Λιγότερο ευαίσθητες εμφανίζονται πλέον οι διεθνείς αγορές, στις αλλεπάλληλες παρεμβάσεις του Αμερικανού Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ σχετικά με τους δασμούς. Παρά τις πρόσφατες, αυστηρότερες προειδοποιήσεις του για αύξηση των δασμών σε ποσοστά μεταξύ 20%-50% που αφορούν περισσότερους από 20 εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ — με την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Μεξικό να βρίσκονται στο επίκεντρο — οι αγορές δείχνουν να έχουν προσαρμοστεί στην αυξομείωση της εμπορικής έντασης.
Σε σύγκριση με προηγούμενους μήνες, όταν ανάλογες δηλώσεις προκαλούσαν έντονη αναστάτωση, η εικόνα έχει διαφοροποιηθεί. Ο ίδιος ο Τραμπ φαίνεται να αντλεί σιγουριά από τη μειωμένη αντίδραση των επενδυτών, επιμένοντας στην πολιτική του για την ενίσχυση της αμερικανικής βιομηχανίας και την εφαρμογή νέων εμπορικών φραγμών.
Στην τελευταία του επικοινωνία προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, ανήρτησε στο Truth Social επιστολή όπου απειλεί με οριζόντιους δασμούς ύψους 30% στις ευρωπαϊκές εξαγωγές, αυξάνοντας ακόμη περισσότερο τον πήχη από το αρχικό 20%. Ο Αμερικανός Πρόεδρος κάλεσε την ΕΕ σε άμεση εμπορική συμφωνία έως την 1η Αυγούστου, αφήνοντας σαφείς υπαινιγμούς για τα ανταλλάγματα που απαιτούν οι ΗΠΑ.
Διαπραγματευτικό παζάρι με φόντο την αβεβαιότητα
Η τοποθέτηση του Τραμπ ήταν χαρακτηριστική: «Αν επιθυμείτε να ανοίξετε την κλειστή έως τώρα στις ΗΠΑ εμπορική αγορά σας και να εξαλείψετε τα δασμολογικά και μη δασμολογικά εμπόδια στο εμπόριο και πολιτικές σας θα εξετάσουμε, ίσως, μία προσαρμογή σε αυτή την επιστολή», περιορίζοντας, στην πράξη, τις πιθανότητες για μια άμεση συμφωνία-πλαίσιο.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αντέτεινε ότι ενδεχόμενη επιβολή δασμών της τάξης του 30% θα ενέτεινε τον κίνδυνο διατάραξης των διατλαντικών εφοδιαστικών αλυσίδων και υπεραμύνθηκε της διαφάνειας και του δικαίου που εφαρμόζει η ΕΕ στο διεθνές εμπόριο. Επανέλαβε τη βούληση για διάλογο έως την καταληκτική ημερομηνία, όμως ξεκαθάρισε πως η ΕΕ θα προασπίσει τα συμφέροντά της, ακόμη και με «αναλογικά αντίμετρα, εφόσον χρειαστεί».
Η αντίδραση των αγορών και το «φαινόμενο ΤΑCO»
Όταν ο Τραμπ ανακοίνωσε τις 2 Απριλίου τους πρώτους νέους δασμούς από 10% έως 50%, οι αγορές αντέδρασαν έντονα: οι αμερικανικές μετοχές υποχώρησαν, το δολάριο εξασθένησε, οι αποδόσεις των 10ετών ομολόγων ΗΠΑ κινήθηκαν προς το 5%, ενώ ο χρυσός σημείωσε άνοδο. Η εικόνα άλλαξε όταν στις 9 Απριλίου ο Τραμπ ανέστειλε προσωρινά τους αυξημένους συντελεστές για ένα τρίμηνο και διατήρησε έναν «βασικό» δασμό 10% για διαπραγμάτευση.
Η προθεσμία των τριών μηνών έληξε, όμως η πρόοδος ήταν περιορισμένη, καθώς μόλις δύο εμπορικές συμφωνίες με Βρετανία και Βιετνάμ είχαν ολοκληρωθεί. Στη συνέχεια, ο Τραμπ αποφάσισε να παρατείνει την προθεσμία έως την 1η Αυγούστου, αποστέλλοντας παράλληλα επιστολές σε 23 χώρες με προειδοποίηση για νέους δασμούς 20%-50% αν δεν υπάρξει συμφωνία εντός του μήνα. Ιδιαίτερη πίεση ασκείται προς χώρες-κλειδιά, όπως ο Καναδάς, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα.
Παρά τα παραπάνω, αυτή τη φορά οι επενδυτές παρέμειναν σχεδόν αδιάφοροι απέναντι στη νέα κλιμάκωση. Οι διεθνείς χρηματιστηριακοί δείκτες κινήθηκαν ανοδικά, με τον S&P 500 σε ιστορικά υψηλά ρεκόρ, τα ομόλογα διατήρησαν τις αποδόσεις τους και το Bitcoin σημείωσε νέα υψηλά. Οι απώλειες της Wall Street μετά την ρητορική κλιμάκωση για τον Καναδά παρέμειναν οριακές.
Σύμφωνα με αρκετούς αναλυτές, η τρέχουσα «αναισθησία» των αγορών σχετίζεται με την πεποίθηση πως ο Τραμπ συστηματικά αναβάλει την ουσιαστική εφαρμογή των σκληρότερων μέτρων. Χαρακτηριστικά, χρησιμοποιείται το ακρωνύμιο TACO (*Trump Always Chickens Out*) για να περιγράψει αυτή την τακτική επαναλαμβανόμενης υποχώρησης.
Επιδράσεις στην οικονομία και προοπτικές
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο εφησυχασμός της αγοράς φαίνεται να αντικατοπτρίζει και την ευρύτερη πεποίθηση πως οι δασμοί, τουλάχιστον ως τώρα, δεν επηρεάζουν δραστικά τους βασικούς οικονομικούς δείκτες. Ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ δεν έχει ενισχυθεί, αλλά αντίθετα παρουσίασε μέτρια υποχώρηση, ενώ το ΑΕΠ συνεχίζει να αυξάνεται με ρυθμούς 1%-2%. Αντίστοιχα, η ευρωπαϊκή ανάπτυξη χαρακτηρίζεται ασθενέστερη, κοντά στο 1%, χωρίς να διαφαίνεται άμεσος κίνδυνος ύφεσης.
Ωστόσο, η απουσία αρνητικών άμεσων συνεπειών δεν εξασφαλίζει ότι μια νέα γενιά αυξημένων δασμών δεν θα επιβαρύνει περαιτέρω τις οικονομίες. Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) έχει διακόψει τη μείωση επιτοκίων και τα διατηρεί πάνω από το 4%, ανησυχώντας πως οι παρατεταμένοι εμπορικοί φραγμοί μπορούν να έχουν μόνιμες επιπτώσεις στον πληθωρισμό — αντίθετα με τις εκτιμήσεις του Προέδρου Τραμπ, που πιέζει για χαμηλότερα επιτόκια.
Επιπλέον, η διάθεση του Τραμπ να επιβάλει νέους δασμούς φαίνεται αδιάκοπη. Έχουν ήδη αυξηθεί κατά 25% οι εισαγωγές αυτοκινήτων και ανταλλακτικών, ενώ τα τέλη στον χάλυβα και το αλουμίνιο διπλασιάστηκαν στο 50%. Για την 1η Αυγούστου ανακοίνωσε δασμούς ύψους 50% στον χαλκό και άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο για δραστικές αυξήσεις έως και 200% στον φαρμακευτικό τομέα, μετά από μία περίοδο προσαρμογής άνω του έτους.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
