Αρχεία που διέρρευσαν πρόσφατα αποκαλύπτουν μια εκτεταμένη ρωσική εκστρατεία παραπληροφόρησης που είχε στόχο την Ουκρανία, την ΕΕ και την ενίσχυση των ακροδεξιών πολιτικών κομμάτων στην Ευρώπη. Ήλθε στο φως ένα δίκτυο από ιστότοπους που αναπαρήγαγαν fake news, με τις ΗΠΑ να αναλαμβάνουν δράση και να επιβάλουν κυρώσεις.
Τα έγγραφα που αποκτήθηκαν από μια κοινοπραξία ευρωπαϊκών μέσων ενημέρωσης και κοινοποιήθηκαν στο Schemes, την ερευνητική μονάδα της Ουκρανικής Υπηρεσίας του RFE/RL, αναδεικνύουν τις εσωτερικές λειτουργίες της Social Design Agency, μιας εταιρείας με έδρα τη Μόσχα, η οποία, σύμφωνα με τις Ηνωμένες Πολιτείες, ηγήθηκε της προπαγανδιστικής εκστρατείας κατ' εντολή του Κρεμλίνου.
Παράλληλα, τους τελευταίους δυο μήνες η Microsoft έχει καταγράψει αξιοσημείωτη αλλαγή στις ρωσικές τακτικές προπαγάνδας που στοχεύει στο μεταβαλλόμενο πολιτικό περιβάλλον στις ΗΠΑ ενόψει των εκλογών του Νοεμβρίου. Όπως καταγράφει η Microsoft έχει παρατηρήσει πως υπάρχουν στοχευμένες εκστρατείες κατά της υποψηφιότητας Χάρις-Γουάλτς, με παράγοντες να διαδίδουν κατασκευασμένα βίντεο με σκοπό να σπείρουν τη διχόνοια και να διαδώσουν παραπληροφόρηση σχετικά με τον νέο υποψήφιο αντιπρόεδρο των Δημοκρατικών.
Η στροφή προς την επικέντρωση στην εκστρατεία Χάρις-Βάλτς αντανακλά μια στρατηγική κίνηση των ρωσικών παραγόντων που αποσκοπεί στην εκμετάλλευση τυχόν αντιληπτών τρωτών σημείων των νέων υποψηφίων. Αρχικά, οι ρωσικές επιχειρήσεις επιρροής δυσκολεύτηκαν να εξελίξουν τις προσπάθειές τους μετά την αποχώρηση του προέδρου Μπάιντεν από την προεδρική κούρσα του 2024 στις ΗΠΑ.
Τα αρχεία αναφέρουν ότι ένα meme που δυσφημούσε τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, το οποίο κοινοποιήθηκε στο «X» από τον δισεκατομμυριούχο ιδιοκτήτη του, Έλον Μασκ και συγκέντρωσε 86.000 reshares, ήταν δημιούργημα του Social Design Agency.
Επικεφαλής της Social Design Agency είναι ο Ίλια Γκαμπασίτζε, ο οποίος υπέστη κυρώσεις από τις ΗΠΑ μαζί με την εταιρεία και τους συνεργάτες της τον Μάρτιο, λόγω της προσπάθειας επιρροής της εταιρείας, που ονομάστηκε Doppelganger.
Οι αμερικανικές αρχές, οι οποίες κατέσχεσαν 32 διαδικτυακούς τόπους που συνδέονταν με το σχέδιο Doppelganger νωρίτερα αυτό το μήνα, δήλωσαν ότι την προσπάθεια επέβλεπε ο Σεργκέι Κιριένκο, κορυφαίος αξιωματούχος του Κρεμλίνου και έμπιστος του προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν.
Η εκστρατεία fake news για την Ουκρανία
Τα αρχεία που διέρρευσαν, ορισμένα από τα οποία δημοσιοποιήθηκαν αυτόν τον μήνα ως μέρος ενός κατηγορητηρίου των ΗΠΑ, αποκτήθηκαν πρώτα από τα γερμανικά πρακτορεία Sueddeutsche Zeitung, NDR και WDR, τα οποία στη συνέχεια μοιράστηκαν τα έγγραφα με άλλους ειδησεογραφικούς οργανισμούς. Διέρρευσαν από μια ανώνυμη πηγή που είπε στους δημοσιογράφους ότι το Social Design Agency είχε υποστεί hacking.
Η εκστρατεία περιελάμβανε ένα μείγμα από memes (σ.σ. αστείες εικόνες), παραποιημένα βίντεο και κυβερνητικά έγγραφα, καθώς και ένα δίκτυο ιστότοπων που παρίσταναν νόμιμα ειδησεογραφικά πρακτορεία σε όλη την Ευρώπη για τη διάδοση ψεύτικων ιστοριών με στόχο την υπονόμευση της δυτικής υποστήριξης προς την Ουκρανία μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας τον Φεβρουάριο του 2022.
Σε ένα βίντεο που περιλαμβάνεται μεταξύ των αρχείων που διέρρευσαν, ο Γκαμπασίτζε απευθύνεται στην κάμερα φορώντας ένα φούτερ με κουκούλα είχε δυο σήματα που έγραφαν «ρωσικά ιδεολογικά στρατεύματα» και «διοικητής ειδικών δυνάμεων». Σύμφωνα με το βίντεο, η ομάδα του Gambashidze είχε παράγει από τον Ιανουάριο του 2024 έως τον Απρίλιο, 39.899 βίντεο, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 30.000 «αναρτήσεων», πάνω από 4.600 βίντεο και βίντεο-meme και περίπου 1.500 άρθρα. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται μια ψεύτικη ιστορία που φτιάχτηκε για να μοιάζει σαν να είχε δημοσιευτεί από τη γερμανική εφημερίδα Bild, η οποία ισχυριζόταν ότι Ουκρανοί πρόσφυγες στη Γερμανία, ενώ προσπαθούσαν να κάψουν μια ρωσική σημαία, έβαλαν φωτιά στο σπίτι Γερμανών που τους είχαν δώσει καταφύγιο.
Η επιχείρηση προπαγάνδας όπως διαπίστωσε το Schemes, παρήγαγε επίσης παραποιημένα έγγραφα της ουκρανικής κυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένης μιας πλαστής διαταγής που φέρεται να εκδόθηκε από τον ανώτατο στρατιωτικό διοικητή της χώρας, τον συνταγματάρχη Oleksandr Syrskiy, η οποία εξισώνει την παράδοση του ουκρανικού στρατιωτικού προσωπικού με προδοσία.
Ο συνταγματάρχης Oleksandr Syrskiy διορίστηκε ως κορυφαίος στρατιωτικός αξιωματικός της Ουκρανίας νωρίτερα φέτος. Ο δηλωμένος σκοπός της πλαστογραφίας, σύμφωνα με τα αρχεία που διέρρευσαν, ήταν να «απαξιωθεί η στρατιωτικοπολιτική ηγεσία της Ουκρανίας και να αποθαρρυνθούν οι ένοπλες δυνάμεις».
Η επιχείρηση βομβάρδιζε επίσης ουκρανικά κρατικά ιδρύματα και μέσα ενημέρωσης με σχόλια μέσω ενός διαδικτυακού δικτύου bot που παρήγαγε σχεδόν 34 εκατομμύρια σχόλια από τον Ιανουάριο έως τον Απρίλιο, σύμφωνα με ένα εσωτερικό έγγραφο.
Στο στόχαστρο οι ευρωπαϊκές εκλογές
Η επιχείρηση προπαγάνδας του Πούτιν στόχευε επίσης το πολιτικό τοπίο της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένων των εκλογών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τον Ιούνιο, με στόχο να βοηθήσει τις δεξιές δυνάμεις που θα προωθούσαν φιλορωσικές αφηγήσεις, όπως δείχνουν τα αρχεία που διέρρευσαν.
Σε ένα έγγραφο που δημοσιεύτηκε, προτείνεται «η διεξαγωγή μιας σύνθετης αντι-καμπάνιας κατά των φιλελεύθερων υπέρμαχων της παγκοσμιοποίησης, της πλατφόρμας τους και των επιφανών εκπροσώπων τους», συμπεριλαμβανομένης της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, με πρωταρχική εστίαση στη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ισπανία, την Ιταλία και την Πολωνία.
Το σχέδιο περιελάμβανε προσπάθειες να παρουσιαστούν οι «φιλελεύθεροι και οι υπέρμαχοι της παγκοσμιοποίησης» ως κινδυνολόγοι, μεταξύ άλλων σχετικά με μια πιθανή ρωσική επίθεση στην ΕΕ. Να παρουσιαστεί η υποστήριξη των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ ως επιζήμια για την ψυχική υγεία των παιδιών αλλά και να υποδαυλιστεί η δυσαρέσκεια για τον υψηλό πληθωρισμό και την ανεργία, καθώς επίσης και να κατηγορηθούν οι «υπέρμαχοι της παγκοσμιοποίησης της ΕΕ» ότι προσπαθούν να μετατρέψουν την Ευρώπη σε ένα «ολοκληρωτικό στρατιωτικό στρατόπεδο... όπως η Ουκρανία».
Ένα έγγραφο που περιγράφει λεπτομερώς τη στρατηγική του Οργανισμού Κοινωνικού Σχεδιασμού για τον επηρεασμό των ευρωπαϊκών εκλογών, συμπεριλαμβανομένης της ενίσχυσης της υποστήριξης των ακροδεξιών κομμάτων. Τα αρχεία δείχνουν επίσης ότι υπήρξε προσπάθεια να ενισχυθεί το ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία και του Εθνικού Συναγερμού της Γαλλίας.
Ένας δηλωμένος στόχος ήταν να γίνουν περισσότεροι από τους μισούς Γερμανούς πολίτες «απρόθυμοι να θυσιάσουν την ευημερία τους για χάρη της ήττας της Ρωσίας» και να προωθήσουν την αφήγηση ότι οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν τη Γερμανία σε έναν οικονομικό και υβριδικό πόλεμο κατά της Ρωσίας.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
