Η ΕΕ φαίνεται να επενδύει ολοένα και περισσότερο σε μια τεχνολογία που φιλοδοξεί να αλλάξει τον χάρτη της ενέργειας. Ο λόγος για τους Μικρούς Αρθρωτούς Αντιδραστήρες (Small Modular Reactors - SMRs), που έρχονται να δώσουν διέξοδο σε όλες τις αστοχίες των παραδοσιακών αντιδραστήρων.
Έτσι, μέσω της δημιουργίας της Ευρωπαϊκής Βιομηχανικής Συμμαχίας για τους SMRs, στόχος της είναι να επιταχυνθεί η ανάπτυξη, η επίδειξη και η εγκατάσταση των πρώτων έργων έως τις αρχές της δεκαετίας του 2030, συμβάλλοντας στην ενεργειακή μετάβαση και στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής βιομηχανικής ανταγωνιστικότητας.
Στο πλαίσιο αυτό σήμερα, Δευτέρα 1η Σεπτεμβρίου 2025, πραγματοποιείται στις Βρυξέλλες η Γενική Συνέλευση της Συμμαχίας, με κεντρικό στόχο την έγκριση του Στρατηγικού Σχεδίου Δράσης για την περίοδο 2025-2029.
Περισσότεροι από 350 εκπρόσωποι-μέλη της Συμμαχίας θα αξιολογήσουν την πρόοδο που έχει σημειωθεί μέχρι σήμερα και θα χαράξουν την πορεία προς την εντατικοποίηση των δράσεων. Παράλληλα, η συνάντηση προσφέρει την ευκαιρία να συζητηθούν ευρύτερες ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες, όπως τα Σημαντικά Έργα Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος (IPCEI) και ο Νόμος για τη Βιομηχανία Μηδενικών Εκπομπών (NZIA).
Γιατί οι SMRs είναι σημαντικοί
Η κατασκευή αντιδραστήρων μεγάλης κλίμακας στις προηγμένες οικονομίες παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια σημαντικές καθυστερήσεις και μεγάλες υπερβάσεις κόστους. Παράλληλα, το πρόβλημα της διαχείρισης των πυρηνικών αποβλήτων δεν έχει ακόμη επιλυθεί, ενώ η έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού δυσχεραίνει περαιτέρω τις εξελίξεις.
Την απάντηση σε όλους αυτούς τους προβληματισμούς έρχεται να δώσει η τεχνολογία μέσα από τους μικρούς αρθρωτούς πυρηνικούς αντιδραστήρες (small modular reactors – SMRs), που αποτελούν μία από τις πιο ελπιδοφόρες τεχνολογικές εξελίξεις στον τομέα της ενέργειας.
Οι SMRs έχουν ισχύ έως 300 MW και χαρακτηρίζονται από τον αρθρωτό τους σχεδιασμό, ο οποίος επιτρέπει την προκατασκευή τους σε εργοστάσιο και τη μεταφορά τους για εγκατάσταση ακόμη και σε απομακρυσμένες περιοχές ή σε σημεία με περιορισμένο διαθέσιμο χώρο.
Έχουν χαμηλότερο αρχικό κόστος, προσφέρουν καθαρή ηλεκτροπαραγωγή με μεγαλύτερη ευελιξία και βελτιωμένη ασφάλεια σε σχέση με τους παραδοσιακούς πυρηνικούς αντιδραστήρες σχάσης, αφού παράγουν λιγότερα πυρηνικά απόβλητα.
Οι SMRs ενσωματώνουν καινοτόμα χαρακτηριστικά ασφαλείας και μπορούν να αξιοποιηθούν σε νέες βιομηχανικές εφαρμογές. Παρέχουν χαμηλών εκπομπών ηλεκτρική ενέργεια και θερμότητα, με μικρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, ενισχύοντας παράλληλα την ασφάλεια εφοδιασμού.
Αποτελούν κρίσιμο εργαλείο για την απανθρακοποίηση κλάδων όπως οι μεταφορές, η χημική βιομηχανία, η χαλυβουργία αλλά και η τηλεθέρμανση. Επιπλέον, μπορούν να στηρίξουν την παραγωγή πράσινου υδρογόνου και να λειτουργήσουν συμπληρωματικά στις ΑΠΕ.
Οι στρατηγικοί στόχοι της Συμμαχίας
Η Ευρωπαϊκή Βιομηχανική Συμμαχία για τους SMRs, που ιδρύθηκε τον Φεβρουάριο του 2024, φιλοδοξεί να αποτελέσει τον καταλύτη για την εμπορική αξιοποίηση της τεχνολογίας στην ΕΕ.
Με ορίζοντα το 2030, η Ευρωπαϊκή Συμμαχία φιλοδοξεί να ενισχύσει την τεχνολογική πρωτοπορία της Ευρώπης, να εξασφαλίσει σταθερό ενεργειακό εφοδιασμό, να δημιουργήσει νέες επενδυτικές ευκαιρίες και να δώσει ώθηση στην ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας, με σεβασμό στο υψηλότερο επίπεδο πυρηνικής ασφάλειας.
Συγκεκριμένα, στρατηγικοί της στόχοι είναι:
- η χαρτογράφηση των πιο προηγμένων και αποδοτικών τεχνολογιών SMR,
- η ενίσχυση της εφοδιαστικής αλυσίδας και η κάλυψη πιθανών κενών,
- η ανάλυση επενδυτικών εμποδίων και η προώθηση νέων χρηματοδοτικών εργαλείων,
- η ανάπτυξη Ακαδημίας Πυρηνικών Δεξιοτήτων,
- η ενίσχυση της συμμετοχής της κοινωνίας των πολιτών,
- η συνεργασία με διεθνείς οργανισμούς για την προώθηση των ευρωπαϊκών SMRs σε παγκόσμιες αγορές.
Τα πρώτα έργα
Στις 7 Οκτωβρίου 2024, στη συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου της Συμμαχίας, καθορίστηκαν τα πρώτα εννέα έργα SMR που συγκροτούν τις Ομάδες Εργασίας Έργων (PWGs). Μάλιστα, κάθε έργο θα έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει μια πλατφόρμα συνεργασίας, ανοιχτή σε ερευνητικά κέντρα, βιομηχανικούς εταίρους, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και ρυθμιστικές αρχές.
Συγκεκριμένα, τα έργα είναι τα εξής:
- EU-SMR-LFR project (Ansaldo Nucleare, SCK-CEN, ENEA, RATEN)
- CityHeat project (Calogena, Steady Energy)
- Project Quantum (Last Energy)
- European LFR AS Project (newcleo)
- Nuward (EDF)
- European BWRX-300 SMR (OSGE)
- Rolls-Royce SMR (Rolls-Royce SMR Ltd)
- NuScale VOYGR SMR (RoPower Nuclear S.A)
- Thorizon One project (Thorizon)