Η νέα κατηγορία ευέλικτων τιμολογίων που φέρνει η ΡΑΑΕΥ βρίσκει τους παρόχους ενέργειας σε γενικές γραμμές θετικούς, καθώς αναγνωρίζουν ότι μπορεί να τονώσει τον ανταγωνισμό και να φέρει περισσότερη διαφάνεια στην αγορά.
Ωστόσο, ζητούν σημαντικές τροποποιήσεις τόσο στη χρωματική σήμανση όσο και στην ουσία της ρύθμισης, ώστε να αποφευχθεί το ενδεχόμενο το μέτρο να έχει τα αντίθετα αποτελέσματα από τα επιδιωκόμενα.
«Η προσθήκη της νέας κατηγορίας τιμολογίων κρίνεται αναγκαία για την ώθηση της καινοτομίας στα προϊόντα και υπηρεσίες, προάγει την ελευθερία επιλογής για τους καταναλωτές και συμβάλλει ουσιαστικά στην ανάπτυξη του ανταγωνισμού», επισημαίνεται στην κοινή επιστολή των Volton, ΗΡΩΝ, NRG και Φυσικό Αέριο προς τη ΡΑΑΕΥ.
Ρεύμα στο πρότυπο των πακέτων κινητής τηλεφωνίας
Η νέα κατηγορία αφορά ευέλικτα τιμολόγια ορισμένου χρόνου, τα οποία δεν συνδέονται με τις διακυμάνσεις της χονδρεμπορικής αγοράς. Η βασική τους καινοτομία είναι ότι περιλαμβάνουν ένα εκ των προτέρων καθορισμένο «ευέλικτο στοιχείο» χρέωσης, που μπορεί να μεταβάλλεται ανάλογα με την κατανάλωση και όχι από εξωτερικούς παράγοντες. Το στοιχείο αυτό καθιστά τα τιμολόγια πιο προσιτά και πιο «κατά παραγγελία» για τις ανάγκες κάθε νοικοκυριού ή επιχείρησης.
Πρακτικά, τα κόκκινα τιμολόγια μπορούν να λειτουργούν σαν συνδρομητικές υπηρεσίες, όπως τα πακέτα κινητής τηλεφωνίας. Δηλαδή, ο πελάτης προπληρώνει ένα πάγιο ποσό για ένα πακέτο κιλοβατωρών, και αν το ξεπεράσει, πληρώνει επιπλέον με σταθερή τιμή. Μια τέτοια προσέγγιση φέρνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα μια λογική flat fee, που εφαρμόζεται ήδη σε άλλες αγορές.
Τα κύρια χαρακτηριστικά των ευέλικτων τιμολογίων:
- Η ελάχιστη διάρκεια της Σύμβασης Προμήθειας των Ευέλικτων Προϊόντων ορισμένου χρόνου είναι δώδεκα μήνες.
- Επιτρέπεται η χρέωση ρήτρας πρόωρης αποχώρησης του πελάτη από τη Σύμβαση Προμήθειας. Στην περίπτωση αυτή, η ρήτρα είναι αναλογική και μειώνεται αναλόγως του κόστους που δημιουργεί στον Προμηθευτή η πρόωρη αποχώρηση του πελάτη.
- Στα Ευέλικτα τιμολόγια δύναται να προσφέρονται εκπτώσεις. Το ύψος της έκπτωσης, η συνθήκη ενεργοποίησής της και ο τρόπος υπολογισμού της αναγράφεται αναλυτικά στους Ειδικούς Όρους της Σύμβασης Προμήθειας.
- Στην περίπτωση παροχής έκπτωσης συνέπειας, αυτή αποδίδεται και στον τελικό λογαριασμό του πελάτη.
- Το ευέλικτο στοιχείο του τιμολογίου δύναται να περιλαμβάνει και διαφοροποίηση της τιμής λόγω κατανάλωσης σε ώρες μη αιχμής (peak-off-peak).
Η δοκιμασμένη συνταγή στο εξωτερικό και η πρωτιά της Protergia
Στο εξωτερικό έχουν ήδη εφαρμοστεί παρόμοια μοντέλα τιμολόγησης της ηλεκτρικής ενέργειας, τα οποία βασίζονται σε συνδρομητικές ή προκαταβολικές (prepaid) υπηρεσίες.
Στις ΗΠΑ, κάποιες εταιρείες δοκιμάζουν μοντέλα flat-rate, δηλαδή σταθερής μηνιαίας χρέωσης ανεξαρτήτως κατανάλωσης, παρόμοια με συνδρομητικές υπηρεσίες τύπου Netflix για το ρεύμα (flat monthly rate). Την ίδια στιγμή στη Μεγάλη Βρετανία υπάρχουν συστήματα prepaid ηλεκτρικής ενέργειας, όπου περίπου 4 εκατομμύρια νοικοκυριά χρησιμοποιούν μετρητές προπληρωμής, με την πολιτεία να καλύπτει διαφορές κόστους και να υπάρχει ανώτατο όριο τιμής (price cap).
Όσον αφορά στην Ευρώπη τώρα, υπάρχουν πειραματισμοί με ευέλικτες συνδρομητικές υπηρεσίες ενέργειας, όπου ο καταναλωτής αγοράζει πακέτα ηλεκτρικής ενέργειας με σταθερή μηνιαία χρέωση, η οποία βασίζεται στο προφίλ κατανάλωσης και τις ανάγκες του.
Στη χώρα μας, το Picasso της Protergia, το οποίο μπήκε τους τελευταίους μήνες στην αγορά είναι πολύ κοντά στη λογική αυτή. Η βασική του φιλοσοφία είναι η ενέργεια ως υπηρεσία με μηνιαία συνδρομή, δηλαδή σταθερή χρέωση, και όχι ως άθροισμα της ποσότητας ενέργειας που καταναλώθηκε ένα μήνα επί της τιμής της κιλοβατώρας.
Προσφέρει σταθερό μηνιαίο κόστος για συγκεκριμένη κατανάλωση (π.χ. 29,99 ευρώ για 1.325 κιλοβατώρες, 39,99 ευρώ για 1.875 κιλοβατώρες ή 54,99 ευρώ τον μήνα για 2.700 κιλοβατώρες), αλλά μόνο για την ενέργεια και τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις (δεν περιλαμβάνει δημοτικά τέλη και τέλος ΕΡΤ). Αξίζει να σημειωθεί ότι το τιμολόγιο αυτό δημιούργησε έντονη συζήτηση για το αν μπορεί να ενταχθεί στα μπλε ή σταθερά τιμολόγια, γεγονός που αποτέλεσε και την αφορμή για την εισήγηση της ΡΑΑΕΥ να καθιερωθεί ξεχωριστή, «κόκκινη» κατηγορία.
Το κόκκινο χρώμα που δεν άρεσε σε κανέναν
Κοινός παρονομαστής σχεδόν όλων των επιστολών είναι η έντονη αντίθεση με τη χρήση του κόκκινου χρώματος. Η προτεινόμενη κόκκινη σήμανση θεωρείται από όλους τους παρόχους παραπλανητική και αποτρεπτική για τους καταναλωτές.
«Ειδικά ως προς το προτεινόμενο για τη σήμανση των Ευέλικτων προϊόντων κόκκινο χρώμα η ΔΕΗ Α.Ε. εκφράζει τον έντονο προβληματισμό της, δεδομένου ότι διαισθητικά το κόκκινο χρώμα συνδέεται με έντονο κίνδυνο και θεωρούμε ότι αντικειμενικά θα λειτουργήσει αποτρεπτικά για τον μέσο καταναλωτή. Για τον λόγο αυτό, προτείνουμε να εξεταστεί εναλλακτική χρωματική σήμανση, όπως π.χ. με μωβ χρώμα», αναφέρεται στην επιστολή της ΔΕΗ.
Αντίστοιχα, η Protergia τονίζει ότι «το κόκκινο προσδίδει μια “αρνητική”, οιονεί απαγορευτική χροιά» που μπορεί να οδηγήσει τον καταναλωτή σε σύγχυση ή ακόμη και στην αποφυγή αυτής της επιλογής, ενώ τονίζει ότι «δε χρειάζεται η δημιουργία τέταρτης κατηγορίας Σήμανσης Διαφάνειας για Ευέλικτα Προϊόντα, καθώς ο καταναλωτής γνωρίζει εκ των προτέρων τις χρεώσεις».
Από την πλευρά τους οι Volton, ΗΡΩΝ, NRG και Φυσικό Αέριο προτείνουν χρώματα όπως γαλάζιο, μωβ ή ροζ, ώστε η σήμανση να έχει πιο ουδέτερη ή θετική διάσταση.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και οι παρατηρήσεις της ZeniΘ, που εκφράζει ανησυχία για «αρνητικό ψυχολογικό αντίκτυπο» και σημειώνει ότι το κόκκινο μπορεί να οδηγήσει σε «μειωμένη αποδοχή και ζήτηση».
Ανάγκη για περισσότερη ευελιξία
Πέρα από την αλλαγή της χρωματικής σήμανσης του νέου τιμολογίου, αυτό που επισημαίνουν οι πάροχοι είναι η ανάγκη για τη διασφάλιση μεγαλύτερης ελευθερίας στη διαμόρφωση των τιμολογίων. Οι πάροχοι ζητούν να μην περιοριστούν μόνο στην κατανάλωση, αλλά να υπάρχει δυνατότητα διαμόρφωσης προϊόντων με «πολλαπλά ευέλικτα στοιχεία» (π.χ. χρονικές ζώνες, ειδικά χαρακτηριστικά παροχής). Όπως σημειώνεται χαρακτηριστικά, «η αυστηρή τυποποίηση ενδέχεται να περιορίσει την καινοτομία και να μειώσει την ανταγωνιστικότητα της αγοράς».
Συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται στην κοινή επιστολή Volton - ΗΡΩΝ - NRG - Φυσικό Αέριο: «Στη χρέωση προμήθειας θα πρέπει να παρέχεται η δυνατότητα ενσωμάτωσης περισσότερων του ενός ‘ευέλικτων στοιχείων’ και όχι αποκλειστικά ενός, ώστε να μην περιορίζονται αδικαιολόγητα τα εμπορικά χαρακτηριστικά των προϊόντων και να ενισχύεται η καινοτομία».
Η ΔΕΗ ζητά να μην υπάρχει αυστηρή τυποποίηση αλλά «χώρος για την κατάλληλη διαμόρφωση των συμβατικών όρων, αυτονόητα υπό όρους διαφάνειας και αποτελεσματικής πληροφόρησης των καταναλωτών».
«Θα πρέπει να διαφυλαχθεί η ευχέρεια των Προμηθευτών, εννοείται υπό όρους διαφανούς και προσήκουσας ενημέρωσης των καταναλωτών, να ορίζουν το εν λόγω ''ευέλικτο στοιχείο''. Κατά συνέπεια είναι σημαντικό να καταστεί απολύτως σαφές ότι τα αναφερόμενα στη διαβούλευση ευέλικτα στοιχεία (καταναλισκόμενη ενέργεια, κατανάλωση σε ώρες αιχμής/μη αιχμής) αποτελούν όλως ενδεικτικά παραδείγματα και δεν περιορίζουν διόλου την ευελιξία και εμπορική ελευθερία των Προμηθευτών να διαμορφώνουν προϊόντα με ποικίλα χαρακτηριστικά», συνεχίζει.
Από την πλευρά της η ΖeniΘ υπογραμμίζει ότι «ο νέος τύπος τιμολογίου πρέπει να είναι πλήρως ευέλικτος, χωρίς περιττούς περιορισμούς, ώστε οι Προμηθευτές να μπορούν να αναπτύξουν ελεύθερα τις προσφορές τους».
Το «αγκάθι» της μονομερούς τροποποίησης
Ιδιαίτερη συζήτηση προκαλεί η πρόβλεψη για απαγόρευση μονομερών τροποποιήσεων στις συμβάσεις ευέλικτων τιμολογίων με τους παρόχους να υποστηρίζουν ότι το μέτρο αντίκειται στο σχετικό ευρωπαϊκό πλαίσιο και καθίσταται υπέρμετρα περιοριστικό.
Στην κοινή επιστολή Volton - ΗΡΩΝ - NRG -Φυσικό Αέριο αναφέρεται ότι η πρόβλεψη «δεν έχει νόμιμο έρεισμα και δεν στηρίζεται σε διάταξη του ισχύοντος ευρωπαϊκού και εθνικού πλαισίου».
«Η μονομερής τροποποίηση δεν αποτελεί αυθαίρετη αλλαγή, αλλά εφαρμογή συμφωνημένων και διαφανών όρων, τους οποίους αποδέχθηκε ο πελάτης κατά τη σύναψη της σύμβασης», αναφέρεται σχετικά από τη ΖeniΘ.
Η ΕΛΙΝΟΙΛ αναφέρεται στην περίπτωση ευέλικτου τιμολογίου, το οποίο δεν συνοδεύεται από ρήτρα πρόωρης αποχώρησης. Σε αυτήν την περίπτωση, το καθεστώς τροποποίησης της σύμβασης διαφοροποιείται, καθώς ο προμηθευτής «μπορεί να μεταβάλει μονομερώς τους όρους της Σύμβασης Προμήθειας, αφού προηγηθεί έγγραφη ενημέρωση του πελάτη τουλάχιστον δύο μήνες πριν από την εφαρμογή της αλλαγής και εφόσον έχουν περάσει έξι μήνες από την αρχική υπογραφή της σύμβασης. Παράλληλα, οι αιτίες που οδηγούν στην τροποποίηση πρέπει να γνωστοποιούνται στον πελάτη, όπως ορίζεται στο άρθρο 30 του ΚΠΗΕ».
Εκπτώσεις και προωθητικές ενέργειες
Σημείο διαφωνίας των παρόχων με τη ΡΑΑΕΥ αποτέλεσε και το θέμα της εφαρμογής εκπτώσεων και προωθητικών ενεργειών. Η ΔΕΗ υπογράμμισε ότι «οι προωθητικές ενέργειες εξ ορισμού είναι επωφελείς για τους καταναλωτές» και πρότεινε να επιτρέπονται ρητά και στα ευέλικτα προϊόντα.
Στο ίδιο μήκος κύματος, η ZeniΘ εκφράζει τον φόβο ότι «η μη ρητή αναφορά προωθητικών ενεργειών δημιουργεί δυνητικό ρίσκο μείωσης της ανταγωνιστικότητας των προϊόντων» και ζητά σαφή πρόβλεψη.
Ρήτρες πρόωρης αποχώρησης
Η ΖeniΘ χαρακτηρίζει θετική τη δυνατότητα πρόβλεψης ρήτρας πρόωρης αποχώρησης στα ευέλικτα τιμολόγια, διότι «επιτρέπει στον προμηθευτή να προστατευθεί οικονομικά από το κόστος που προκαλείται όταν ο πελάτης αποχωρεί πριν τη λήξη της σύμβασης».
Ωστόσο, ζητά «η ρήτρα να καθορίζεται με σαφή και προκαθορισμένο τρόπο (π.χ. υπολειπόμενοι μήνες × χ €/μήνα)».
Η ίδια προτείνει να υπάρξει εξάμηνη μεταβατική περίοδος εφαρμογής για τα ευέλικτα τιμολόγια κατ’ ελάχιστον προκειμένου να μπορέσουν οι προμηθευτές να εναρμονίσουν τα πληροφοριακά τους συστήματα ώστε να υποστηρίξουν τα νέα χαρακτηριστικά των ευέλικτων τιμολογίων, να αξιολογήσουν τη στρατηγική τους θέση στην αγορά και να σχεδιάσουν ανταγωνιστικά προϊόντα.
«Η πρόβλεψη αυτή εξασφαλίζει ομαλή μετάβαση, διατηρεί τη συνέπεια των συστημάτων χρέωσης και τιμολόγησης και συμβάλλει στη διασφάλιση ομαλής λειτουργίας για τους καταναλωτές και τους προμηθευτές», αναφέρει στην επιστολή της.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
