Με Τεχνητή Νοημοσύνη θα εξιχνιάζει η ΑΑΔΕ τις απάτες με τον ΦΠΑ

Στη δημιουργία ενός νέου μοντέλου, το οποίο με τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης θα ανιχνεύει το «φορολογικό κενό» στον ΦΠΑ αλλά και στους φόρους εισοδήματος προχωρεί η ΑΑΔΕ  μέχρι το τέλος του έτους, με στόχο να μπει δυναμικά το 2026 στη μάχη κατά της φοροδιαφυγής και της απάτης.

Πρωταρχικός στόχος είναι τα κυκλώματα τύπου καρουζέλ και των «εξαφανισμένων εμπόρων», τα οποία προκαλούν κάθε χρόνο ζημιά αρκετών δισεκατομμυρίων ευρώ στον ελληνικό και στον κοινοτικό προϋπολογισμό.

Μέσα από προχωρημένες τεχνικές ανάλυσης δεδομένων και κινδύνου, με τη χρήση και της AI, θα αποκαλύπτονται μοτίβα υψηλής πιθανότητας απάτης και απόκρυψης συναλλαγών.

Οι δράσεις αυτές, θα μπορέσουν να μειώσουν περαιτέρω το κενό ΦΠΑ, αλλά και το ποσοστιαίο κενό εισοδήματος Φυσικών Προσώπων που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα.

Στοχευμένοι έλεγχοι για το "κενό ΦΠΑ"

Πέρα από τα προγράμματα ανίχνευσης εστιών φοροδιαφυγής και απάτης, διεξάγονται και διασταυρώσεις και έλεγχοι, αξιοποιώντας στοιχεία που περιέρχονται στην ΑΑΔΕ από τρίτους φορείς και από τα συστήματα της ΑΑΔΕ, όπως το myDATA, το σύστημα εισροών – εκροών, το TAXIS και το τελωνειακό σύστημα ICIS.

Εξάλλου, για το 2025 ζητήθηκε η πραγματοποίηση 900 ερευνών καταπολέμησης φοροδιαφυγής και απάτης ΦΠΑ, καθώς και τουλάχιστον 1.200 ειδικών στοχευμένων μερικών επιτόπιων ελέγχων σε τομείς επιχειρηματικής δραστηριότητας που παρουσιάζουν αυξημένους κινδύνους φοροδιαφυγής και απάτης.

Στο πλαίσιο των ελέγχων αξιοποιούνται στοιχεία από ειδικά σχεδιασμένο πρόγραμμα ανάλυσης κινδύνου και συνδυασμένης πληροφόρησης και συγχρόνως από το σύστημα Ανάλυσης Δικτύων Συναλλαγών (Transaction Network Analysis- ΤΝΑ), του οποίου κύριος σκοπός είναι η επεξεργασία και ανάλυση στοχοθετημένων πληροφοριών για τη διασυνοριακή απάτη μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ.

Το κενό ΦΠΑ, δηλαδή η διαφορά μεταξύ των εκτιμώμενων εσόδων από τον ΦΠΑ και εκείνου που θα εισπράττονταν με βάση το πραγματικό ύψος των συναλλαγών στην οικονομία, σύμφωνα τα τελευταία στοιχεία της Κομισιόν, έχει συρρικνωθεί στο 13,7%, από το 29% όπου βρισκόταν το 2017, αλλά παραμένει σε υψηλά επίπεδα και στόχος είναι να μειωθεί στο 5% έτος 2029, που είναι ο μέσος ευρωπαϊκός όρος.

Με τη μείωση αυτή εκτιμάται ότι τα έσοδα του προϋπολογισμού θα αυξάνονταν κατά 1 δισ. ευρώ ετησίως, καθώς εάν εμφανίζονται στην επίσημη οικονομία (και στην εφορία) συναλλαγές που ήταν μέχρι πρότινος κρυφές, εκτός από τον ΦΠΑ, θα αυξηθεί και ο εισπραττόμενος φόρος εισοδήματος.

Το σχέδιο της ΑΑΔΕ

Στο πλαίσιο αυτό, η ηγεσία της ΑΑΔΕ, έχει ζητήσει από τις αρμόδιες υπηρεσίες της φορολογικής Αρχής, να προβούν στη διερεύνηση εναλλακτικών προσεγγίσεων εκτίμησης του κενού ΦΠΑ που αποδίδεται στην απάτη του εξαφανισμένου εμπόρου, μέχρι τις 31/12/2025.

Παράλληλα θα αναπτυχθεί ένα διαρθρωτικό θεωρητικό μοντέλο που θα αναλύει τη σχέση μεταξύ των κύριων μακροοικονομικών και λοιπών μεταβλητών (πραγματικό ΑΕΠ, εισόδημα, επίπεδο τιμών, μεσοσταθμικός συντελεστής ΦΠΑ και κενό ΦΠΑ) και των εσόδων ΦΠΑ από ΔΟΥ και εκτίμηση του οικονομετρικού μοντέλου που ταυτοποιεί τις παραπάνω μεταβλητές και εκτιμά τις επιδράσεις τους στην πορεία των εσόδων ΦΠΑ από ΔΟΥ. Ακόμη οι υπηρεσίες της ΑΑΔΕ θα:

• Προσδιορίσουν με όσο γίνεται μεγαλύτερη ακρίβεια το φορολογικό κενό στα ενεργειακά προϊόντα και στα καπνικά.
• Προσδιορίσουν το Φορολογικό Κενό ΦΠΑ για το έτος 2023, στο πλαίσιο της ετήσια έρευνας που διενεργεί η Κομισιόν.
• Προσδιορίσουν το Φορολογικό Κενό στη φορολογίας εισοδήματος Νομικών Προσώπων.

Επιπλέον, τα στελέχη της ΑΑΔΕ, που έχουν επιφορτιστεί με το κυνήγιο της φορολογικής απάτης, συμμετέχουν σε διεθνείς ομάδες εργασίας και έχουν συνεργασία με εξωτερικούς φορείς για την ανταλλαγή τεχνογνωσίας στην εφαρμογή εκτιμητικών τεχνικών, την επικαιροποίηση και τη βελτίωση των υφιστάμενων μεθόδων εκτίμησης το κινδύνου.