Ποιες εισηγμένες έχουν δώσει πάνω από 1 δισ. για αγορές δικών τους μετοχών

Περί τα 1,23 δισ. ευρώ είναι η τρέχουσα αξία των ιδίων μετοχών που έχουν αποκτήσει οι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αθηνών εταιρείες, υλοποιώντας προγράμματα αγοράς ιδίων μετοχών. Με τις αγορές, οι διοικήσεις των εισηγμένων μεταδίδουν ένα ισχυρό μήνυμα στην επενδυτική κοινότητα ότι θεωρούν ότι η πραγματική αξία των εταιρειών είναι σημαντικά μεγαλύτερη της τρέχουσας.

Η τρέχουσα αξία των ίδιων μετοχών που έχει αποκτήσει η ΔΕΗ ανέρχεται σε 310,6 εκατ. ευρώ, στα 155,9 εκατ. ευρώ του ΟΤΕ, Titan 149,85 εκατ. ευρώ, Melten 136,97 εκατ. ευρώ, Alpha Bank 100,23 εκατ. ευρώ, ΓΕΚ Τέρνα με 63,67 εκατ. ευρώ,  Motor Oil 56,52 εκατ. ευρώ, ενώ η τρέχουσα αξία των ίδιων μετοχών που έχει αποκτήσει η Jumbo ανέρχεται σε 47,33 εκατ. ευρώ.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Beta AXEΠΕΥ, 33 εισηγμένες εταιρείες έχουν χαρτοφυλάκιο ίδιων μετοχών. Από αυτές, η Σαράντης έχει ανακοινώσει ότι θα ακυρώσει το σύνολο των μετοχών της (3.150.563) με απόφαση της επικείμενης γενικής συνέλευσης, η ΔΕΗ ότι θα ενισχύσει το ποσοστό των ιδίων από το 6,3% στο 10% και η Μοτοδυναμική πως θα διαθέσει μέρος των ιδίων μετοχών της (118.183 μετοχές) ως μπόνους στο προσωπικό της. 

Επίσης, δύο εταιρείες -όμιλος Fais και Dimand- σκοπεύουν να ενεργοποιήσουν πρόγραμμα αγοράς ιδίων μετοχών μετά την έγκριση των γενικών συνελεύσεων στις 27/5 και 17/6 αντίστοιχα.

Σημειώνεται ότι οι εισηγμένες έχουν αποκτήσει σε βάθος χρόνου τις μετοχές αυτές και κατά κανόνα έχουν γίνει με σημαντικά χαμηλότερο κόστος κτήσης, δεδομένης της ισχυρά ανοδικής πορείας του ΧΑ. 

Όλο και περισσότερες εισηγμένες εταιρείες προχωρούν σε αγορά ιδίων μετοχών. Δηλαδή αγοράζουν μέσα από το χρηματιστήριο δικές τους μετοχές. Πρόκειται για μια απόφαση που λαμβάνει η γενική συνέλευση της κάθε εταιρείας, αλλά η απόφαση αυτή δεν είναι δεσμευτική. Απλώς δίνει τη δυνατότητα στη διοίκηση να προχωρήσει σε αυτή την πρωτοβουλία όποτε αυτή κρίνει.

Η αγορά ιδίων μετοχών γίνεται συνήθως όταν η διοίκηση θεωρεί τη μετοχή υποτιμημένη και αγοράζει μετοχές για να στηρίξει την τιμή, αλλά και για να αποφευχθούν έντονα καθοδικές κινήσεις με στόχο την προστασία των μετόχων μειοψηφίας. 

Αν υπάρχουν δηλαδή αθρόες πωλήσεις που πιέζουν τη μετοχή, τότε μπορεί να ενεργοποιηθεί το πρόγραμμα για να προστατευθεί η περιουσία των μετόχων μειοψηφίας αλλά και η φήμη της εταιρείας.

Οι τρεις επιλογές αξιοποίησης των ιδίων μετοχών

Σύμφωνα με τον νόμο, το χαρτοφυλάκιο των ιδίων μετοχών που «χτίζει» μια εταιρεία μπορεί να αξιοποιηθεί με τρεις τρόπους: 

1. Να ακυρωθούν οι μετοχές, γεγονός που σημαίνει ότι το μέρισμα που διανέμει η εταιρεία θα μοιράζεται σε λιγότερους μετόχους και θα είναι υψηλότερο, 
2. να διατεθούν ως μπόνους στο προσωπικό για την επίτευξη στόχων αλλά και 
3. να πωληθούν δίνοντας τη δυνατότητα της στην εταιρεία να γράψει κέρδη αν το κόστος κτήσης είναι χαμηλότερο από την τρέχουσα τιμή του τίτλου. Επίσης, η πώληση ιδίων μετοχών μπορεί να γίνει προς θεσμικά χαρτοφυλάκια που θέλουν να αποκτήσουν θέση στη μετοχή.

Η απόφαση της συνέλευσης προβλέπει την αγορά ιδίων μετοχών έως το 10% του μετοχικού κεφαλαίου για διάστημα εντός 24 μηνών μετά την ημερομηνία της έγκρισης και τίθεται ένα εύρος τιμών που καθορίζει την κατώτατη και την ανώτατη τιμή στην οποία μπορούν να πραγματοποιηθούν οι αγορές. 

Πίνακας: Beta AXEΠΕΥ

Σημειώνεται πως οι ίδιες μετοχές δεν δικαιούνται μέρισμα, ούτε συμμετέχουν σε αύξηση κεφαλαίου. Το μέρισμα που τους αναλογεί και το ποσό στην αύξηση κατανέμεται αναλογικά στους υπόλοιπους μετόχους. Επίσης, δεν έχουν δικαίωμα ψήφου στη γενική συνέλευση.

Αν οι αγορές μετοχών γίνονται κάτω από τη λογιστική αξία της μετοχής και ακυρωθούν, τότε οι υπόλοιποι μέτοχοι θα δουν την περιουσία τους να αυξάνεται αφού θα έχει ενισχυθεί η αρχική λογιστική αξία. Αυτό θα συμβεί γιατί οι αγορές έγιναν με discount και το ποσοστό της πτώσης των ιδίων κεφαλαίων από την ακύρωση είναι μικρότερο σε σχέση με το ποσοστό των ακυρωμένων μετοχών.

Τα μειονεκτήματα της αγοράς ιδίων μετοχών

Υπάρχουν όμως και μειονεκτήματα σχετικά με το μέτρο αγοράς ιδίων μετοχών. Το κυριότερο είναι ότι η εταιρεία στερείται ρευστότητας για αναπτυξιακές δράσεις. Επίσης, αν οι αγορές γίνουν σε μια τιμή όπου η μετοχή στο χρηματιστήριο αδυνατεί να διατηρηθεί και υποχωρήσει, τότε η εταιρεία θα καταγράφει υποαξίες ή και ζημιά σε περίπτωση που ρευστοποιηθούν οι ίδιες μετοχές. 

Κατά καιρούς εγείρονται και ζητήματα διαφάνειας, καθώς έχει παρατηρηθεί ότι όταν ενεργοποιείται το πρόγραμμα υπάρχουν insiders που εκμεταλλεύονται τη συγκυρία και ρευστοποιούν προς όφελός τους.

Επίσης, η ακύρωση ιδίων μετοχών περιορίζει τη διασπορά και ενδεχομένως και την  εμπορευσιμότητα της μετοχής. Τέλος, παρατηρείται και το φαινόμενο από την ακύρωση μετοχών ορισμένοι μέτοχοι να αποκτήσουν την πλειοψηφία του μετοχικού κεφαλαίου χωρίς να υποχρεωθούν σε δημόσια πρόταση, επειδή η ενίσχυση του ποσοστού έγινε με παθητικό τρόπο. 

Παράδειγμα, οι Γερμανοί της DT στον ΟΤΕ που από το 45% έφτασαν το 54,67% χωρίς να αγοράσουν επιπλέον μετοχές. Απλώς το ποσοστό τους αυξήθηκε επειδή ακυρώθηκαν ίδιες μετοχές και μειώθηκε το μετοχικό κεφάλαιο.  Βεβαίως, το πρόγραμμα ακύρωσης των ιδίων μετοχών στον ΟΤΕ αποτελεί και εργαλείο ανταμοιβής των μετόχων με την απόληψη υψηλότερου μερίσματος.