Συναγερμός έχει σημάνει στην Εθνική Τράπεζα της Ελβετίας για τη μεγάλη άνοδο του ελβετικού φράγκου, στο οποίο βρίσκουν καταφύγιο διεθνή κεφάλαια εν μέσω αβεβαιότητας.
Μια άνοδος που «καίει» και δεκάδες χιλιάδες νοικοκυριά στην Ελλάδα, που έχουν ανεξόφλητα στεγαστικά δάνεια ελβετικού φράγκου.
Η Εθνική Τράπεζα της Ελβετίας (SNB) αναγκάστηκε να μηδενίσει το επιτόκιό της για να περιοριστούν οι εισροές που ανεβάζουν το ελβετικό φράγκο, ενισχύοντας την άμυνά της απέναντι στον αποπληθωρισμό.
Σε μια κίνηση που αιφνιδίασε τις αγορές αλλά κρίθηκε αναγκαία από τους αναλυτές, η SNB ανακοίνωσε στις 20 Ιουνίου 2025 τη μείωση του βασικού της επιτοκίου από 0,25% στο 0%.
Πρόκειται για την έκτη διαδοχική μείωση μέσα σε έναν χρόνο, σε μια προσπάθεια να αντιστρέψει τη διολίσθηση του πληθωρισμού κάτω από το μηδέν.
Ο πληθωρισμός στην Ελβετία καταγράφηκε στο -0,1% τον Μάιο, με την ετήσια πρόβλεψη να περιορίζεται στο μόλις 0,2%. Η μείωση των τιμών, ιδιαίτερα στην ενέργεια και στις τουριστικές υπηρεσίες, σε συνδυασμό με έναν αποδυναμωμένο πυρήνα πληθωρισμού (core inflation ~0,5%), δημιούργησαν ένα σκηνικό αποπληθωριστικής πίεσης.
Η SNB σημείωσε στην ανακοίνωσή της ότι θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις, προσαρμόζοντας ανάλογα τη νομισματική της πολιτική, ώστε ο πληθωρισμός να παραμείνει εντός του στόχου 0–2%.
Η επιστροφή στο μηδενικό επιτόκιο, που εφαρμόστηκε για τελευταία φορά προ του 2015, θεωρείται ισχυρό σήμα ανησυχίας από την κεντρική τράπεζα.
Όπως δήλωσε ο Krishna Guha (Evercore ISI), η SNB «δεν αποκλείει αρνητικά επιτόκια, αν επιμείνει ο αποπληθωρισμός», ένα βήμα που, αν και κοστίζει στις εμπορικές τράπεζες και τους αποταμιευτές, κρίνεται αποτελεσματικό για την ενίσχυση της ζήτησης.
Επιπλέον, η SNB διατηρεί ανοικτό το ενδεχόμενο παρεμβάσεων στις αγορές συναλλάγματος, αν η υπερτίμηση του φράγκου ενταθεί.
Ωστόσο, τέτοιες κινήσεις ενδέχεται να προκαλέσουν εντάσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες, που ενίοτε χαρακτηρίζουν ανάλογες πρακτικές ως «χειραγώγηση του νομίσματος».
Το ελβετικό φράγκο έχει αναδειχθεί πολλές φορές σε «ασφαλές καταφύγιο» εν μέσω γεωπολιτικών εντάσεων και εμπορικών αβεβαιοτήτων.
Από τις αρχές του 2025, έχει ενισχυθεί πάνω από 10% έναντι του δολαρίου: η ισοτιμία USD/CHF υποχώρησε από 0,92 σε περίπου 0,8, ενώ και το ευρώ πιέζεται, με την ισοτιμία EUR/CHF να κινείται πλέον στα 0,94 CHF/€.
Για τους δανειολήπτες σε CHF, η σημερινή συγκυρία είναι ιδιαίτερα πιεστική. Ένα δάνειο 100.000 CHF, που αποπληρωνόταν με ισοτιμία 0,92 USD/CHF, κόστιζε περίπου 108.000 ευρώ. Σήμερα, με ισοτιμία 0,82, το χρέος φτάνει τα 122.000 ευρώ, αύξηση πάνω από 13% σε λιγότερο από έξι μήνες.
Αν και τα επιτόκια δανεισμού μειώνονται, το όφελος εξουδετερώνεται από την ισοτιμία. Ακόμη και τα ελκυστικά στεγαστικά επιτόκια (σταθερά 1,65%–2,30%, κυμαινόμενα Saron 0,55%–1,10%) δεν αρκούν για να εξισορροπήσουν το ισχυρό νόμισμα.
Η Ελβετική Εθνική Τράπεζα (SNB) βρίσκεται πλέον ενώπιον τεσσάρων βασικών επιλογών για την επόμενη φάση της νομισματικής της πολιτικής.
Η πιο δραστική αφορά την υιοθέτηση αρνητικών επιτοκίων, πιθανώς έως το -0,25%, σε περίπτωση που οι αποπληθωριστικές πιέσεις επιμείνουν ή ενταθούν.
Μια δεύτερη επιλογή είναι η παρέμβαση στις αγορές συναλλάγματος, εφόσον το ελβετικό φράγκο συνεχίσει να ενισχύεται, προκαλώντας νέα αποσταθεροποίηση στην εσωτερική τιμολόγηση και ζημιά στην εξαγωγική ανταγωνιστικότητα.
Εναλλακτικά, η SNB ενδέχεται να επιλέξει τη διατήρηση του επιτοκίου στο 0%, ως ένα ενδιάμεσο μέτρο, σε περίπτωση που τα σημάδια σταθεροποίησης του πληθωρισμού κριθούν επαρκή.
Τέλος, υπάρχει πάντα η επιλογή της αναμονής, με την κεντρική τράπεζα να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις σε εξωτερικούς παράγοντες, όπως οι τιμές ενέργειας, η νομισματική πολιτική της ΕΚΤ και της Fed, και οι εμπορικές εντάσεις, πριν λάβει νέα απόφαση.
Οι Έλληνες δανειολήπτες
Για όσους αποπληρώνουν δάνεια σε ελβετικό νόμισμα, οι επόμενοι μήνες θα είναι δύσκολοι. Το θέμα των στεγαστικών δανείων ελβετικού φράγκου έχει εξελιχθεί σε σοβαρά οικονομικό και κοινωνικό πρόβλημα.
Οι δανειολήπτες έχουν βρεθεί αντιμέτωποι με δυσβάστακτο χρέος, καθώς η ανατίμηση του ελβετικού νομίσματος έναντι του ευρώ από το 2006–2009 και μετά έχει αυξήσει σημαντικά τις οφειλές τους.
Η κυβέρνηση εξετάζει ειδική ρύθμιση στο πλαίσιο του εξωδικαστικού μηχανισμού, με στόχο τη ρύθμιση ή μετατροπή αυτών των δανείων με ευνοϊκούς όρους.
Οι τράπεζες, αν και κέρδισαν τη σχετική υπόθεση στον Άρειο Πάγο, ανησυχούν για τον κίνδυνο μετατροπής των δανείων σε Μη Εξυπηρετούμενα Ανοίγματα.
Τυχόν αύξηση των ΜΕΑ θα επιφέρει λογιστικές ζημίες και θα πλήξει την πρόοδο που έχει σημειωθεί στον περιορισμό των κόκκινων δανείων, ειδικά σε μια περίοδο όπου οι τράπεζες επιδιώκουν την οριστική αποκατάσταση της χρηματοοικονομικής τους εικόνας.
Παράλληλα, το Δημόσιο επιδιώκει να αποφύγει τη ζημιά που θα προκαλούσε η ενεργοποίηση εγγυήσεων μέσω του προγράμματος «Ηρακλής».
Το πρόβλημα παραμένει πολυσύνθετο, με κάθε πλευρά να έχει αντικρουόμενες προτεραιότητες: οι δανειολήπτες ζητούν δικαίωση και προστασία της κατοικίας τους, οι τράπεζες αποφυγή νέων ζημιών, και το κράτος ισορροπεί μεταξύ κοινωνικής πίεσης και δημοσιονομικών κινδύνων.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
