Την ανάγκη η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) να αξιοποιηθεί ως μοχλός παραγωγικότητας, κοινωνικής συνοχής και βιώσιμης ανάπτυξης, με τον άνθρωπο στο επίκεντρο, ανέδειξε ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας, μιλώντας στο 4ο Εργασιακό Συνέδριο MD Forum με θέμα «Η εργασία μετά την Τεχνητή Νοημοσύνη: Ο άνθρωπος στο επίκεντρο».
Όπως τόνισε, οι αγορές εργασίας διεθνώς έχουν επιδείξει αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα τα τελευταία χρόνια, παρά τις αλλεπάλληλες κρίσεις. Σε πολλές χώρες του ΟΟΣΑ, η απασχόληση και η συμμετοχή στο εργατικό δυναμικό κινούνται σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, ενώ η ανεργία παραμένει χαμηλή. Ωστόσο, η υπογεννητικότητα και η γήρανση του πληθυσμού περιορίζουν τη συνολική προσφορά εργασίας, εντείνοντας τις ελλείψεις προσωπικού, ιδίως στις προηγμένες οικονομίες.
Η εικόνα της ελληνικής αγοράς εργασίας
Εστιάζοντας στην Ελλάδα, ο κ. Στουρνάρας υπογράμμισε ότι η αγορά εργασίας έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο τα τελευταία χρόνια. Το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε στο 10,1% το 2024 και περαιτέρω στο 9,0% το πρώτο εννεάμηνο του 2025, ενώ βελτίωση καταγράφεται τόσο στην ανεργία των νέων όσο και στη μακροχρόνια ανεργία. Παράλληλα, αυξήθηκε η συμμετοχή στο εργατικό δυναμικό και για τα δύο φύλα.
Την ίδια στιγμή, όμως, η συνεχιζόμενη αποκλιμάκωση της ανεργίας και η μείωση της «χαλαρότητας» στην αγορά εργασίας υποδηλώνουν αυξανόμενη στενότητα, με τις επιχειρήσεις να δυσκολεύονται να βρουν εργαζόμενους. Σύμφωνα με τον Διοικητή της ΤτΕ, η κινητικότητα μεταξύ απασχόλησης, ανεργίας και οικονομικής αδράνειας έχει ενισχυθεί μετά την πανδημία, γεγονός που αντανακλά τη μεγαλύτερη ευελιξία της αγοράς εργασίας και την αποτελεσματικότητα των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Μισθοί, ανταγωνιστικότητα και παραγωγικότητα
Ο κ. Στουρνάρας αναφέρθηκε και στην εξέλιξη του κόστους εργασίας, σημειώνοντας ότι οι αμοιβές αυξάνονται με ρυθμούς που δεν υπονομεύουν την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας. Το 2024 οι αμοιβές ανά μισθωτό αυξήθηκαν κατά 5,8% σε ονομαστικούς όρους και 3,6% σε πραγματικούς, ενώ το 2025 καταγράφεται επιβράδυνση. Η συγκρατημένη αυτή άνοδος έχει ως αποτέλεσμα την περιορισμένη αύξηση του μοναδιαίου κόστους εργασίας σε σχέση με την ευρωζώνη.
Μεσοπρόθεσμα, η Τράπεζα της Ελλάδος προβλέπει ήπια αύξηση των μισθών, υψηλότερη του πληθωρισμού, ώστε να ενισχύονται τα πραγματικά εισοδήματα, ιδιαίτερα των χαμηλόμισθων. Ωστόσο, ο Διοικητής προειδοποίησε ότι οι μισθολογικές αυξήσεις πρέπει να συνδέονται με την παραγωγικότητα, ώστε να αποφευχθούν πληθωριστικές πιέσεις και απώλεια ανταγωνιστικότητας.
Κεντρικό ζητούμενο παραμένει η αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας, η οποία εξακολουθεί να υστερεί. Για τον σκοπό αυτό, απαιτούνται επενδύσεις στο ανθρώπινο κεφάλαιο, ενίσχυση της κατάρτισης και των δεξιοτήτων, επαναπατρισμός εργαζομένων υψηλής εξειδίκευσης και προσέλκυση επενδύσεων υψηλής προστιθέμενης αξίας.
Η Τεχνητή Νοημοσύνη αλλάζει το τοπίο
Ιδιαίτερη βαρύτητα έδωσε ο κ. Στουρνάρας στην Τεχνητή Νοημοσύνη, επισημαίνοντας ότι δεν πρόκειται απλώς για μια ακόμη τεχνολογική καινοτομία, αλλά για δύναμη που μετασχηματίζει τον τρόπο παραγωγής, συνεργασίας και λήψης αποφάσεων. Σε αντίθεση με προηγούμενα κύματα αυτοματοποίησης, η ΤΝ διαδίδεται με πρωτοφανή ταχύτητα, καλύπτει ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων και επηρεάζει ακόμη και επαγγέλματα υψηλής έντασης γνώσης.
Σύμφωνα με τον Διοικητή της ΤτΕ, η ΤΝ μπορεί να ενισχύσει την παραγωγικότητα και να δημιουργήσει νέες μορφές απασχόλησης, αλλά τα αποτελέσματά της εξαρτώνται από τον τρόπο ενσωμάτωσής της, το επίπεδο δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού και το θεσμικό πλαίσιο. Παράλληλα, προειδοποίησε για τον κίνδυνο άνισης πρόσβασης στην τεχνολογία και τεχνολογικής πόλωσης.
Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στους νέους εργαζόμενους, καθώς διεθνείς μελέτες δείχνουν ότι σε ορισμένους τομείς υψηλής έκθεσης στην ΤΝ μειώνεται η ζήτηση για νεοεισερχόμενους, με τις επιχειρήσεις να προτιμούν την αύξηση της παραγωγικότητας του υπάρχοντος προσωπικού. Αντίθετα, καταγράφονται ενδείξεις θετικής επίδρασης στη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας.
Ο κ. Στουρνάρας σημείωσε ότι η καθαρή επίδραση της ΤΝ στην απασχόληση θα εξαρτηθεί από την ισορροπία μεταξύ υποκατάστασης εργασίας και δημιουργίας νέων καθηκόντων. Σε αυτό το πλαίσιο, οι θεσμοί, οι πολιτικές κατάρτισης και το ρυθμιστικό περιβάλλον παίζουν καθοριστικό ρόλο.
Παράλληλα, προειδοποίησε ότι η ΤΝ ενδέχεται να ενισχύσει μισθολογικές και εισοδηματικές ανισότητες, ευνοώντας εργαζόμενους με υψηλές δεξιότητες, εάν δεν συνοδευτεί από ισχυρές πολιτικές διά βίου μάθησης και κοινωνικής προστασίας.
Η ευρωπαϊκή πρόκληση και ο ρόλος των κεντρικών τραπεζών
Από τη σκοπιά των κεντρικών τραπεζών, η ΤΝ αποτελεί παράγοντα με δυνητικά σημαντικές επιπτώσεις στη νομισματική πολιτική, τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και τη μακροοικονομική ανάλυση. Όπως υπογράμμισε, οι κεντρικές τράπεζες οφείλουν να παρακολουθούν στενά τις διαρθρωτικές αλλαγές στην αγορά εργασίας και να ενσωματώνουν τις επιδράσεις της ΤΝ στα μοντέλα τους.
Κλείνοντας, ο Διοικητής της ΤτΕ τόνισε ότι η Ευρώπη βρίσκεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι. Διαθέτει θεσμικά πλεονεκτήματα, αλλά υστερεί σε επενδύσεις αιχμής. Η επιτυχία θα κριθεί από το αν η τεχνολογική πρόοδος συνδυαστεί με ισχυρούς θεσμούς, ώστε η Τεχνητή Νοημοσύνη να καταστεί εργαλείο ευημερίας και όχι πηγή νέων ανισοτήτων. «Η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι το μέσο. Η ανθρώπινη ευημερία είναι ο σκοπός», κατέληξε.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
