Σχεδόν οι μισοί από τους οκτώ δισεκατομμύρια κατοίκους του πλανήτη στερούνται αξιόπιστη πρόσβαση σε υγιεινή διατροφή, καθαρό περιβάλλον ή αξιοπρεπείς μισθούς, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «The Lancet».
Παράλληλα, η παραγωγή τροφίμων ευθύνεται για περίπου το 30% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, επιβαρύνοντας σημαντικά το περιβάλλον.
Η μελέτη αποτελεί αποτέλεσμα συνεργασίας ειδικών από τον χώρο της διατροφής, της περιβαλλοντικής επιστήμης, της οικονομίας, της γεωργίας, της κοινωνικής δικαιοσύνης και της πολιτικής υγείας. Στόχος ήταν να παρασχεθεί μια ολοκληρωμένη επιστημονική αξιολόγηση των συστημάτων τροφίμων, τα οποία περιλαμβάνουν όλη την αλυσίδα από την παραγωγή έως την κατανάλωση, καθώς και τα σχετικά πλαίσια διακυβέρνησης.
Οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου προκύπτουν από δραστηριότητες όπως η παραγωγή κρέατος, η καλλιέργεια ρυζιού, η αλλαγή χρήσης γης και η αποψίλωση των δασών, καθιστώντας τα συστήματα τροφίμων έναν από τους βασικούς παράγοντες της κλιματικής αλλαγής.
Η έκθεση αναδεικνύει την έντονη ανισότητα στις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των διατροφικών προτύπων μεταξύ διαφορετικών κοινωνικοοικονομικών ομάδων. Η διατροφή του πλουσιότερου 30% του παγκόσμιου πληθυσμού ευθύνεται για περίπου το 70% των συνολικών περιβαλλοντικών πιέσεων που προκαλούνται από τα συστήματα τροφίμων.
Αντίθετα, περίπου 3,7 δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε οικονομικά προσιτή υγιεινή διατροφή, δίκαιους μισθούς και ασφαλή περιβάλλοντα. Εκατομμύρια παιδιά εξακολουθούν να εργάζονται στη γεωργία, ενώ το 32% των εργαζομένων στον τομέα των τροφίμων δεν αμείβεται με αξιοπρεπείς μισθούς. Ιδιαίτερα οι γυναίκες αντιμετωπίζουν συστηματικές μισθολογικές ανισότητες και ανεπαρκή εκπροσώπηση.
Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι αυτή η κρίση ανισότητας και περιβαλλοντικής βλάβης απειλεί τόσο την ανθρώπινη υγεία όσο και την ανθεκτικότητα του πλανήτη.
Στη μελέτη προτείνεται η Πλανητική Υγιεινή Διατροφή, η οποία δίνει έμφαση σε ελάχιστα επεξεργασμένες τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες, με μέτρια κατανάλωση ζωικών προϊόντων. Αυτό το διατροφικό πρότυπο συνδέεται με 27% χαμηλότερο κίνδυνο πρόωρου θανάτου.
Εκτιμάται ότι η παγκόσμια υιοθέτηση αυτής της διατροφής θα μπορούσε να αποτρέψει περίπου 15 εκατομμύρια πρόωρους θανάτους τον χρόνο και να μειώσει σημαντικά τους κινδύνους χρόνιων ασθενειών, όπως ο διαβήτης τύπου 2, οι καρδιαγγειακές παθήσεις, ο καρκίνος και οι νευροεκφυλιστικές παθήσεις.
Οι συγγραφείς της μελέτης ζητούν στοχευμένες πολιτικές για τη βελτίωση της προσβασιμότητας σε θρεπτικά τρόφιμα, την εξασφάλιση δίκαιων μισθών και συνθηκών εργασίας, καθώς και την ενδυνάμωση των περιθωριοποιημένων κοινοτήτων ώστε να συμμετέχουν ενεργά στη διακυβέρνηση.
Πηγή: The Lancet Commission