Σε μια αγορά όπου το πρόβλημα της ακρίβειας είναι ένα καθημερινό ζήτημα για κάθε νοικοκυριό, το υπουργείο Ανάπτυξης προχωρά σε μια κατά πολλούς φιλόδοξη μόνο στα λόγια μεταρρύθμιση: την ίδρυση της Νέας Ανεξάρτητης Αρχής Εποπτείας της Αγοράς και Προστασίας του Καταναλωτή. Μια πρωτοβουλία που φαντάζει, στα χαρτιά τουλάχιστον, ως ένα ισχυρό εργαλείο απέναντι στις στρεβλώσεις της αγοράς. Το ερώτημα, όμως, είναι αν θα φέρει αποτέλεσμα ή αν πρόκειται για ακόμα έναν διοικητικό γίγαντα με πήλινα πόδια;
Το σχέδιο του υπουργού Τάκη Θεοδωρικάκου παρουσιάζεται ως «ελληνική ΑΑΔΕ» για τον χώρο της αγοράς. Όμως αρκετοί ειδικοί του κλάδου κρατούν μικρό «καλάθι».
Ενοποίηση με ερωτήματα
Η ΔΙΜΕΑ, ο Συνήγορος του Καταναλωτή, αλλά και η Γενική Γραμματεία Εμπορίου, όλα θα συγκεντρωθούν κάτω από μια ομπρέλα. Η ιδέα είναι διοικητικά συνεκτική. Αλλά, όπως σημειώνουν οικονομολόγοι και στελέχη της αγοράς, η μεταφορά των δομών αυτών σε μια νέα Αρχή δεν διασφαλίζει αυτομάτως ούτε την αποτελεσματικότητα ούτε και την διαφάνεια.
«Προσπαθούμε να συνδυάσουμε τρία πράγματα που δεν συνδυάζονται. Δεν μπορούμε να έχουμε μαζί τον έλεγχο των τιμών με τις υπηρεσίες που έχουν να κάνουν με τους καταναλωτές. Δεν συνδυάζεται. Στη Σουηδία η αντίστοιχη υπηρεσία, την οποία αναφέρουν ότι ακολουθούν ως παράδειγμα, έχει να κάνει μόνο με τα παράπονα των καταναλωτών δεν έχει να κάνει με πρόστιμα», σημειώνει έμπειρος αναλυτής θεμάτων εμπορίου.
Παράλληλα επισημαίνει ότι για τον έλεγχο των τιμών θέλουμε ισχυρή Επιτροπή Ανταγωνισμού και ισχυρές καταναλωτικές οργανώσεις. Ειδικά οι δεύτερες είναι εντελώς αδύναμες στην Ελλάδα.
Επίσης, πολλοί παρατηρούν ότι το πρόβλημα δεν ήταν μέχρι σήμερα η διάσπαση των αρμοδιοτήτων, αλλά η απουσία πολιτικής βούλησης για αυστηρή εφαρμογή του νόμου. «Δεν χρειάζεσαι νέα Αρχή για να κάνεις ελέγχους στους κερδοσκόπους -χρειάζεσαι να εφαρμόσεις τους υπάρχοντες κανόνες», σχολίασε χαρακτηριστικά στέλεχος της αγοράς.
Επίσης αρκετοί αναλυτές αμφισβητούν ανοιχτά τις πραγματικές προθέσεις της κυβέρνησης. Γιατί τώρα η ίδρυση της Αρχής; Είναι μια αναγκαία τομή ή μήπως μια επικοινωνιακή απάντηση στη φθορά που προκαλεί η ακρίβεια στα νοικοκυριά και οι αρρυθμίες της αγοράς;
Επίσης, τονίζουν πως το να παρουσιάζεται η νέα Αρχή ως πανάκεια απέναντι στην ακρίβεια αποπροσανατολίζει από τα βαθύτερα διαρθρωτικά προβλήματα: έλλειψη ανταγωνισμού, κυριαρχία ολιγοπωλίων, και αδύναμες ελεγκτικές δικλείδες στο πεδίο.
Πού θα κριθεί η επιτυχία
Η επιτυχία ή αποτυχία του εγχειρήματος δεν θα κριθεί από την ίδρυσή του, αλλά από τη λειτουργία του. Οι «ανεξάρτητες αρχές» στην Ελλάδα είναι συχνά δυσλειτουργικές, ενώ οι ελλείψεις σε προσωπικό ακόμα και σε αυτές είναι εμφανείς. Αν η νέα Αρχή λειτουργήσει ως προκάλυμμα αδράνειας - ένας γραφειοκρατικός μεσάζοντας χωρίς δόντια - τότε θα πρόκειται για μια ακόμα ευκαιρία που χάθηκε.
Χαρακτηριστικό της κατάστασης που επικρατεί αυτή την στιγμή είναι ο μικρός αριθμός ελεγκτών που υπάρχει, καθώς η ΔΙΜΕΑ διαθέτει συνολικά 117 υπαλλήλους - στους ελέγχους συμμετέχουν 47 - η Γενική Γραμματεία Εμπορίου απασχολεί 20 ελεγκτές, ενώ ο Συνήγορος του Καταναλωτή από τις 50 οργανικές θέσεις έχει τις 35 θέσεις καλυμμένες.
Αντίθετα, αν αποκτήσει επιχειρησιακή δυναμική, ανεξαρτησία πραγματική, όχι εικονική, και εστιάσει σε ουσιαστικούς ελέγχους και όχι συμβολισμούς, τότε ίσως αλλάξουν τα πράγματα.
Η νέα Αρχή έχει μπροστά της μια δύσκολη αποστολή. Όχι μόνο να ρυθμίσει την αγορά, αλλά και να πείσει ότι δεν είναι απλώς άλλη μια «ανακοίνωση» για το θεαθήναι. Και για να το πετύχει αυτό, θα χρειαστεί πολύ περισσότερα από διακηρύξεις -θα χρειαστεί πράξεις.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
