Vodafone: Το ψηφιακό χάσμα κοστίζει 1,3 τρισ. ευρώ στην Ευρώπη ως το 2033

Η ψηφιακή ένταξη αναδεικνύεται σε καθοριστικό παράγοντα για τη γεφύρωση του σημαντικού ψηφιακού χάσματος στην Ευρώπη, το οποίο φτάνει τα 1,3 τρισ.. Αυτό το χάσμα όχι μόνο περιορίζει τις εκπαιδευτικές, κοινωνικές και οικονομικές προοπτικές εκατομμυρίων Ευρωπαίων, αλλά και επιτείνει προβλήματα στην παροχή περίθαλψης και στην εμπιστοσύνη προς τους θεσμούς.

Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του Ομίλου Vodafone, απαιτούνται στοχευμένες πολιτικές παρεμβάσεις για να ενισχυθεί η ανάπτυξη, να διατηρηθεί η κοινωνική συνοχή και να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών στη δημοκρατία.

Η έκθεση με τίτλο «Πώς η άρση του Ψηφιακού Αποκλεισμού μπορεί να αναβαθμίσει την Ευρώπη και να δημιουργήσει Πολιτική Ανθεκτικότητα» φωτίζει τους λόγους για τους οποίους η περιορισμένη πρόσβαση σε τεχνολογία και δεξιότητες εξελίσσεται σε στρατηγική απειλή για την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης.

Παρά τη βαρύτητα της συνδεσιμότητας, ισάξιας πλέον με τις υποδομές ηλεκτρικής ενέργειας και θέρμανσης, εκατομμύρια Ευρωπαίοι εξακολουθούν να μένουν εκτός. Ειδικότερα, το 44% των πολιτών της ΕΕ στερούνται βασικών ψηφιακών δεξιοτήτων, ενώ το 2024, ένα στα πέντε νοικοκυριά σε απομακρυσμένες περιοχές παραμένει χωρίς κάλυψη 5G.

Η ανικανότητα υλοποίησης ουσιαστικού ψηφιακού μετασχηματισμού υπολογίζεται ότι μπορεί να οδηγήσει σε απώλειες έως και €1,3 τρισ. του ΑΕΠ της ΕΕ μέχρι το 2033. Το ψηφιακό χάσμα συνεπάγεται χειρότερη περίθαλψη, χαμηλότερες μαθησιακές επιδόσεις και μείωση της εμπιστοσύνης στους δημοκρατικούς θεσμούς.

Ο Joakim Reiter, Vodafone Group Chief External & Corporate Affairs Officer, δήλωσε χαρακτηριστικά: «Κάθε χρόνος αναμονής διευρύνει το χάσμα μεταξύ πλούσιων και φτωχών, αστικών και απομακρυσμένων περιοχών, νέων και ηλικιωμένων. Μόνο αν δράσουμε τώρα, μπορεί η Ευρώπη να γίνει πιο ισχυρή και ανθεκτική, με σύγχρονες υπηρεσίες, αυξημένη παραγωγικότητα και υγιείς δημοκρατίες».

Η ψηφιακή ένταξη αποτελεί προαπαιτούμενο για την κοινωνική ευημερία και την ισότιμη πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες. Για παράδειγμα, όσοι αποκλείονται ψηφιακά έχουν 1,5 φορές περισσότερες πιθανότητες να αντιμετωπίσουν δυσκολίες στην επαφή με το σύστημα υγείας, γεγονός που αυξάνει την εξάρτηση από τα επείγοντα περιστατικά και επιβαρύνει τα δημόσια νοικοκυριά και τα συστήματα υγείας. Αντίστοιχα, η βελτίωση της πρόσβασης σε ψηφιακά εργαλεία προστατεύει από την απομόνωση και ενισχύει το αίσθημα ασφάλειας και ευημερίας.

Στον τομέα της εκπαίδευσης, η έλλειψη ψηφιακών υποδομών πλήττει τις ευκαιρίες των νέων. Μαθητές που δεν έχουν κατάλληλη πρόσβαση ή υποστήριξη καταλήγουν να υστερούν σε δεξιότητες, στοιχείο που αντανακλάται στα χαμηλότερα μελλοντικά εισοδήματά τους και στη μειωμένη συμμετοχή τους στα κοινά.

Τέλος, η δημοκρατική ανθεκτικότητα δοκιμάζεται: πολίτες χωρίς επαρκείς ψηφιακές δεξιότητες συμμετέχουν λιγότερο στις συλλογικές διαδικασίες, με συνέπεια την αποδυνάμωση της πρόδηλης εμπιστοσύνης προς τους θεσμούς.

Η απουσία αποφασιστικής δράσης εντείνει τις ανισότητες με πολλαπλές διαστάσεις:

• Γεωγραφικές ανισότητες: Το χάσμα δεξιοτήτων και υποδομών μεταξύ αστικών κέντρων και αγροτικών περιοχών καθυστερεί την αναβάθμιση κοινωνικών υπηρεσιών. Ακόμη και σε περιοχές με δίκτυο 5G, η έλλειψη προηγμένων υποδομών, όπως το 5G Standalone, περιορίζει τις προοπτικές για δημόσιες υπηρεσίες και καινοτόμες βιομηχανίες.
• Δημογραφικές διαφορές: Μόλις το 28% των Ευρωπαίων ηλικίας 65–74 έχει βασικές ψηφιακές δεξιότητες, έναντι 70% των νέων 16–24 ετών – διαφορά που φτάνει τις 42 ποσοστιαίες μονάδες και είναι ακόμη εντονότερη στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
• Μικρομεσαίες επιχειρήσεις & παραγωγικότητα: Μόνο το 20% των ευρωπαϊκών ΜμΕ έχει ψηφιοποιηθεί σε βάθος, με αποτέλεσμα η παραγωγικότητα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων να υπολείπεται σημαντικά σε σχέση με τις αμερικανικές.
• Αλυσιδωτές αρνητικές συνέπειες: Η ύπαρξη ψηφιακού αποκλεισμού συντηρεί και άλλες μορφές κοινωνικού αποκλεισμού, οδηγώντας σε αυτοτροφοδοτούμενο φαύλο κύκλο με χαμηλή ανάπτυξη, περιφερειακές ανισότητες και διαβρωμένο κοινωνικό ιστό.

Παραδείγματα από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες αποδεικνύουν πως η στοχευμένη ψηφιοποίηση λειτουργεί ως μοχλός ανάπτυξης:

• Στη Γερμανία, η ψηφιοποίηση αύξησε κατά €28 δισ. τα EBIT των επιχειρήσεων το 2023 και συνέβαλε κατά €5 δισ. στο ΑΕΠ το 2022.
• Στην Πορτογαλία, οι ψηφιοποιημένες εταιρείες προσφέρουν 37% υψηλότερους μισθούς, κατανέμοντας τα οφέλη στους εργαζομένους.
• Σε σκανδιναβικές χώρες, τα υψηλά επίπεδα ψηφιακής παιδείας συσχετίζονται με ισχυρότερη θεσμική εμπιστοσύνη.
• Η Τσεχία περιόρισε σημαντικά τα ψηφιακά χάσματα με στρατηγικές επενδύσεις σε συμπερίληψη.
• Στην Ελλάδα, η ψηφιοποίηση των κρατικών υπηρεσιών οδήγησε σε αυξημένη αποδοτικότητα και υιοθέτηση καινοτομίας στη δημόσια διοίκηση.
• Η Ιρλανδική Αγροτική Αναγέννηση – μέσω της πρωτοβουλίας Gigabit Hub – επέκτεινε την ταχύτερη ευρυζωνικότητα, μετασχηματίζοντας τις τοπικές κοινότητες.
• Στη Ρουμανία, η επίτευξη του μέσου ευρωπαϊκού δείκτη ψηφιοποίησης έως το 2027 αναμένεται να αυξήσει το ΑΕΠ κατά 3%.

Η έκθεση της Vodafone προτείνει τέσσερις βασικές κατευθύνσεις προς τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις:

1. Η ψηφιακή συμπερίληψη να τυποποιηθεί ως στρατηγική κυβερνητική προτεραιότητα, ενσωματωμένη σε όλες τις εθνικές πολιτικές για την ανάπτυξη και την ανθεκτικότητα.
2. Ενίσχυση της ανάπτυξης ψηφιακών δεξιοτήτων με συνέργειες δημόσιου, ιδιωτικού τομέα και φορέων της Κοινωνίας των Πολιτών.
3. Επιτάχυνση της ψηφιοποίησης των δημόσιων υπηρεσιών για καθολική, ισότιμη πρόσβαση και κοινωνικά αποδοτικές λύσεις.
4. Ανάπτυξη ποιοτικών υποδομών συνδεσιμότητας με δίκαιους, ενιαίους κανόνες και απλοποίηση του ρυθμιστικού πλαισίου.