Εδώ και αρκετά χρόνια δημοσιεύουμε κάθε Ιανουάριο στο BusinessDaily τις δέκα σπουδαιότερες τεχνολογικές καινοτομίες της χρονιάς που πέρασε. Είναι η εντυπωσιακή λίστα του περιοδικού του ΜΙΤ Technology Review που παρουσιάζει τις δέκα σημαντικότερες τεχνολογικές εξελίξεις που είχαν αναπτυχθεί σε διάφορα ερευνητικά κέντρα ή επιχειρήσεις οι οποίες, κατά την εκτίμηση του περιοδικού, είχαν την προοπτική να αλλάξουν τη ζωή μας.
Το περιοδικό διαφημίζει ήδη ότι η λίστα για το 2024 είναι έτοιμη να δημοσιευθεί στο επόμενο τεύχος του, αλλά στο μεταξύ μας οδηγεί στο αντίθετο άκρο της τεχνολογικής προσπάθειας: Δημοσιεύει λίστα με τις οκτώ (πέρυσι ήταν μόνον επτά) μεγαλύτερες τεχνολογικές αποτυχίες! Είναι ένας κατάλογος που δείχνει πώς το πνεύμα της καινοτομίας μπορεί να ξεπεράσει την πραγματικότητα, μερικές φορές με δυσάρεστες συνέπειες και η περίπτωση έχει τα οκτώ παραδείγματά της για το 2024.
1. Η Τεχνητή Νοημοσύνη έχει χιούμορ
Τον περασμένο Φεβρουάριο η Google ξεκίνησε μια νέα εφαρμογή στο πρόγραμμα Gemini με την οποία ο χρήστης μπορούσε να περιγράψει ορισμένα χαρακτηριστικά ανθρώπων και το πρόγραμμα είχε τη δυνατότητα να δημιουργήσει μια εικόνα που να ταιριάζει στα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Αν, π.χ., προσδιόριζες έναν Γερμανό στρατιώτη του 2ου Παγκόσμιου Πολέμου, θα περίμενες σε απάντηση να δεις την εικόνα ενός στρατιώτη με τη χαρακτηριστική στολή της Wehrmacht. Στην εφαρμογή το πρόγραμμα έκανε ακριβώς αυτό, μόνο που η στολή εμφανίστηκε ως διαφήμιση ρούχων της Benetton. Άλλα «μαργαριτάρια» ήταν η φωτογραφία μαύρων Νορβηγών Vikings και μιας Ινδιάνας γυναίκας ως Πάπα της Ρώμης!
Η Google σε ανακοίνωσή της αναγνώρισε ότι «ορισμένες από τις εικόνες που δημιουργούνται είναι ανακριβείς ή ακόμη και προσβλητικές», σταμάτησε τη συγκεκριμένη εφαρμογή στο Gemini, ζήτησε συγνώμη και δήλωσε ότι επεξεργάζεται μια βελτιωμένη έκδοση.
Τι είχε πάει στραβά;
Η εφαρμογή είχε σχεδιαστεί με εντολή να παρουσιάζει ποικιλομορφία, να αποφεύγει διακρίσεις, να μην ξεχνάει συνθήματα woke όπως το black lives matter και άλλα σχετικά και γενικά να αποφεύγει συντηρητικές κοινοτοπίες. Η εφαρμογή εκτέλεσε τις εντολές της με υπερβάλλοντα ζήλο, καταλήγει το περιοδικό. Αλλά εγώ προσθέτω: Μάλλον η τεχνητή νοημοσύνη έχει ωραίο χιούμορ!
2. Χριστούγεννα στο Διάστημα
Οι αστροναύτες Sunita Williams και Barry Wilmore χρειάστηκε να κάνουν φέτος Χριστούγεννα στον Διεθνή Πειραματικό Σταθμό που περιφέρεται εδώ και αρκετά χρόνια στο Διάστημα.. Η αποστολή τους με το διαστημόπλοιο Starliner της γνωστής Boeing, ξεκίνησε τον Ιούνιο και προοριζόταν να είναι ένα γρήγορο ταξίδι προς τον διεθνή σταθμό με επιστροφή μετά από οκτώ ημέρες για να δοκιμαστεί το Starliner πριν ξεκινήσει μεγαλύτερες αποστολές. Όμως, καθώς το Starliner πλησίαζε τον διαστημικό σταθμό, η NASA και η Boeing εντόπισαν διαρροές ηλίου και αντιμετώπισαν προβλήματα με τους προωθητήρες ελέγχου αντίδρασης του διαστημικού σκάφους.
Μετά από εβδομάδες δοκιμών στο διάστημα και στο έδαφος, συναντήσεις τεχνικής ανταλλαγής και αναθεωρήσεις οργανισμών, αποφασίστηκε να δοθεί προτεραιότητα στην ανθρώπινη ζωή και να επιστρέψει το Starliner χωρίς το πλήρωμά του. Πράγματι, το μη επανδρωμένο σκάφος επέστρεψε στη Γη στις 6 Σεπτεμβρίου ενώ οι αστροναύτες παραμένουν στο Σταθμό και δεν θα επιστρέψουν στα σπίτια τους πριν τους φέρει πίσω, κάποια στιγμή την προσεχή Άνοιξη, ένα σκάφος από την ανταγωνίστρια της Boeing εταιρία SpaceX.
Η Boeing έχει προσπαθήσει να απαλύνει την κακή εντύπωση δίνοντας έμφαση στα σπουδαία επιστημονικά διδάγματα που προέκυψαν από το εγχείρημα. Δεν αποφεύχθηκε πάντως η παραίτηση του Διευθυντή Άμυνας και Διαστήματος όπως και δεν αποφεύγεται η αναφορά του ονόματος της εταιρίας στον κατάλογο των τεχνολογικών αποτυχιών που περιοδικού του ΜΙΤ και μάλιστα για δεύτερη φορά μετά το αεροπλάνο 737 Max το 2019.
3. Άκυρες επτά χιλιάδες πτήσεις
Το διαφημιστικό σύνθημα της εταιρίας κυβερνοασφάλειας CrowdStrike είναι «Σταματάμε τις παραβιάσεις». Και είναι αλήθεια: Κανείς δεν μπορεί να παραβιάσει τον υπολογιστή σας εάν δεν μπορείτε να τον ενεργοποιήσετε. Αυτό ακριβώς συνέβη στις 19 Ιουλίου σε αεροπορικές εταιρείες, τηλεοπτικούς σταθμούς και νοσοκομεία, όταν χιλιάδες υπολογιστές με Windows άρχισαν να εμφανίζουν την «μπλε οθόνη του θανάτου».
Η αιτία δεν ήταν κάποιος χάκερ ή άλλη κακόβουλη παρέμβαση. Αυτό που είχε συμβεί είναι ότι όλοι αυτοί οι υπολογιστές είχαν κολλήσει σε βρόχο εκκίνησης λόγω κακής ενημέρωσης που στάλθηκε από το ίδιο το CrowdStrike. Ο Διευθύνων Σύμβουλος George Kurtz έσπευσε να αναρτήσει στο X ότι το «ζήτημα» είχε αναγνωριστεί ως «ελάττωμα» σε έναν μόνο αρχείο υπολογιστή.
Το ελαττωματικό «ζητηματάκι» ανάγκασε την πελάτη της CrowdStrikeαεροπορική Delta Airlines να ακυρώσει 7.000 πτήσεις και να ζητήσει αποζημίωση $500 εκατομμυρίων. Στην αγωγή, η αεροπορική εταιρία ισχυρίζεται ότι η CrowdStrike προκάλεσε μια «παγκόσμια καταστροφή» όταν «επέβαλε μη δοκιμασμένες και ελαττωματικές ενημερώσεις στους πελάτες της, προκαλώντας τη συντριβή περισσότερων από 8,5 εκατομμυρίων υπολογιστών που βασίζονται σε Microsoft Windows σε όλο τον κόσμο».
Το θέμα θα κρίνει το Ανώτατο Δικαστήριο της κομητείας Φούλτον στην Πολιτεία της Τζόρτζια.
4. Κρεμαστά περιβόλια
Γνωρίζαμε βέβαια από την Βίβλο για τους κρεμαστούς κήπους της Βαβυλώνας και φαίνεται ότι κάποιοι θεώρησαν ότι ήρθε καιρός και για άλλες κρεμαστές καλλιέργειες. Η startup εταιρία Bowery που αυτοχαρακτηρίζεται ως «κάθετης γεωργίας», καλλιεργεί μαρούλια στους τοίχους κτιρίων χρησιμοποιώντας ρομπότ, υδροπονία, και φώτα LED.
Η Bowery ισχυρίστηκε ότι τα κάθετα περιβόλια είναι «100 φορές πιο παραγωγικά» ανά τετραγωνικό μέτρο από τα παραδοσιακά αγροκτήματα, καθώς τα ράφια των φυτών μπορούν να στοιβάζονται σε πάνω από 10 μέτρα ύψος. Με ωραία διατυπωμένες περιγραφές της τεχνολογίας της κατάφερε να προσελκύσει επενδυτές που της διέθεσαν $700 εκατομμύρια. Τα πράγματα όμως δεν πήγαν καλά. Η παραγωγή αποδείχθηκε πιο ακριβή και τη χαριστική βολή έδωσε ένα επίμονο παράσιτο που έπληξε τις Ανατολικές Πολιτείες. Το Νοέμβριο η Bowery πτώχευσε και χαρακτηρίστηκε από τους αναλυτές ως η μεγαλύτερη αποτυχία startup της χρονιάς.
5. Ηλεκτρονικά πυρ-τεχνήματα
Είχαμε όλοι κατάπληκτοι παρακολουθήσει στην τηλεόραση το περασμένο καλοκαίρι, την εικόνα μικρών συσκευών να ανατινάζονται στα χέρια ανύποπτων ατόμων στο Λίβανο.
Η πράξη χαρακτηρίστηκε ως το αιφνιδιαστικό εναρκτήριο χτύπημα του Ισραήλ στον ολοκληρωτικό πόλεμο που στόχευε να παραλύσει τη Χεζμπολάχ. Γρήγορα η θανατηφόρα επίθεση χαρακτηρίστηκε ως μια διαβολικά έξυπνη επιχείρηση. Οι μυστικές υπηρεσίες του Ισραήλ, ή όποιος άλλος ήταν πίσω από το σχέδιο, δημιούργησαν εικονικές εταιρείες που πουλούσαν χιλιάδες τηλεειδοποιητές γεμάτους εκρηκτικά στην ισλαμική φατρία, η οποία ήδη ανησυχούσε ότι τα τηλέφωνά της κατασκοπεύονταν.
Το χτύπημα δημιούργησε σύγχυση και πανικό στην πλευρά των θυμάτων και αναπόφευκτα θεωρήθηκε ως μεγάλη πολεμική επιτυχία του Ισραήλ. Ήταν χωρίς αμφιβολία μια καταπληκτικά καλά οργανωμένη επιχείρηση με χρήση της πιο σύγχρονης τεχνολογίας που θα μπορούσε να τοποθετηθεί στον κατάλογο των τεχνολογικών επιτυχιών του Technology Review αλλά κατ’ εξαίρεση, βρέθηκε στον αντίποδα. Και το Ισραήλ, που σε άλλες περιπτώσεις σπεύδει να αναλάβει την ευθύνη για την επίτευξη πληγμάτων κατά των εχθρών του, στην προκειμένη περίπτωση ,κατ’ εξαίρεση πάλι, δεν αναγνώρισε ποτέ επίσημα την εμπλοκή του.
Ο λόγος και για τις δύο «εξαιρέσεις» είναι ότι μια διεθνής συνθήκη του 1996 απαγορεύει την σκόπιμη κατασκευή «προφανώς αβλαβών αντικειμένων» που έχουν σχεδιαστεί για να εκραγούν. Μπορούμε έτσι να συμπεράνουμε, ότι το περιοδικό του ΜΙΤ, αφού δεν επιτρέπονταν να χαρακτηρίσει μια παράνομη τεχνική δραστηριότητα ως τεχνολογική επιτυχία, τη ενέταξε στον κατάλογο με τις τεχνολογικές αποτυχίες.
6. 23andME
«Μάθετε τι λέει το DNA σας για εσάς και την οικογένειά σας» αρχίζει το μήνυμα στην ιστοσελίδα της εταιρίας. Και συνεχίζει: «Δείτε πώς εξαπλώνεται το DNA σας σε 3500+ περιοχές παγκοσμίως με την πιο ολοκληρωμένη ανάλυση καταγωγής στην αγορά. Ανακαλύψτε συγγενείς κοντινούς και μακρινούς με το DNA, μοιραστείτε αναφορές με την οικογένεια και τους φίλους σας, μάθετε πώς το DNA σας επηρεάζει τα χαρακτηριστικά του προσώπου σας, τη γεύση, την οσμή και άλλα χαρακτηριστικά».
Η εταιρεία, η οποία λειτουργεί από το 2006, έχει πουλήσει περισσότερα από 12 εκατομμύρια τεστ DNA και για πολύ καιρό περιβάλλονταν μόνο με θετικές αναφορές στον Τύπο. Τώρα, όμως, ο Τύπος είναι αυστηρά αρνητικός. Η τιμή της μετοχής της η οποία μέχρι εδώ και τρία χρόνια ήταν υψηλότερη από της Apple, πηγαίνει προς το μηδέν, όλα τα ανεξάρτητα μέλη του Διοικητικού της Συμβουλίου παραιτήθηκαν τον Σεπτέμβριο και η ομάδα στελεχών που εργαζόταν για την δημιουργία πολυτίμων φαρμάκων απολύθηκε στο σύνολό της.
Δεν αναφέρεται στο Περιοδικό ούτε βρήκα στο διαδίκτυο κάποια τεχνολογική αστοχία της εταιρίας που να δικαιολογεί την πτώση. Το κακό άρχισε στα τέλη του 2023, όταν η 23andMe επιβεβαίωσε μια παραβίαση δεδομένων, όπου χάκερ απέκτησαν πρόσβαση σε εξαιρετικά ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα που αφορούσαν σχεδόν 7 εκατομμυρίων πελάτες της εταιρίας, όπως γενετικές πληροφορίες, email και κωδικούς πρόσβασης των οποίων η 23andMe θεωρείτο θεματοφύλακας. Αυτό, όπως ήταν επόμενο, δημιούργησε πρόβλημα εμπιστοσύνης του κοινού προς τη εταιρία.
Το Technology Review καταλήγει: Η 23andMe λέει ότι δημιούργησε «τη μεγαλύτερη πλατφόρμα στον κόσμο για γενετική έρευνα. Αυτό είναι αλήθεια. Απλά ποτέ δεν δημιούργησε μια πλατφόρμα που να βγάζει κέρδος».
7. Χαμηλή Νοημοσύνη (AISlop)
Η πρόσβαση στο διαδίκτυο τεράστιου αριθμού χρηστών και η ευχέρεια αναζήτησης και διάδοσης πληροφοριών εικόνων και στοιχείων, ήταν αναπόφευκτο, μαζί με τα πολλά χρήσιμα προϊόντα της, να φέρει μαζί και άφθονη σαβούρα άλλοτε απλά περιττή, άλλοτε ενοχλητική και κάποτε σοβαρά προσβλητική για τα Ήθη.
Παραδείγματα σαβούρας που αναφέρει το περιοδικό είναι η εικόνα μιας κοπέλας που τουρτουρίζει από το κρύο σε μια βάρκα, με σκοπό να καταγγείλει την κυβέρνηση των ΗΠΑ για ολιγωρία στην αντιμετώπιση του τυφώνα Helene ενώ άλλες εικόνες είναι καθαρά προσβλητικές για τα Ήθη όπως η απεικόνιση του Ιησού Χριστού σε μορφή γαρίδας.
Διασκέδαση, χάσιμο χρόνου, προσβολή, τι είναι η τεχνητή σαβούρα; Είναι στο τέλος ΤΝ (Τεχνητή Νοημοσύνη) ή μήπως καλύτερα ΧΝ (Χαμηλή η Χαμένη Νοημοσύνη);
8. Εθελοντισμός στα δικαιώματα άνθρακα
Η επιχείρησή σας δημιουργεί εκπομπές που συμβάλλουν στην υπερθέρμανση του πλανήτη. Γιατί λοιπόν να μην πληρώσετε για να φυτέψετε μερικά δέντρα ή να αγοράσετε μια πιο αποτελεσματική κουζίνα για κάποιον στην Κεντρική Αμερική; Τότε θα φτάσετε σε καθαρές μηδενικές εκπομπές και θα βοηθήσετε να σωθεί ο πλανήτης.
«Καλή ιδέα, αλλά οι καλές προθέσεις δεν αρκούν», μας θυμίζει το περιοδικό. Δύο εταιρίες που έκαναν κάτι τέτοιο οδηγήθηκαν σε κλείσιμο την περασμένη χρονιά.
Η μια ήταν η πριν επτά χρόνια startup Carbon Marketplace Nori, με έδρα το Seattle. Η Nori διαχειριζόταν μια διαδικτυακή αγορά και αγόραζε πιστώσεις άνθρακα από αγρότες που χρησιμοποιούσαν βιώσιμες πρακτικές που δεσμεύουν και κρατούν τον άνθρακα μακριά από την ατμόσφαιρα και τις πουλούσε σε τρίτους παρακολουθώντας τις πωλήσεις με τεχνολογία blockchain.
Η δεύτερη είναι η εταιρία Running Tide η οποία συγκέντρωνε διοξείδιο άνθρακα από βιομηχανίες και το μετέφερε και βύθιζε στον ωκεανό. Για το σκοπό αυτό επέπλεε σημαδούρες που περιείχαν ασβεστόλιθο και φύκια, τα οποία στη συνέχεια αναπτύσσονται και δεσμεύουν περισσότερο άνθρακα πριν βυθιστούν στον βαθύ ωκεανό, όπου η βαρύτητα και η πίεση του νερού συγκρατούν τη βιομάζα.
«Με ένα σμπάρο πολλά τρυγόνια» ισχυριζόταν η εταιρία. «Καλλιεργούμε στρείδια, αφαιρούμε άνθρακα και αυξάνουμε την κατανόηση του κόσμου για τον ωκεανό», ανέφερε η Running Tide σε μια ανάρτησή της.
«Το πρόβλημα είναι ότι η εθελοντική αγορά άνθρακα είναι πράγματι εθελοντική», έγραψε ο διευθύνων σύμβουλος της RunningTide σε μια αποχαιρετιστήρια ανάρτηση, επικαλούμενος την έλλειψη ζήτησης.
Το Technology Review συμφωνεί αλλά μόνο εν μέρει. «Ενώ οι εταιρίες αρέσκονται να κατηγορούν τη χαμηλή ζήτηση, αυτό δεν είναι το μόνο ζήτημα. Η πρόχειρη τεχνολογία, οι αμφισβητήσιμες πιστώσεις και οι φανταστικές αντισταθμίσεις έχουν δημιουργήσει πρόβλημα αξιοπιστίας στις αγορές άνθρακα» υποστηρίζει..
Κλείνω με την ευχή για Καλή Χρονιά και την ελπίδα ότι θα αλλάξουμε διάθεση με τις δέκα σπουδαιότερες τεχνολογικές καινοτομίες.
*Ο Ραφαήλ Μωυσής είναι ιδρυτής του Συλλόγου Αποφοίτων ΜΙΤ στην Ελλάδα. Έχει εκδώσει τρία βιβλία: «Θα γίνει της Δεής», «ΑΛΗΘΙΝΑ ΚΑΙ ΑΝΕΚΔΟΤΑ. Ιστορίες με 55 πρόσωπα» και «Εθνικό Συμβούλιο Ενέργειας - Ηλίας Γυφτόπουλος, Πρόεδρος».
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
