Η ενίσχυση της Περιφερειακής και Τοπικής Ανάπτυξης βρίσκεται στο επίκεντρο της κυβερνητικής ατζέντας, στο πλαίσιο μιας συνεχούς και διαδραστικής διαβούλευσης με τοπικούς και παραγωγικούς φορείς κάθε περιφερειακής ενότητας. Η διαδικασία αυτή αναδεικνύει αφενός τις ιδιαίτερες προκλήσεις σε τοπικό επίπεδο, αφετέρου κοινά θέματα που απασχολούν τις ορεινές και απομακρυσμένες περιοχές της χώρας.
Μία χαρακτηριστική πρωτοβουλία ήταν η πρόσφατη συνάντηση του πρωθυπουργού στη Φουρνά Ευρυτανίας με έξι πολίτες που επέλεξαν να επιστρέψουν από τα αστικά κέντρα στα ορεινά χωριά τους.
Ο υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ, Θανάσης Κοντογεώργης, υπεύθυνος για την Εθνική Στρατηγική για την Περιφερειακή και Τοπική Ανάπτυξη, τόνισε:
«Οι προσωπικές ιστορίες όσων επιστρέφουν ή μετακινούνται στα ορεινά χωριά είναι όχι μόνο πηγή έμπνευσης αλλά και πυξίδα καθοδήγησης για την αποτελεσματικότερη συνεργασία. Μόνο μέσω ενός ειλικρινούς και άμεσου διαλόγου μπορούμε να έχουμε ουσιαστικά, μακρόπνοα αποτελέσματα, ειδικά σε εθνικής σημασίας στόχους όπως είναι η περιφερειακή ανάπτυξη. Οφείλουμε να αναδείξουμε την αξία των ορεινών περιοχών, των βουνών και των χωριών μας, αξιοποιώντας στο έπακρο τις δυνατότητες και υιοθετώντας ανοιχτό πνεύμα δράσης».
Στόχευση στην Ορεινότητα και Αυτόνομος Σχεδιασμός
Το στρατηγικό σχέδιο ορεινότητας ορίζεται πλέον ως αυτοτελής πυλώνας στην Εθνική Στρατηγική Ανάπτυξης και αναμένεται να αποτυπωθεί συνολικά έως το 2025, βάσει των Τοπικών Σχεδίων Ανάπτυξης σε συνέργεια με τις εθνικές οριζόντιες πολιτικές.
Για πρώτη φορά, η πολιτική για τις ορεινές περιοχές δε συγχέεται με τη γενικότερη περιφερειακή πολιτική αλλά αναπτύσσεται ως διακριτό πεδίο παρέμβασης, με στόχο ένα συνεκτικό πλαίσιο μελετών, επενδύσεων και δράσεων που λαμβάνει υπόψη τις γεωγραφικές ιδιαιτερότητες, προβλήματα προσβασιμότητας και δημογραφικές πιέσεις.
Σημαντικές νέες δράσεις περιλαμβάνουν το Εθνικό Κοινωνικό Κλιματικό Σχέδιο, που αξιοποιεί πόρους ύψους 4,78 δισ. ευρώ. Τα υπό διαβούλευση μέτρα ενσωματώνουν εισοδηματικά, κοινωνικά και γεωγραφικά κριτήρια, με προτεραιότητα σε νοικοκυριά ορεινών, απομακρυσμένων ή νησιωτικών περιοχών, τα οποία αντιμετωπίζουν αυξημένες ενεργειακές και μεταφορικές ανάγκες, επομένως και βάρη στο διαθέσιμο εισόδημα.
Ψηφιακές Υποδομές και Εργαλεία Αποκέντρωσης
Στην κατεύθυνση της ψηφιακής ενδυνάμωσης των ορεινών περιοχών, υλοποιείται ηλεκτρονική πλατφόρμα πλήρους ενημέρωσης και διασύνδεσης. Η πλατφόρμα προσφέρει διαδραστικό χάρτη ανά τοποθεσία και θεματική κατηγορία και φιλοδοξεί να παρέχει:
- Πρόσβαση σε συγκεντρωμένες πληροφορίες για υποδομές, θέσεις εργασίας και προγράμματα απασχόλησης
- Σύνδεση με διοικητικές υπηρεσίες για διαδικασίες μετεγκατάστασης ή επιχειρηματικής δραστηριότητας
- Καταγραφή διαθέσιμων προγραμμάτων στέγασης
- Επικοινωνία με ΟΤΑ και τοπικούς φορείς
- Ανάδειξη προσωπικών μαρτυριών κατοίκων και νέων μετακινούμενων για έμπνευση και παρακίνηση
[διατηρήστε το περιεχόμενο του στοιχείου ως έχει]
Δημογραφική Ενίσχυση και Τοπικά Προγράμματα
Για την αντιμετώπιση της δημογραφικής συρρίκνωσης στον Έβρο, τίθεται σε εφαρμογή Πρόγραμμα Δημογραφικής Ανάπτυξης, προσφέροντας ουσιαστική οικονομική στήριξη σε όσους μεταφέρουν τη μόνιμη κατοικία τους και το κέντρο βιοτικών τους δραστηριοτήτων στους δήμους του νομού.
Οι αιτήσεις, που ξεκινούν σύντομα μέσω ειδικής πλατφόρμας, στοχεύουν να προσελκύσουν έως 1.000 πολίτες από το 2025, αναστρέφοντας σταδιακά τη δημογραφική τάση. Το επόμενο βήμα, μετά την πιλοτική εφαρμογή, θα είναι η δυναμική επέκταση του προγράμματος βάσει γεωγραφικών και δημογραφικών κριτηρίων.
Ταυτόχρονα, μέσω Ολοκληρωμένων Χωρικών Επενδύσεων (ΟΧΕ) και κατανομής ευρωπαϊκών και εθνικών πόρων, χρηματοδοτείται η τοπική επιχειρηματικότητα, ο αγροτουρισμός και η καινοτομία στα ορεινά, ενώ διευρύνονται οι ευκαιρίες για νέους αγρότες και κτηνοτρόφους. Μέσω του προγράμματος LEADER, διατίθενται 114,9 εκατ. ευρώ για ανάπτυξη της υπαίθρου και επενδύσεις σε παραγωγικές υποδομές. Ο νέος αναπτυξιακός νόμος προσφέρει εξειδικευμένα κίνητρα για επενδύσεις στις δύσκολα προσβάσιμες περιοχές.
Ενίσχυση Απασχόλησης και Κοινωνικής Συνοχής
Για την ενίσχυση της απασχόλησης στους ορεινούς δήμους, υλοποιούνται ειδικά προγράμματα της ΔΥΠΑ, ενώ ενισχύθηκαν τα κριτήρια μοριοδότησης για δημόσιους υπαλλήλους με στόχο να προτιμώνται κάτοικοι νησιών, ορεινών και απομακρυσμένων περιοχών – με 40 μόρια για μόνιμους κατοίκους αυτών των περιοχών και 20 μόρια για μεσαίους ηπειρωτικούς δήμους, συμβάλλοντας θετικά στη στελέχωση υπηρεσιών.
Στον τομέα του ορεινού τουρισμού, τα χιονοδρομικά κέντρα αναβαθμίζονται με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ενώ ταυτόχρονα δημιουργείται νέα ψηφιακή πλατφόρμα για την προβολή των ορεινών προορισμών της χώρας.
Στον πολιτισμό, στηρίζονται επενδύσεις που διαφυλάσσουν την άυλη πολιτιστική κληρονομιά, αναδεικνύουν τις παραδοσιακές τέχνες και το γενικότερο πολιτιστικό απόθεμα των ορεινών οικισμών.
Στον τομέα της ενέργειας, διατίθεται αυξημένο επίδομα θέρμανσης σε οικισμούς με έντονο ψύχος, επιπλέον ενισχύονται οι ψηφιακές διασυνδέσεις και αναπτύσσεται η πρόσβαση σε σύγχρονες τεχνολογικές υποδομές.
Εκπαίδευση και Υγεία σε Απομακρυσμένες Περιοχές
Στην εκπαίδευση, προσφέρονται ειδικά κίνητρα σε εκπαιδευτικούς για να υπηρετήσουν σε ορεινές περιοχές, ενώ οι μαθητές αποκτούν πρόσβαση σε ψηφιακά φροντιστήρια και καινοτόμα εκπαιδευτικά εργαλεία. Αντίστοιχα, στον τομέα της υγείας, λειτουργούν Κινητές Ομάδες Υγείας, διευρύνεται το Εθνικό Δίκτυο Τηλεϊατρικής και διευκολύνεται η άμεση διασύνδεση ιατρικού προσωπικού και ασθενών σε απομακρυσμένες περιοχές.
Κεντρική επιδίωξη της κυβερνητικής στρατηγικής είναι οι ορεινές και απομονωμένες ζώνες να αντιμετωπίζονται ως δυναμικοί πυρήνες ανάπτυξης, με προοπτική οικονομικής αναγέννησης και κοινωνικής ενσωμάτωσης, αντί να νοούνται ως υστερούσες ή προβληματικές περιοχές