Η Ερμούπολη της Σύρου αποτελεί έναν τόπο όπου η ιστορία συναντά το παρόν, αναδεικνύοντας έναν ξεχωριστό χαρακτήρα που ξεπερνά τα όρια ενός απλού γεωγραφικού προορισμού. Περπατώντας στα μαρμαρόστρωτα σοκάκια, ανάμεσα στα νεοκλασικά αρχοντικά, γίνεται αισθητή η αύρα του 19ου αιώνα, όταν η πόλη υπήρξε εμπορικό, ναυτιλιακό και πολιτιστικό κέντρο του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Το Δημαρχείο της πόλης, έργο του Ερνέστου Τσίλλερ, και το Θέατρο «Απόλλων» αποτελούν αρχιτεκτονικά σύμβολα που αποτυπώνουν όχι μόνο τον πλούτο αλλά και την καινοτομία και την εξωστρέφεια της εποχής.
Σε αυτό το ιστορικό σκηνικό πραγματοποιήθηκε το 3ο Διεθνές Συνέδριο CHI Greece 2025, με τη Σύρο να επιλέγεται ως τόπος διεξαγωγής για τον βαθύ συμβολισμό της στην τεχνολογική πρόοδο. Όπως επεσήμανε ο δήμαρχος Σύρου-Ερμούπολης, Αλέξανδρος Αθανασίου, η Ερμούπολη υπήρξε διαχρονικά πρωτοπόρος στις τεχνολογικές καινοτομίες, καθιστώντας την ιδανικό σημείο διαλόγου για το μέλλον της Τεχνητής Νοημοσύνης και της αλληλεπίδρασης ανθρώπου-μηχανής. Η επιλογή του ιστορικού 1ου Γυμνασίου Σύρου ως χώρου διεξαγωγής, υπογράμμισε τη σημασία των διαχρονικών αξιών της παιδείας, της κοινότητας και της προόδου σε κάθε τεχνολογική εξέλιξη.
Το συνέδριο ανέδειξε το ουσιαστικό ερώτημα: πώς η νέα, πανίσχυρη μηχανή εντάσσεται στη μακραίωνη ανθρώπινη ιστορία; Η Αλληλεπίδραση Ανθρώπου-Υπολογιστή (Human-Computer Interaction - HCI) αποτελεί ένα διεπιστημονικό πεδίο που βελτιώνει τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι χρησιμοποιούν και «συνομιλούν» με την τεχνολογία. Από τις οθόνες αφής των κινητών έως τα πολύπλοκα συστήματα ελέγχου, το HCI στοχεύει σε λειτουργικές, προσβάσιμες και ευχάριστες τεχνολογικές εμπειρίες.
Σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η ACM SIGCHI, η κορυφαία διεθνής επιστημονική κοινότητα στον τομέα, ενώ η δυναμική ανάπτυξη του ελληνικού παραρτήματος σηματοδοτεί την ωρίμανση του εγχώριου τεχνολογικού οικοσυστήματος. Με περισσότερα από 320 μέλη από την ακαδημαϊκή κοινότητα και τη βιομηχανία, η Ελλάδα αναδεικνύεται πλέον ως ενεργός συμμέτοχος στον παγκόσμιο διάλογο για τη διακυβέρνηση της τεχνολογίας.
Όπως σημείωσε ο Παναγιώτης Γερμανάκος, Principal Research Scientist στη SAP SE, η κοινότητα CHI Greece δίνει βήμα στην ελληνική κοινωνία, την Πολιτεία και τους νέους για να έρθουν πιο κοντά στην επιστημονική γνώση και την τεχνολογική πρακτική, αναδεικνύοντας τόσο τις προοπτικές όσο και τους κινδύνους. Το συνέδριο, υπό το σύνθημα «σύνδεση, συμμετοχή και έμπνευση», απέδειξε ότι η Ελλάδα διαθέτει το ανθρώπινο κεφάλαιο και το όραμα για να συμβάλει στη διαμόρφωση ενός ανθρωποκεντρικού ψηφιακού μέλλοντος.
Οι προκλήσεις της Τεχνητής Νοημοσύνης και ο ρόλος της κριτικής σκέψης
Το συνέδριο αποτέλεσε σημείο συνάντησης ακαδημαϊκών και ερευνητών, οι οποίοι αντάλλαξαν απόψεις για τις προκλήσεις της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ). Η ΤΝ αντιμετωπίστηκε όχι ως αφηρημένο τεχνολογικό φαινόμενο, αλλά ως δύναμη που ήδη μετασχηματίζει την κοινωνία και την εργασία. Ένα από τα βασικά θέματα που απασχόλησαν τους συμμετέχοντες ήταν η δημιουργία «θαλάμων ηχούς» (echo chambers) μέσω των αλγορίθμων εξατομίκευσης, φαινόμενο που μπορεί να ενισχύσει την πόλωση και να επηρεάσει τις δημοκρατικές διαδικασίες.
Ο Κώστας Μουρλάς, καθηγητής στο ΕΚΠΑ, αναφέρθηκε στη «φούσκα πληροφορίας» που απομονώνει τους χρήστες, ενώ ο καθηγητής Leonard Reinecke από το Πανεπιστήμιο του Mainz ανέλυσε το φαινόμενο του ψηφιακού άγχους που προκαλεί η διαρκής συνδεσιμότητα. Η Βίκυ Χαρίση, Research Scientist στο Singapore-MIT Alliance και το Harvard, τόνισε ότι τα επιχειρηματικά μοντέλα των μεγάλων εταιρειών στηρίζονται στην παρατεταμένη αλληλεπίδραση των χρηστών, με στόχο την αιχμαλώτιση της προσοχής τους.
Οι λύσεις που προτάθηκαν περιλαμβάνουν τη δημιουργία αλγορίθμων που προωθούν την ποικιλομορφία των ειδήσεων και την ανάγκη για ρυθμιστικά πλαίσια, καθώς και την εκπαίδευση των πολιτών ώστε να αναπτύξουν κριτική στάση απέναντι στο ψηφιακό περιεχόμενο.
Ευθύνη, ρύθμιση και ηθική στην Τεχνητή Νοημοσύνη
Η συζήτηση για την ευθύνη και τη ρύθμιση στην ΤΝ ήταν έντονη. Ο Πάνος Μαρκόπουλος, καθηγητής στο Eindhoven University of Technology, έκανε λόγο για το όραμα του "HCI for Good", τονίζοντας την ανάγκη για νομοθεσία, ρυθμιστικά πλαίσια και οικονομικές επενδύσεις που θα μετατρέψουν τις επιστημονικές ιδέες σε εφαρμογές μεγάλης κλίμακας. Η Βίκυ Χαρίση υπογράμμισε ότι η ευθύνη είναι συλλογική και πως το μοναδικό κίνητρο των εταιρειών είναι το κέρδος, με τα δεδομένα των πολιτών να αποτελούν το τίμημα για τις «δωρεάν» εφαρμογές.
Οι κυβερνήσεις οφείλουν να θεσπίζουν κανονισμούς όπως ο Κανονισμός για την ΤΝ της ΕΕ (EU AI Act), ενώ οι εταιρείες πρέπει να είναι διαφανείς και υπόλογες. Η ηθική στην ΤΝ δεν μπορεί να είναι επιλογή, αλλά πρέπει να ενσωματώνεται στον πυρήνα του συστήματος.
Το μέλλον της εργασίας και της δημιουργίας στην εποχή της ΤΝ
Ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα που συζητήθηκαν ήταν η επίδραση της παραγωγικής ΤΝ (Generative AI) στην εργασία. Οι ομιλητές υπογράμμισαν ότι το ζητούμενο δεν είναι η αντικατάσταση του ανθρώπου από τη μηχανή, αλλά η συνεργασία. Ο Παναγιώτης Κουτσαμπάσης, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, τόνισε ότι ο άνθρωπος παραμένει ο «μαέστρος» που καθοδηγεί τη διαδικασία, ενώ η ΤΝ λειτουργεί ως εργαλείο που ενισχύει τη δημιουργικότητα και τη λήψη αποφάσεων.
Από την πλευρά της βιομηχανίας, ο Παναγιώτης Γερμανάκος της SAP εξήγησε ότι οι επαγγελματίες του μέλλοντος θα λειτουργούν σε δυναμικά οικοσυστήματα αλληλεπίδρασης, με τα συστήματα να προβλέπουν ανάγκες και να απλοποιούν διαδικασίες, ενισχύοντας την ανθρώπινη απόδοση.
Εφαρμογές HCI και ερευνητικά παραδείγματα
Το συνέδριο παρουσίασε ερευνητικές εργασίες που δείχνουν πώς οι αρχές του HCI εφαρμόζονται στην πράξη. Η εργασία της Μαρίας Ρούσσου, καθηγήτριας στο ΕΚΠΑ, με τίτλο "Talking to Users in VR", ανέδειξε τις διαφορετικές εμπειρίες επικοινωνίας σε περιβάλλοντα Εικονικής Πραγματικότητας. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η επιτυχία της τεχνολογίας εξαρτάται όχι μόνο από τη λειτουργικότητα, αλλά και από την ανθρώπινη εμπειρία και το συναίσθημα που προσφέρει.
Τοπικός αντίκτυπος και συνέργειες
Το συνέδριο CHI Greece 2025 λειτούργησε ως καταλύτης για την τοπική κοινωνία, ενισχύοντας τη συνεργασία μεταξύ ακαδημαϊκής κοινότητας, τοπικής αυτοδιοίκησης και επιχειρηματικού κόσμου. Ο δήμαρχος Αλέξανδρος Αθανασίου εξέφρασε την πεποίθηση ότι το συνέδριο θα αποτελέσει «εφαλτήριο για νέες ιδέες και συνεργασίες», ενώ ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Κυκλάδων, Γιάννης Ρούσσος, τόνισε τα οφέλη της συνεργασίας με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου για τις επιχειρήσεις της περιοχής.
Η φυσική παρουσία όλων των φορέων στον ίδιο χώρο ανέδειξε το οικοσύστημα καινοτομίας ως μια ζωντανή πραγματικότητα, αποδεικνύοντας ότι τα ακαδημαϊκά ιδρύματα μπορούν να λειτουργήσουν ως μοχλοί τοπικής ανάπτυξης όταν συνεργάζονται με την κοινωνία και την οικονομία.
Η επόμενη μέρα για την έρευνα και την καινοτομία
Με την ολοκλήρωση του συνεδρίου στη Σύρο, το αποτύπωμα του CHI Greece 2025 παραμένει ισχυρό. Η επιτυχία του συνεδρίου, χάρη στις προσπάθειες της οργανωτικής επιτροπής, ανέδειξε μια ώριμη και δυναμική ελληνική επιστημονική κοινότητα, έτοιμη να αντιμετωπίσει τις παγκόσμιες προκλήσεις με κριτική σκέψη και ανθρωποκεντρική προσέγγιση.
Το ταξίδι συνεχίζεται με μεγαλύτερη φιλοδοξία, καθώς το 2026 θα πραγματοποιηθεί μια ενδιάμεση ημερίδα και το 2027 η σκυτάλη περνά στη Θεσσαλονίκη, με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο να αναλαμβάνει τη διοργάνωση του επόμενου μεγάλου συνεδρίου. Ο σχεδιασμός αυτός στέλνει μήνυμα σταθερότητας και ανάπτυξης, μετατρέποντας την επιτυχία της Σύρου σε θεμέλιο για το μέλλον της έρευνας και της καινοτομ