Η Ελλάδα έχει αναδειχθεί τα τελευταία χρόνια σε σημαντικό προορισμό για ψηφιακούς νομάδες, σύμφωνα με στοιχεία που καταγράφει η εταιρεία ViOS, η οποία δραστηριοποιείται στη χώρα με τρεις συνεργατικούς χώρους συνολικής χωρητικότητας 650 ατόμων.
Η καθιέρωση της Digital Nomad Visa το 2021, η αναβάθμιση των υποδομών σε μεγάλες πόλεις και νησιά, καθώς και οι τοπικές πρωτοβουλίες φιλοξενίας, έχουν συμβάλει στην ενίσχυση της ελκυστικότητας της Ελλάδας για όσους εργάζονται εξ αποστάσεως.
Η εισαγωγή της Digital Nomad Visa οδήγησε σε σημαντική αύξηση των αιτήσεων από τρίτες χώρες, με τις αιτήσεις να ανέρχονται σε περίπου 595 το 2022, έναντι μόλις 10 το 2021. Η τάση αυτή συνεχίζεται, καθώς βελτιώνεται το θεσμικό πλαίσιο και ενισχύονται οι τοπικές δράσεις για την προσέλκυση ψηφιακών νομάδων.
Κύριοι κόμβοι εγκατάστασης αποτελούν η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη λόγω υποδομών και διεθνούς συνδεσιμότητας, ενώ δυναμικά συμμετέχουν η Κρήτη (Ηράκλειο, Χανιά), η Σύρος, η Καλαμάτα και επιλεγμένες νησιωτικές κοινότητες που προωθούν projects τύπου "work from" και τοπικές πλατφόρμες στέγασης και εργασίας.
Οι ψηφιακοί νομάδες που επιλέγουν την Ελλάδα προέρχονται κυρίως από χώρες εκτός ΕΕ/ΕΟΧ, με αυξανόμενο ενδιαφέρον και από Ευρωπαίους. Πρόκειται κυρίως για άτομα ηλικίας 30-40 ετών, με υψηλό μορφωτικό επίπεδο και επαγγελματική δραστηριότητα σε τομείς όπως IT, ψηφιακό μάρκετινγκ, design, freelancing και remote θέσεις σε startups.
Βασικές τους προτιμήσεις περιλαμβάνουν τη γρήγορη και σταθερή σύνδεση στο διαδίκτυο, ποιοτικούς συνεργατικούς χώρους, ευέλικτες λύσεις στέγασης, αίσθηση κοινότητας και άμεση πρόσβαση σε φυσικό περιβάλλον. Η διάρκεια παραμονής κυμαίνεται από μερικές εβδομάδες έως 12 μήνες ή και περισσότερο, ειδικά για όσους αξιοποιούν τη σχετική visa.
Τα βασικά κίνητρα επιλογής της Ελλάδας ως προορισμού εργασίας σχετίζονται με την ποιότητα ζωής, το κλίμα, τη θάλασσα, τον πολιτισμό και το ανταγωνιστικό κόστος διαβίωσης συγκριτικά με άλλες δυτικές πόλεις.
Οι αναβαθμισμένες ψηφιακές υποδομές, η εύκολη πρόσβαση σε νησιά και οι ήδη υπάρχουσες κοινότητες ψηφιακών νομάδων λειτουργούν ενισχυτικά, ενώ η δυνατότητα νόμιμης παραμονής και το ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς αποτελούν επιπλέον πλεονεκτήματα.
Οι ψηφιακοί νομάδες δίνουν προτεραιότητα σε σταθερό fibre/5G internet με εναλλακτικές λύσεις backup, ποιοτικούς συνεργατικούς χώρους με ήσυχες ζώνες και meeting rooms, αξιόπιστη μακροχρόνια στέγαση, υποστήριξη σε θεσμικά και φορολογικά ζητήματα, γρήγορη πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη και ενεργές τοπικές κοινότητες. Συνεργατικοί χώροι με πιστοποιήσεις ευεξίας (WELL, ESG) αυξάνουν την ελκυστικότητα, ενώ σημαντική είναι επίσης η προσβασιμότητα στις μεταφορές και τα αεροδρόμια.
Υπάρχουν διαφορές μεταξύ όσων μένουν για λίγες εβδομάδες, προτιμώντας τουριστικά σημεία και δραστηριότητες, και εκείνων που παραμένουν για μεγαλύτερο διάστημα, οι οποίοι αναζητούν σταθερότητα, φορολογικές διευκολύνσεις, άνετους συνεργατικούς χώρους και co-living.
Οι μακροχρόνιοι νομάδες επιλέγουν τοπικά καταστήματα και δημόσιες μεταφορές, ενσωματώνονται στην τοπική κοινωνία, ενώ οι βραχυχρόνιοι λειτουργούν κυρίως ως τουρίστες.
Οι κύριες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ψηφιακοί νομάδες σχετίζονται με την ασάφεια ως προς τη φορολογική κατοικία για όσους μένουν πάνω από 183 ημέρες, τη γραφειοκρατία και την ασυνέπεια στην εφαρμογή της visa, καθώς και την ανεπαρκή κάλυψη internet σε απομακρυσμένες περιοχές. Προβλήματα παρατηρούνται επίσης στην αύξηση των τιμών στέγασης σε δημοφιλείς περιοχές και στην έλλειψη αξιόπιστης αγγλόφωνης εξυπηρέτησης σε δημόσιες υπηρεσίες και δομές υγείας.
Μεταξύ των προτεινόμενων λύσεων περιλαμβάνονται η απλοποίηση διαδικασιών μέσω ψηφιακών hubs, σαφείς φορολογικοί κανόνες, επενδύσεις σε ψηφιακές υποδομές και προγράμματα συνεργασίας με δήμους και ιδιωτικό τομέα.
Τοπικές συνεργασίες όπως τα προγράμματα "Work From Syros/Καλαμάτα", οι συμπράξεις coworking με τουριστικούς φορείς και οι πρωτοβουλίες δήμων για πιλοτικές υποδομές έχουν ενισχύσει το οικοσύστημα των ψηφιακών νομάδων.
Η ενσωμάτωση προτύπων ευεξίας σε συνεργατικούς χώρους, όπως το WELL και το ESG, αυξάνει την αξιοπιστία και τη ζήτηση. Η ViOS, για παράδειγμα, προσφέρει στον νέο της χώρο στο Ψυχικό παροχές όπως γυμναστήριο, αίθουσα μασάζ και σάουνα, ανταποκρινόμενη στις αυξημένες απαιτήσεις των ψηφιακών νομάδων.
Συνολικά, η Ελλάδα έχει εδραιώσει τη θέση της στον παγκόσμιο χάρτη των ψηφιακών νομάδων, με αυξανόμενη ζήτηση και δυναμικές προοπτικές. Η διατήρηση και περαιτέρω ενίσχυση των υποδομών, του θεσμικού πλαισίου και των τοπικών πρωτοβουλιών θα καθορίσει το κατά πόσο η χώρα θα συνεχίσει να αποτελεί ελκυστική επιλογή για όσους εργάζονται εξ αποστάσεως.