Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών απευθύνει ισχυρή προειδοποίηση σχετικά με την επιστροφή Αφγανών προσφύγων στη χώρα προέλευσής τους, τονίζοντας ότι υπάρχει σοβαρός κίνδυνος για όσους ενδέχεται να αντιμετωπίσουν διώξεις ή βασανιστήρια.
Συγκεκριμένα, μετά την πρόσφατη απέλαση 81 Αφγανών που είχαν καταδικαστεί από δικαστήριο και επέστρεψαν από τη Γερμανία στο Αφγανιστάν, ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Φόλκερ Τουρκ, κάλεσε τις χώρες να σταματήσουν άμεσα τις αναγκαστικές επιστροφές. Όπως επεσήμανε η εκπρόσωπος Ραβίνα Σαμντασάνι σε ενημέρωση Τύπου στη Γενεύη, "ο σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων των ανθρώπων αυτών πρέπει να είναι αδιαπραγμάτευτος".
Η Σαμντασάνι υπογράμμισε ότι "πρέπει να είναι η ώρα της αλληλεγγύης με τον αφγανικό λαό", καθώς το περιβάλλον στη χώρα μετά την επάνοδο των Ταλιμπάν το καλοκαίρι του 2021 παραμένει εξαιρετικά επικίνδυνο και αβέβαιο.
Εκτός από τους κινδύνους για ανθρώπινα δικαιώματα, επισήμανε και τη σοβαρή ανθρωπιστική κρίση, με το 70% του πληθυσμού να βρίσκεται σε συνθήκες φτώχειας.
Ο ΟΗΕ τονίζει ότι "οι επιστροφές προς το Αφγανιστάν θα πρέπει να γίνονται μόνο σε εθελοντική, ασφαλή και αξιοπρεπή βάση, σε πλήρη ευθυγράμμιση με το διεθνές δίκαιο". Η επίκληση της αρχής της μη επαναπροώθησης αφορά ακόμα και άτομα που έχουν καταδικαστεί από τα δικαστήρια, καθώς η πιθανότητα δίωξης ή βασανιστηρίων κατά την επιστροφή τους υπερισχύει των όποιων ποινικών καταδικών.
"Πρόκειται για μια βασική αρχή του διεθνούς δικαίου: όταν οι άνθρωποι φοβούνται ότι μπορεί να διωχθούν αν επιστραφούν στη χώρα τους, δεν πρέπει να στέλνονται πίσω", ανέφερε χαρακτηριστικά η Σαμντασάνι.
Το Ιράν και το Πακιστάν έχουν φιλοξενήσει εκατομμύρια Αφγανούς πρόσφυγες εδώ και δεκαετίες, όμως οι απελάσεις επιταχύνονται με ανησυχητικό ρυθμό. Μέσα σε εφτά μήνες, τουλάχιστον 1,9 εκατομμύρια Αφγανοί αναγκάστηκαν να επιστρέψουν από το Ιράν και το Πακιστάν, ενώ περίπου 500.000 εξ αυτών απελάθηκαν βίαια από το Ιράν από τον Ιούνιο του 2023, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ.
Μεταξύ των προσφύγων που απελαύνονται περιλαμβάνονται δημοσιογράφοι, πρώην δημόσιοι υπάλληλοι και στελέχη της προηγούμενης αφγανικής κυβέρνησης, οι οποίοι, όπως προειδοποιεί ο ΟΗΕ, διατρέχουν ιδιαίτερα αυξημένο κίνδυνο αντιποίνων και παραβίασης των δικαιωμάτων τους με την επιστροφή στη χώρα.
Το θέμα των αναγκαστικών απελάσεων Αφγανών παραμένει υψηλά στην ατζέντα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με τον ΟΗΕ να ζητά διαρκώς από τη διεθνή κοινότητα να ενισχύσει τα μέτρα προστασίας προσφύγων και αιτούντων άσυλο, ειδικά σε αυτήν τη συγκυρία αυξημένων εντάσεων και αβεβαιότητας στην ευρύτερη περιοχή.