Ενισχύεται, μέσω τραπεζών, η θεσμική ισχύς του χρυσού, επιταχύνεται το ράλι

Η παγκόσμια αγορά χρυσού βιώνει μια ιστορική μετάβαση, καθώς ο χρυσός αποκτά πλέον θεσμική ισχύ και αναβαθμισμένο ρόλο στο διεθνές τραπεζικό σύστημα.

Ο συνδυασμός των νέων κανονισμών Basel III Endgame και της έντονης γεωπολιτικής αβεβαιότητας έχει ωθήσει τον χρυσό σε πρωτοφανή επίπεδα, με την τιμή του να ξεπερνά για πρώτη φορά το όριο των 4.200 δολαρίων ανά ουγγιά στα μέσα Οκτωβρίου 2025. Το τελευταίο 6μηνο σημειώνει άνοδο +50%.

Από την 1η Ιουλίου 2025, οι τραπεζικές μεταρρυθμίσεις Basel III  κατατάσσουν επίσημα τον κατανεμημένο φυσικό χρυσό (allocated physical gold) στα περιουσιακά στοιχεία Tier 1, δηλαδή στην ανώτατη κατηγορία υψηλής ποιότητας ρευστών στοιχείων (High-Quality Liquid Assets – HQLA). 

Σύμφωνα με το Mining.com, αυτό σημαίνει ότι οι τράπεζες μπορούν πλέον να υπολογίζουν τον χρυσό στο 100% της αγοραίας του αξίας για την κάλυψη των βασικών κεφαλαιακών απαιτήσεων, σε αντίθεση με το προηγούμενο καθεστώς όπου η αξία του μειωνόταν κατά 50% ως περιουσιακό στοιχείο Tier 3. 

Αυτή η αλλαγή δεν είναι απλώς μια τεχνική αναδιάρθρωση των κανόνων κεφαλαιακής επάρκειας, τονίζουν αναλυτές, αλλά μια ριζική αναγνώριση της νομισματικής φύσης του χρυσού.

 Η αναβάθμιση, όπως σημειώνει το Forbes, «αποτελεί μια θεσμική επικύρωση της ιδέας ότι ο χρυσός είναι το είδος του χρήματος που θέλεις να έχεις όταν ο κόσμος φλέγεται».

Η νέα κατηγοριοποίηση έχει άμεσες συνέπειες στη συμπεριφορά των κεντρικών τραπεζών και των θεσμικών επενδυτών. Σύμφωνα με τα στοιχεία της World Gold Council, μόνο στο πρώτο τρίμηνο του 2025, οι κεντρικές τράπεζες πρόσθεσαν 244 μετρικούς τόνους χρυσού στα αποθέματά τους, μια αύξηση 24 % πάνω από τον μέσο όρο της τελευταίας πενταετίας. 

Η ίδια έκθεση δείχνει ότι περίπου το 30% των κεντρικών τραπεζών παγκοσμίως σχεδιάζει να αυξήσει τις θέσεις του σε χρυσό μέσα στους επόμενους δώδεκα μήνες, ποσοστό που αποτελεί ιστορικό υψηλό.

Η τάση αυτή έχει τις ρίζες της στη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και επιταχύνθηκε μετά την αρχική αναταξινόμηση του χρυσού στο πλαίσιο των Basel III κανόνων το 2019. 

Όπως εξηγεί ο οικονομολόγος Arthur Jurus της ODDO BHF Switzerland σε άρθρο του στη Finews.com, ο χρυσός καλύπτει σχεδόν όλα τα τεχνικά κριτήρια για να θεωρηθεί επίσημα περιουσιακό στοιχείο υψηλής ρευστότητας (HQLA). 

Είναι, όπως σημειώνει, ένα από τα πιο εμπορεύσιμα και αποδεκτά περιουσιακά στοιχεία στον κόσμο, χωρίς να ενέχει κανέναν πιστωτικό ή εκδοτικό κίνδυνο, σε αντίθεση με τα κρατικά ομόλογα ή άλλα χρηματοπιστωτικά μέσα που εξαρτώνται από εκδότη.

Ο Jurus υπογραμμίζει επίσης ότι μια τέτοια επίσημη αναγνώριση του χρυσού από το ρυθμιστικό πλαίσιο των Basel III θα μπορούσε να αποτελέσει στρατηγική ευκαιρία για την Ελβετία, καθώς θα ενίσχυε το ανταγωνιστικό της πλεονέκτημα ως διεθνές κέντρο εμπορίου και αποθήκευσης χρυσού.

Παράλληλα, θα έδινε στις ελβετικές τράπεζες τη δυνατότητα να διαφοροποιήσουν τα αποθεματικά τους πέρα από τα κρατικά ομόλογα, ενισχύοντας τη σταθερότητά τους απέναντι στις διακυμάνσεις των αγορών.

Επιπλέον, η αλλαγή αυτή προκαλεί μια έντονη μετατόπιση από τα λεγόμενα «paper gold» προϊόντα, όπως τα ETF και τα μη κατανεμημένα συμβόλαια, προς τον φυσικό χρυσό. 

Οι κεντρικές τράπεζες, οι θεσμικοί επενδυτές αλλά και οι ιδιώτες στρέφονται πλέον σε απτά, μη αντισυμβαλλόμενα αποθεματικά, καθώς το διεθνές χρηματοπιστωτικό περιβάλλον χαρακτηρίζεται από αυξανόμενη μεταβλητότητα, νομισματική χαλάρωση και αυξημένα επίπεδα χρέους. 

Όπως τονίζει ο ίδιος αναλυτής στο Forbes, «αν οι πιο ισχυροί θεσμοί του κόσμου αυξάνουν την έκθεσή τους στον χρυσό, τι κρατά τον μέσο επενδυτή πίσω;». Η στροφή αυτή αποκαλείται από πολλούς οικονομολόγους «θεσμική ενσωμάτωση» του χρυσού, η μετάβαση από το περιθώριο των επενδυτικών προϊόντων στην καρδιά των χρηματοπιστωτικών ισολογισμών.

Η νέα θεσμική υπόσταση του χρυσού ήρθε να συναντήσει ένα ιδιαίτερα ευνοϊκό μακροοικονομικό σκηνικό. Τον Οκτώβριο του 2025, η τιμή του χρυσού εκτινάχθηκε σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, με το Reuters να αναφέρει ότι στις 15 Οκτωβρίου ξεπέρασε για πρώτη φορά το όριο των 4.200 δολαρίων ανά ουγγιά. 

Η άνοδος αυτή, σύμφωνα με το Reuters, αποδίδεται κυρίως στις ενισχυμένες εντάσεις στο εμπόριο Ηνωμένων Πολιτειών – Κίνας και στις αυξανόμενες προσδοκίες ότι η Ομοσπονδιακή Τράπεζα (Fed) θα προχωρήσει σε μειώσεις επιτοκίων. 

Η άνοδος του χρυσού αποδίδεται σε έναν συνδυασμό παραγόντων, γεωπολιτικές εντάσεις, διαδικασία αποδολαριοποίησης, αυξημένες αγορές από κεντρικές τράπεζες και ενισχυμένες εισροές σε ETF χρυσού.