Με επίκεντρο την προώθηση βιώσιμων λύσεων και την αποτροπή της ερημοποίησης κρίσιμων περιοχών, όπως τα ακριτικά νησιά, πραγματοποιήθηκε στο Καστελόριζο το 2ο διεθνές συνέδριο Smart Islands (20-21/9), με στόχο τη στήριξη και ανάπτυξη των μικρών νησιών της χώρας.
Το συνέδριο διοργανώθηκε από τον Διεθνή Ελληνικό Σύνδεσμο (International Hellenic Association - IHA) σε συνεργασία με τους Δήμους Μεγίστης, Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης, Καλυμνίων και Κηφισιάς, υπό την αιγίδα της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ).
Στο πλαίσιο των εργασιών, συμμετείχαν εκπρόσωποι ομογενειακών οργανώσεων, τοπικής αυτοδιοίκησης, κυβερνητικοί αξιωματούχοι, ακαδημαϊκοί, παράγοντες της αγοράς, κάτοικοι και απόδημοι του νησιού. Οι συμμετέχοντες αντάλλαξαν απόψεις και πρότειναν λύσεις για άμεσα ζητήματα όπως η ενέργεια, το νερό, η εκπαίδευση, η υγεία, ο ψηφιακός μετασχηματισμός και η προσβασιμότητα.
Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στα θετικά αποτελέσματα που επέφερε το 1ο συνέδριο Smart Islands το 2024 στην Ψέριμο, τα οποία αποτέλεσαν παράδειγμα προς μίμηση για τις δράσεις στο Καστελόριζο.
Συνέργειες και πολιτικές για την ενίσχυση των ακριτικών νησιών
Ο πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής του συνεδρίου, Θεόδωρος Σπαθόπουλος, εξήρε τη συμβολή της ομογένειας, τονίζοντας τη διαχρονική της στήριξη στην ανάπτυξη κρίσιμων εθνικά περιοχών.
Ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρης Παπαστεργίου, στο μήνυμά του, υπογράμμισε τη σημασία της βιώσιμης ανάπτυξης και της καινοτομίας για τα μικρά νησιά, επισημαίνοντας τον ρόλο της τοπικής αυτοδιοίκησης στην εφαρμογή πολιτικών που συνδέουν την τεχνολογία με την κοινωνική και οικονομική πρόοδο. Όπως ανέφερε, τα «έξυπνα» νησιά μπορούν να αποτελέσουν πρότυπα πράσινης ανάπτυξης και ανθεκτικότητας.
Ο γενικός γραμματέας Πληροφοριακών Συστημάτων και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημοσθένης Αναγνωστόπουλος, παρουσίασε τα μέτρα που έχει προωθήσει η κυβέρνηση για την ενίσχυση των μικρών νησιών. Χαιρετισμούς απέστειλαν, επίσης, ο υφυπουργός Οικονομίας και Οικονομικών Νίκος Παπαθανάσης, ο πρόεδρος του Εμπορικού Επιμελητηρίου Πειραιά Βασίλης Κροκίδης και η πρέσβης της Αυστραλίας στην Ελλάδα Άλισον Ντούνκαν.
Ο βουλευτής Δωδεκανήσου, πρώην υφυπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Γιάννης Παπάς, τόνισε τη σημασία της συνεργασίας όλων των εμπλεκομένων φορέων για την εξεύρεση λύσεων που θα εξασφαλίσουν ίσες ευκαιρίες και στήριξη στα μικρά και απομακρυσμένα νησιά.
Το επιτυχημένο παράδειγμα της Ψερίμου, όπου μέσω της συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα με την αυτοδιοίκηση βελτιώθηκε η καθημερινότητα των κατοίκων, παρουσίασε ο δήμαρχος Καλύμνου, Γιάννης Μαστροκούκκος. Αναφέρθηκε στις χορηγίες που ενίσχυσαν τις υποδομές του νησιού και στο στρατηγικό σχέδιο που έχει καταρτιστεί για την περαιτέρω ανάπτυξή του.
Θεσμική θωράκιση και συνεργασίες για βιώσιμη ανάπτυξη
Ο δήμαρχος Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης και Α' αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ, Γρηγόρης Κωνσταντέλλος, εξέφρασε ικανοποίηση για τη συνεργασία φορέων και τη συμβολή του IHA στην ενίσχυση του Ελληνισμού. Έδωσε έμφαση στη σημασία της ακριτικής νησιωτικότητας και του δημογραφικού, προτρέποντας και άλλους μεγάλους δήμους να «υιοθετήσουν» μικρά νησιά, στο πλαίσιο της θεσμικής ενίσχυσης και προστασίας τους μέσω του νέου κώδικα της Αυτοδιοίκησης.
Αντίστοιχη πρόθεση θεσμικής υποστήριξης από μεγαλύτερους δήμους της Κρήτης διατύπωσε ο δήμαρχος Πλατανιά και μέλος της ΠΕΔ Κρήτης, Γιάννης Μαλανδράκης, με στόχο τη σταθερή στήριξη έργων υποδομής για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής κατοίκων και επισκεπτών μικρών νησιών όπως το Καστελόριζο.
Ο δήμαρχος Κηφισιάς, Βασίλης Ξυπολυτάς, δήλωσε έτοιμος να συνεισφέρει σε οποιαδήποτε απόφαση των συνέδρων για το νησί, καθώς και για την εκπόνηση τεχνικής μελέτης για την κατασκευή ελικοδρομίου στην Ψέριμο. Επίσης, αναφέρθηκε σε πρωτοβουλίες για την ανακατασκευή της πλατείας Φυλής στο Καστελόριζο και την επέκταση αθλητικών εγκαταστάσεων, όπως και στη διερεύνηση κατασκευής υποστηρικτικού χώρου στη νήσο Ρω.
Ο δήμαρχος Πυλαίας-Χορτιάτη και πρόεδρος της ΠΕΔ Κεντρικής Μακεδονίας, Ιγνάτιος Καϊτεζίδης, χαρακτήρισε «ηθική υποχρέωση και ευθύνη» τη στήριξη περιοχών που προσφέρουν πολλά, αλλά έχουν αυξημένες ανάγκες. Τόνισε τη σημασία της εθνικής υποστήριξης και πρότεινε ένα σχέδιο «εθνικής υιοθεσίας» των μικρών νησιών, ώστε να καλυφθούν πλήρως οι ανάγκες τους και να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα και η δημογραφική τους ενίσχυση.
Ο αντιδήμαρχος Σύμης, Νικήτας Γρύλλης, παρουσίασε τα πολλαπλά προβλήματα των μικρών νησιών, όπως η μείωση πληθυσμού, η υπογεννητικότητα, το υψηλό κόστος ενέργειας και μεταφορών, καθώς και η πίεση των υποδομών από τον υπερτουρισμό. Υπογράμμισε την ανάγκη για δίκαιη ανάπτυξη, θεσμική κατοχύρωση ειδικών πόρων, ευελιξία στη λήψη αποφάσεων για έξυπνη ανάπτυξη και ενίσχυση υπηρεσιών καθαριότητας και ανακύκλωσης.
Η φωνή των νέων και οι προοπτικές για το μέλλον
Ιδιαίτερη αίσθηση προκάλεσαν οι τοποθετήσεις νεαρών κατοίκων του νησιού, που μοιράστηκαν τους προβληματισμούς και τα όνειρά τους για το μέλλον. Ο 22χρονος Νικόλαος Καραβέλαντζης, μεταφέροντας τις σκέψεις των συνομηλίκων του, ζήτησε ενότητα και δράση για να παραμείνουν οι νέοι στον τόπο τους. Αντίστοιχα, μαθητής του τοπικού Λυκείου εξέφρασε την επιθυμία να παραμείνει στο νησί του, αλλά και τον προβληματισμό του για τις επαγγελματικές προοπτικές πέραν του τουρισμού.
Στο πλαίσιο της δεύτερης ημέρας του συνεδρίου, οι παρευρισκόμενοι δήμαρχοι και ο γενικός γραμματέας Δημοσθένης Αναγνωστόπουλος επισκέφθηκαν τη νήσο Ρω, όπου απέτισαν φόρο τιμής στο μνημείο της Δέσποινας Αχλαδιώτη, γνωστής ως Κυρά της Ρώ, με μια λιτή τελετή που ολοκληρώθηκε με τον εθνικό ύμνο.