργεντινή στην Ελλάδα
Όταν η Αργεντινή ανέφερε πέρυσι τον πρώτο της μονοψήφιο πληθωρισμό εδώ και μήνες, οι σκεπτικιστές αμφισβήτησαν τα στοιχεία και θυμήθηκαν τη μαζική υποαναφορά του πληθωρισμού στις δεκαετίες του 2000 και του 2010 για την οποία είχε ελεγχθεί από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
«Χειραγώγησαν τα δεδομένα για μεγάλο χρονικό διάστημα», δήλωσε ο Άλντο Άμπραμ από τη φιλελεύθερη δεξαμενή σκέψης Liberty and Progress Foundation στο Μπουένος Άιρες. «Είναι λογικό οι άνθρωποι να το θυμούνται και να συνεχίζουν να έχουν αμφιβολίες».
Η Τουρκία έχει αλλάξει τον επικεφαλής του στατιστικού της ινστιτούτου TUIK τέσσερις φορές από το 2019, με τα κόμματα της αντιπολίτευσης να υποστηρίζουν ότι οι αλλαγές ήταν πολιτικές. Ο Ρότζερ Μαρκ, αναλυτής τίτλων σταθερού εισοδήματος στην εταιρεία διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων Ninety One, δήλωσε ότι το αποτέλεσμα για τους επενδυτές ήταν μια «σταδιακή διάβρωση της εμπιστοσύνης μας στους αριθμούς».
Για την Ελλάδα, της οποίας οι προσπάθειες κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 2000 για την απόκρυψη των αυξανόμενων δημόσιων ελλειμμάτων τροφοδότησαν την κρίση δημόσιου χρέους εκείνης της δεκαετίας, η επιστροφή στην αξιοπιστία ήταν εξίσου μακρά.
Απαίτησε την αναμόρφωση της στατιστικής της υπηρεσίας ΕΛΣΤΑΤ το 2016 και τη δημιουργία μιας διεθνούς επιτροπής εμπειρογνωμόνων για τον διορισμό του επικεφαλής στατιστικολόγου της - βήματα που σήμαιναν ότι οι σκληρές προσπάθειές της για τη βελτίωση του προϋπολογισμού της είναι πλέον αδιαμφισβήτητες.
Ήταν μια κρίση που παρότρυνε επίσης τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να δώσουν στο στατιστικό σκέλος Eurostat της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξουσίες να ελέγχει τα ύποπτα εθνικά στατιστικά στοιχεία που της αναφέρονται.
Οι μακροχρόνιες αμφιβολίες για την ακρίβεια των κινεζικών στατιστικών -με τον πρώην πρωθυπουργό Λι Κετσιάνγκ να αναγνωρίζει ακόμη και το 2007 ότι τα στοιχεία παραγωγής της χώρας ήταν ανθρωπογενή- έχουν επισκιάσει τις γνήσιες προσπάθειες για τη βελτίωση της ποιότητας των δεδομένων, όπως ένα νέο μέτρο ανεργίας των νέων που αποκλείει τους φοιτητές και δημοσιεύθηκε στις αρχές του 2024.
«Υπήρχαν γνήσιοι μεθοδολογικοί λόγοι για την αλλαγή, αλλά λόγω της ιστορίας γύρω από τα κινεζικά δεδομένα πολλοί άνθρωποι, ιδιαίτερα οι ξένοι επενδυτές, απλώς δεν το εμπιστεύονταν πραγματικά», δήλωσε ο Τζούλιαν Έβανς-Πρίτσαρντ, αναλυτής της Capital Economics.
«Αυτό μου υπογραμμίζει ότι μόλις υπονομεύσεις την εμπιστοσύνη στα δεδομένα, είναι πολύ δύσκολο να την αποκαταστήσεις», πρόσθεσε.
Το σύστημα των λαφύρων
Αντιμέτωποι ελλιπή επίσημα δεδομένα εδώ και πολλά χρόνια, οι παρατηρητές των αναδυόμενων οικονομιών επιδιώκουν εδώ και καιρό να επιβεβαιώσουν αυτούς τους αριθμούς με άλλα σύνολα δεδομένων. Ο Δείκτης Δραστηριότητας Κίνας της Capital Economics, για παράδειγμα, βασίζεται σε 18 δείκτες, από την κίνηση των εμπορευμάτων έως την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας.
Μια άλλη μέτρηση βρίσκεται στα δεδομένα και τις έρευνες γνώμης που παρέχονται από ανεξάρτητους ερευνητές σε όλες τις μεγάλες οικονομίες. Αλλά μπορούν μόνο να σκιαγραφήσουν μία προοπτική της εικόνας.
«Πολύ μεγάλο μέρος αυτών είναι 'soft data': 'Πώς αισθάνεστε; Τι νομίζετε ότι συμβαίνει;'», δήλωσε ο Έρικ Γουάισμαν, επικεφαλής οικονομολόγος και διαχειριστής χαρτοφυλακίου στην MFS Investment Management στη Βοστώνη.
«Δεν ρωτούν για συγκεκριμένα πράγματα. Δεν ρωτούν, πόσα widgets παράγετε; Πόσα ασφαλιστήρια συμβόλαια παράγετε; Πόσες ώρες εργάστηκαν», είπε, προσθέτοντας,, ωστόσο, ότι οι ανησυχίες που εγείρονται από την απόλυση της ΜακΈνταρφερ θα μπορούσαν να αναγκάσουν τους αναλυτές να στραφούν όλο και περισσότερο σε αυτές τις εναλλακτικές πηγές.
Το πιο επείγον ερώτημα τώρα είναι αν η παραβίαση της αξιοπιστίας που άνοιξε η παρέμβαση του Τραμπ θα διευρυνθεί περαιτέρω ή θα αποκατασταθεί.
Ο Ενρίκο Τζιοβανίνι, πρώην επικεφαλής στατιστικολόγος του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) με έδρα το Παρίσι, δήλωσε ότι υπάρχει περισσότερο περιθώριο στις ΗΠΑ για πολιτικούς διορισμούς σε βασικούς στατιστικούς ρόλους από ό,τι σε άλλες προηγμένες οικονομίες που τείνουν να κάνουν μακροχρόνιους, σταθερής διάρκειας διορισμούς.
«Έτσι, η νέα κυβέρνηση πρέπει να περιμένει (για να τους αντικαταστήσει)», δήλωσε ο Τζιοβανίνι, ο οποίος έχει επίσης υπηρετήσει σε δύο ιταλικές κυβερνήσεις. «Στις ΗΠΑ, λειτουργεί το σύστημα των λαφύρων», είπε για την πρακτική των υποστηρικτών του κόμματος να ανταμείβονται με κυβερνητικές θέσεις εργασίας.
Το Διεθνές Στατιστικό Ινστιτούτο (International Statistical Institute), ένας επαγγελματικός οργανισμός για συλλέκτες δεδομένων, εξέδωσε μια δήλωση που ανέφερε ότι η κίνηση του Τραμπ παραβίασε τις αρχές του ΟΗΕ που αποσκοπούν στην προστασία των βασισμένων σε δεδομένα στατιστικών στοιχείων και κάλεσε την κυβέρνησή του να λάβει μέτρα για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης του κοινού στα ομοσπονδιακά δεδομένα των ΗΠΑ.
Ο Γουίλιαμ Γουιατρόφσκι, ο αναπληρωτής επίτροπος του BLS, θα υπηρετήσει ως ασκών καθήκοντα προέδρου, έως ότου οριστεί διάδοχος της ΜακΈνταρφερ.
Πέρα από αυτή την επιλογή, κάποιοι φοβούνται ότι μπορεί να προκύψουν περαιτέρω κίνδυνοι από μια εκτελεστική εντολή του Τραμπ για προσλήψεις στο ομοσπονδιακό επίπεδο, η οποία θα αποσκοπεί στο να κρατήσει θέσεις για υποψηφίους που μπορούν να αποδείξουν ότι είναι «αφοσιωμένοι στην προώθηση των αμερικανικών ιδανικών, αξιών και συμφερόντων».
Ο Άαρον Σοτζούρνερ, ανώτερος ερευνητής στο W.E. Upjohn Institute for Employment Research, δήλωσε ότι μια τέτοια κίνηση, εκτός αν εμποδιστεί από το Κογκρέσο, θα εφαρμοζόταν σε πολλές θέσεις εργασίας σε ομοσπονδιακές υπηρεσίες οικονομικών στατιστικών.
«Αυτή η πρόταση θα μετέτρεπε πολλές από αυτές τις θέσεις εργασίας σε πολιτικές θέσεις, όπου οι άνθρωποι μπορούν να απολυθούν για οποιονδήποτε λόγο αν δυσαρεστήσουν έναν πολιτικό ηγέτη», δήλωσε ο Σοτζούρνερ.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
