Αμερικανοί νομοθέτες επαναφέρουν στο προσκήνιο το ζήτημα της κατάργησης της ετήσιας ανανέωσης της άρσης του εμπάργκο όπλων προς την Κύπρο, προωθώντας μια νέα νομοθετική πρόταση που δίνει προοπτική πενταετούς διάρκειας στη σχετική ρύθμιση.
Ο «Νόμος για τον Τερματισμό του Εμπάργκο στην Κύπρο» παρουσιάζεται ως διακομματική πρωτοβουλία από κορυφαία μέλη της ομάδας ελληνικών υποθέσεων του Κογκρέσου – τον Κρις Πάππα, τον Γκας Μπιλιράκη, τη Ντίνα Τάιτους και τη Νικόλ Μαλλιωτάκη. Η νομοθετική αυτή πρόταση επιδιώκει να επεκτείνει την ισχύ της άρσης του εμπάργκο από το σημερινό ένα έτος στα πέντε έτη, αναβαθμίζοντας το πλαίσιο αμυντικής συνεργασίας ΗΠΑ-Κύπρου.
Σύμφωνα με την τρέχουσα νομοθεσία, η ετήσια αναστολή του αμερικανικού εμπάργκο στην Κύπρο απαιτεί ετήσια πιστοποίηση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ πως η Κυπριακή Δημοκρατία συνεχίζει να τηρεί τους όρους του «East Med Act». Εάν η νέα πρόταση υπερψηφιστεί, η σχετική ανανέωση θα λαμβάνει χώρα αυτόματα κάθε πέντε χρόνια, διευκολύνοντας τους σχεδιασμούς αμυντικής πολιτικής της Κύπρου.
Κύρια σημεία της νομοθετικής πρότασης
- Παρατείνεται η διάρκεια ανανέωσης της άρσης του εμπάργκο όπλων από το ένα στα πέντε έτη.
- Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ διατηρεί το δικαίωμα επανεξέτασης ανά πενταετία, όχι κάθε χρόνο.
- Δεν δύναται να ακυρωθεί η άρση χωρίς επίσημη διαβεβαίωση προς το Κογκρέσο ότι η Κύπρος δεν ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις της ως προς την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, στις οικονομικές μεταρρυθμίσεις και στην απαγόρευση πρόσβασης ρωσικών στρατιωτικών πλοίων για συντήρηση ή ανεφοδιασμό.
Όπως σημειώνουν οι Αμερικανοί νομοθέτες, «η αλλαγή αυτή θα ενισχύσει την ιστορική άνοδο των σχέσεων μεταξύ των ΗΠΑ και της Κυπριακής Δημοκρατίας, εμβαθύνοντας τη στρατηγική συνεργασία και προωθώντας τα συμφέροντα ασφαλείας των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο». Τα τελευταία είκοσι χρόνια, η διμερής σχέση έχει αναπτυχθεί σημαντικά, με την Κύπρο να αναδεικνύεται σε βασικό σύμμαχο της Ουάσιγκτον για την περιφερειακή σταθερότητα.
Υπενθυμίζεται ότι ο Νόμος Εταιρικής Σχέσης για την Ασφάλεια και την Ενέργεια στην Ανατολική Μεσόγειο του 2019 καθιέρωσε τη δυνατότητα ετήσιας αναστολής του εμπάργκο από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ. Η νέα πρόταση επιχειρεί να μεταβεί στο επόμενο στάδιο, προσφέροντας στη Λευκωσία τη βεβαιότητα πολυετούς σχεδιασμού στον κρίσιμο τομέα της άμυνας και επιτρέποντας την περαιτέρω εμβάθυνση της ελληνοαμερικανικής στρατηγικής σχέσης.
Σύμφωνα με τους εισηγητές, η ετήσια ανανέωση της άδειας αποτελεί τροχοπέδη σε μακροπρόθεσμους εξοπλιστικούς σχεδιασμούς της Κύπρου, περιορίζοντας τις δυνατότητες υλοποίησης συμφωνιών προμήθειας αμυντικών συστημάτων από τις ΗΠΑ και επηρεάζοντας αρνητικά τη στρατιωτική διαλειτουργικότητα μεταξύ των δύο χωρών. Παράλληλα, διαπιστώνεται ότι η συχνή αναθεώρηση προκαλεί αβεβαιότητα που επηρεάζει την ανάπτυξη κοινών προγραμμάτων στους κρίσιμους τομείς της κυβερνοασφάλειας και της θαλάσσιας ασφάλειας, όπως και τη συμμετοχή της Κύπρου στο State Partnership Program του αμερικανικού υπουργείου Άμυνας.
Η πρόταση υποστηρίζεται ενεργά από το Αμερικανικό Ελληνικό Ινστιτούτο (AHI), τη Συντονιστική Προσπάθεια των Ελλήνων, το Ελληνοαμερικανικό Συμβούλιο Ηγεσίας (HALC) και την Παγκόσμια Συντονιστική Επιτροπή Κυπριακού Αγώνα (ΠΣΕΚΑ).
Δηλώσεις Αμερικανών βουλευτών
- Κρις Πάππας: «Η Κυπριακή Δημοκρατία είναι ένας σταθερός δημοκρατικός σύμμαχος στην Ανατολική Μεσόγειο και ουσιαστικός εταίρος στη διασφάλιση της περιφερειακής ασφάλειας. Η παρούσα αλλαγή πολιτικής θα ενισχύσει περαιτέρω τις διμερείς σχέσεις ΗΠΑ-Κύπρου, θα υποστηρίξει την κοινή μας δέσμευση για συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας, βελτιώνοντας παράλληλα τον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό στον στρατιωτικό εξοπλισμό και τον συντονισμό των προμηθειών».
- Γκας Μπιλιράκης: «Η Κύπρος έχει αποδείξει ότι είναι πολύτιμος και αξιόπιστος εταίρος για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η παροχή σταθερότητας στον σχεδιασμό της Κύπρου θα δώσει νέα ώθηση στη διμερή συνεργασία, με αμοιβαία οφέλη τόσο για τα δύο έθνη όσο και για τους συμμάχους τους».
- Ντίνα Τάιτους: «Η Κύπρος αποτελεί βασικό εταίρο στην Ανατολική Μεσόγειο και οι ΗΠΑ πρέπει να συνεχίσουν να εργάζονται για την αναβάθμιση των διπλωματικών δεσμών με τη Λευκωσία. Η μείωση της συχνότητας αναθεώρησης του εμπάργκο θα επιτρέψει στον σημαντικό αυτό σύμμαχο να προγραμματίζει αποτελεσματικά το μέλλον, συμβάλλοντας στην ενίσχυση των αμερικανικών συμφερόντων ασφαλείας».
- Νικόλ Μαλλιωτάκη: «Για πολλά χρόνια, οι Ηνωμένες Πολιτείες διατηρούσαν ένα παρωχημένο και μη αποδοτικό εμπάργκο πώλησης αμυντικού εξοπλισμού στην Κυπριακή Δημοκρατία. Η νέα νομοθεσία σκοπεύει να διορθώσει αυτήν την αδικία, αναγνωρίζοντας την Κύπρο ως βασικό στρατηγικό εταίρο στην Ανατολική Μεσόγειο και επιτρέποντας υπεύθυνες εξαγωγές αμυντικών προϊόντων προς όφελος της περιφερειακής ασφάλειας».