Την πόρτα της εξόδου κοιτούν χιλιάδες μικροπαραγωγοί πράσινης ενέργειας μετά την εμφάνιση των αρνητικών τιμών στην ελληνική αγορά.
Αναλυτές και παράγοντες της αγοράς αναφέρουν στο Business Daily ότι η ανάπτυξη της εγκατεστημένης ισχύος των ΑΠΕ στη χώρα θα συνεχίσει. Όμως οι νέες απαιτήσεις του κλάδου δημιουργούν βάρη που δεν μπορούν να «αντέξουν» πολλοί μικροί παίκτες.
Συνεπώς ο ρόλος του μικρού παίκτη μειώνεται ενώ ενισχύονται οι καθετοποιημένοι όμιλοι που θα αποκτούν όλο και μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς.
Η εμφάνιση των αρνητικών τιμών σηματοδοτεί μια νέα φάση για την αγορά ενέργειας της χώρας.
Όταν υπάρχει αφθονία πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και καθόλου χωρητικότητα δικτύου, οι παραγωγοί θα πληρώνουν τους καταναλωτές για να διοχετεύσουν το ρεύμα τους στο δίκτυο.
Πρόκειται για ένα φαινόμενο που επεκτείνεται σε όλη την Ευρώπη και αυξάνει τη μεταβλητότητα της αγοράς. Ειδικοί κάνουν λόγο για μια αγορά που γίνεται πιο κινητική και θέλει περισσότερες δεξιότητες.
Επίσης, απαιτεί προχωρημένη διαχείριση ρίσκου και περισσότερη ενασχόληση με την επένδυση εκεί που μέχρι πρότινος, η μονάδα πράσινης ενέργειας αποτελούσε επένδυση με παθητικό χαρακτήρα για πολλούς.
Αυτό όμως αλλάζει ριζικά. Την Τετάρτη, μεγάλη πτώση έως τα επίπεδα των -50 ευρώ/MWh καταγράφηκε στην αγορά του Χρηματιστηρίου Ενέργειας.
Ενδεικτικά, η τιμή ήταν αρνητική για επτά ώρες, από τις 11 το πρωί ως τις 5 το απόγευμα. Για σήμερα δεν είχαμε αρνητικές τιμές, αλλά μηδενικές για τις ίδιες ώρες.
Ειδικοί αναφέρουν ότι αναμένεται να επεκταθεί το μέτρο ώστε να δούμε τιμές -100 ευρώ στην αγορά DAM και ότι παραγωγοί που στηρίζονται στα έσοδα του Χρηματιστηρίου Ενέργειας πλέον εκτίθενται σε μεγάλο ρίσκο.
«Από τα 16 GW ΑΠΕ που έχουμε στη χώρα τα 10 GW είναι με συμβάσεις διαφορικής προσαυξήσεις (ΣΕΔΠ). Αυτά τα έργα έχουν υπογράψει και χρηματιστηριακές συμβάσεις που λειτουργούν μέσω των ΦωΣε», εξηγεί παράγοντας της αγοράς.
Στα έργα που είναι πάνω από 400 κιλοβάτ (και δεν έχουν προτεραιότητα έγχυσης) και είναι σε αυτή την κατηγορία εκτιμάται ότι θα δούμε συρρίκνωση και η αγορά θα συγκεντρωθεί σε καθετοποιημένους παίκτες που δεν επηρεάζονται από τις αρνητικές τιμές στη αγορά.
«Αυτοί που είναι οικονομικά αδιάφοροι στις αρνητικές τιμές είναι οι καθετοποιημένοι παίκτες, τα έργα με feed in tariff και τα PPA», προσθέτει ο ίδιος.
Όπως και σε πολλούς κλάδους, έτσι και στην πράσινη ενέργεια, οι μικροί παίκτες όλο και «στριμώχνονται».
Υπενθυμίζεται ότι μηδενικές τιμές στη χονδρική αγορά εμφανίζονται εδώ και καιρό μειώνοντας σημαντικά τα έσοδα των παραγωγών. Παράλληλα, νέα μέτρα όπως η εγκατάσταση του set point (ειδικού τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού για τη ρύθμιση περικοπών ενέργειας) απαιτούν νέα έξοδα.
Στο ελληνικό τοπίο των ΑΠΕ κυριαρχούν τα φωτοβολταϊκά. Το 2024 η ελληνική αγορά φωτοβολταϊκών εγκατέστησε περισσότερα μεγαβάτ (MWp) από κάθε άλλη τεχνολογία.
Συγκεκριμένα, τα φωτοβολταϊκά αποτελούσαν το 93,5% όλης της νέας εγκατεστημένης ισχύος από ΑΠΕ για τη χρονιά αυτή, σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Εταιριών Φωτοβολταϊκών (ΣΕΦ).
Περίπου 87.000 φωτοβολταϊκά συστήματα βρίσκονται εγκατεστημένα στη χώρα (τέλη 2024), σύμφωνα με στοιχεία του ΣΕΦ που αναφέρει ότι ο αριθμός αυξάνεται με γοργούς ρυθμούς.
Νέα σύνθεση παραγωγών
Άλλοι δεν βλέπουν τόσο πολλή συρρίκνωση της αγοράς όσο φρένο στην είσοδο των μικρών και αλλαγές στη σύνθεση των παραγωγών.
«Θα αλλάξει τελείως η γεωγραφία αυτών που ασχολούνται με τις ΑΠΕ. Από ανθρώπους που αντί να αγοράσουν μαγαζί ή διαμέρισμα ώστε να λαμβάνουν ενοίκια επένδυσαν σε ένα φωτοβολταϊκό, θα πάμε σε επαγγελματίες του κλάδου. Αυτοί οι μικροί σιγά σιγά θα φύγουν», τονίζουν κύκλοι της αγοράς.
«Επένδυση δεν είναι μόνο τα μηχανήματα που παίρνεις και εγκαθίστανται. Επένδυση είναι να παίρνεις ένα ρίσκο και αυτό θα χρειάζεται να κάνουν πλέον οι παραγωγοί», συμπληρώνει ο ίδιος.
Ακόμα, οι αρνητικές τιμές εκτιμάται ότι θα δώσουν μεγάλη ώθηση στην τοποθέτηση μπαταριών που έχει καθυστερήσει στη χώρα. Πρόκειται για εξοπλισμό που προσφέρει σταθερότητα στο σύστημα και συμβάλλει στην αποφυγή μπλακ άουτ, όπως συνέβη πριν από λίγες ημέρες στην Ισπανία και την Πορτογαλία.