Σε περίπου 600.000 στρέμματα εκτείνεται σήμερα ο ελληνικός αμπελώνας, ένας από τους αρχαιότερους οινικούς τοπείς παγκοσμίως. Παρά το σεβαστό του μέγεθος, ο τομέας αντιμετωπίζει σοβαρές δομικές αδυναμίες και έντονες προκλήσεις που αναδεικνύονται όλο και περισσότερο, σύμφωνα με τους ειδικούς της αγοράς.
Κατά τη διάρκεια πρόσφατης εκδήλωσης, ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικού Οίνου (ΣΕΟ), Στέλιος Μπουτάρης, έδωσε το στίγμα της κατάστασης και τόνισε ότι η μέση έκταση των αμπελοτεμαχίων στη χώρα παραμένει χαμηλή, φτάνοντας μόλις τα 4 στρέμματα, ενώ η μέση ηλικία των αμπελουργών ανέρχεται στα 58 έτη. Αυτό, όπως επισήμανε, σηματοδοτεί την έλλειψη ανανέωσης του ανθρώπινου δυναμικού στον κλάδο. Παράλληλα, συγκριτικά με το εξωτερικό, ο ελληνικός αμπελώνας αντιπροσωπεύει μόνο το ένα πέμπτο της ζώνης Bordeaux, όχι δε ολόκληρου του γαλλικού αμπελώνα.
Ο κ. Μπουτάρης τόνισε: «Χωρίς αμπέλι δεν έχουμε κρασί. Χωρίς στρατηγική και επιχειρηματικό σχέδιο, δεν έχουμε αμπέλι», υπογραμμίζοντας ότι ο τομέας βρίσκεται στη σημαντικότερη ίσως φάση της ιστορίας του. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, το ελληνικό κρασί έχει ξεπεράσει τον χαρακτήρα της "εξωτικής πρότασης" και αποτελεί πλέον συνειδητή επιλογή με ιδιαίτερη υπεραξία για τον καταναλωτή.
Οικονομικά μεγέθη και επιχειρηματικές προκλήσεις
Παρά την αυξημένη διεθνή αναγνώριση και τα βήματα προόδου, τα οικονομικά μεγέθη του κλάδου παραμένουν περιορισμένα. Σύμφωνα με τον ΣΕΟ, ο ετήσιος κύκλος εργασιών των ελληνικών οινοποιείων είναι μικρότερος ακόμη και από αυτόν μιας μεγάλης ζυθοποιίας. Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε ο ίδιος: «Δίνουμε την αίσθηση του ‘μεγάλου’, δεδομένων των σημαντικών βημάτων ανάπτυξης, όμως τα νούμερα δείχνουν ότι ο ελληνικός αμπελώνας και η επιχειρηματικότητα του χώρου παραμένουν μικρής κλίμακας».
Στόχοι και προτεραιότητες για βιώσιμη ανάπτυξη
Στο επίκεντρο για την διετία που ακολουθεί, οι βασικοί στόχοι του κλάδου σκιαγραφήθηκαν ως εξής:
- Αύξηση των μελών του Συνδέσμου από 127 σε πάνω από 150.
- Αναθεώρηση του στρατηγικού σχεδίου για το ελληνικό κρασί, σε συνεργασία με τους θεσμικούς φορείς (ΚΕΟΣΟΕ και ΕΔΟΑΟ).
- Ενεργοποίηση του Παρατηρητηρίου Οίνου για συστηματική καταγραφή και ανάλυση δεδομένων.
- Στήριξη των νέων επιστημόνων, εστιάζοντας στην καινοτομία.
- Δημιουργία ομάδων νέων επαγγελματιών (think tanks και do tanks) που θα ενδυναμώσουν το οικοσύστημα του ελληνικού κρασιού.
«Τα προβλήματα παραμένουν και εντείνονται», ανέφερε με έμφαση ο κ. Μπουτάρης, εξηγώντας πως, παρά την ανοδική τάση του ελληνικού κρασιού, οι σύγχρονες προκλήσεις γίνονται όλο και πιο απαιτητικές.
Η παραδοσιακή βάση των καταναλωτών συρρικνώνεται, καθώς οι νεότερες γενιές αντιμετωπίζουν το κρασί περισσότερο ως “εμπειρία” συνδεδεμένη με τον τουρισμό και την ψυχαγωγία, παρά ως μέρος της καθημερινής διατροφής. Όπως σημειώνουν στελέχη της αγοράς, «όλο και περισσότεροι νέοι επιλέγουν τα κοκτέιλ, παραμερίζοντας το κρασί».
Επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης και ανάγκη για προσαρμογή
Την ίδια στιγμή, οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής εξελίσσονται σε μείζονα πρόκληση. Η παρατεταμένη ξηρασία, τα ακραία καιρικά φαινόμενα και οι διαταραχές στην ωρίμανση των σταφυλιών επηρεάζουν άμεσα την ποιότητα και ποσότητα παραγωγής. «Χωρίς αμπέλι, δεν υπάρχει κρασί», προειδοποίησε ο πρόεδρος του ΣΕΟ, δίνοντας το μέτρο της σοβαρότητας που διακατέχει πλέον τον κλάδο.
Κυρίαρχη επιλογή πολλών οινοποιείων αποτελεί πλέον η προσαρμογή και η καινοτομία: Μετατοπίζονται καλλιέργειες σε μεγαλύτερα υψόμετρα, δοκιμάζονται ανθεκτικότερες ποικιλίες και εφαρμόζονται στρατηγικές που αποσκοπούν στη θωράκιση του πρωτογενούς τομέα.
Ωστόσο, η έλλειψη ενός σύγχρονου Παρατηρητηρίου Οίνου και η απουσία αξιόπιστων στατιστικών εμποδίζουν τον στρατηγικό σχεδιασμό, σύμφωνα με έγκυρους παράγοντες του χώρου.
Η πολιτιστική παρακαταθήκη του ελληνικού αμπελώνα
Εν μέσω αντιξοοτήτων, το ελληνικό κρασί εξακολουθεί να αποτελεί πυλώνα πολιτιστικής αξίας και να διατηρεί ισχυρή ταυτότητα στις διεθνείς αγορές. Το ζητούμενο είναι η μεγιστοποίηση των δυνατοτήτων του μέσω συντονισμένης δράσης και ενίσχυσης του θεσμικού πλαισίου.
Ένα σημαντικό βήμα στην κατεύθυνση αυτή έγινε με την υπογραφή μνημονίου συνεργασίας μεταξύ του ΣΕΟ και των Γενικών Αρχείων του Κράτους, με στόχο τη διάσωση, προστασία και ψηφιοποίηση της ιστορίας του ελληνικού κρασιού, των οινοποιείων και των ανθρώπινων συντελεστών του. Όπως σημειώνει ο κ. Μπουτάρης, «η ιστορία και η συνέχεια είναι σαγηνευτικά και απαραίτητα στο κρασί. Το ίδιο όμως και η εξέλιξη».
Το εγχείρημα αφορά τη συγκέντρωση, ταξινόμηση και αρχειοθέτηση πολύτιμου υλικού από τον ΣΕΟ, ιστορικά οινοποιεία και δημόσιους φορείς και υποστηρίχθηκε από διακεκριμένες προσωπικότητες όπως ο Ιωάννης Βογιατζής (τέως πρόεδρος ΣΕΟ), ο Θεόδωρος Γεωργόπουλος (καθηγητής και νυν διευθυντής του Συνδέσμου), αλλά και ειδικούς των ιστορικών αρχείων του Μουσείου Μπενάκη.
Η πρωτοβουλία αυτή προσφέρει μια πολύτιμη παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές και λειτουργεί ως εργαλείο αναφοράς για επαγγελματίες, ερευνητές και κάθε ενδιαφερόμενο για την πολιτιστική ιστορία του ελληνικού κρασιού.
Ένωση δυνάμεων για το μέλλον του ελληνικού κρασιού
Κλείνοντας, ο Πρόεδρος του ΣΕΟ απηύθυνε πρόσκληση προς την Πολιτεία, τις Περιφέρειες, τους παραγωγούς και την επιστημονική κοινότητα για διαμόρφωση ενός «νέου εθνικού συμβολαίου» με στόχο την ανάδειξη της αμπελουργίας ως εθνικού πολιτιστικού και αναπτυξιακού κεφαλαίου. Όπως σημείωσε χαρακτηριστικά, «Το ελληνικό κρασί είναι ένας κλάδος μικρός σε νούμερα, αλλά μεγάλος σε αξία. Είναι κεφάλαιο όχι μόνο για τον αγροδιατροφικό τομέα, αλλά και για την πολιτιστική ταυτότητα της χώρας».
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
